Benodigdheden en tips voor het maken van scherpe foto's

Voor het maken van goede en scherpe foto's heb je in de basis maar een paar dingen nodig zoals een camera, lens en een goede tas om alles in mee te nemen. Naast de benodigde spullen is het ook van belang om te weten hoe je camera werkt en welk effect het aanpassen van bepaalde instellingen heeft. Door bekend te zijn met de termen diafragma, sluitertijd en/of ISO wordt het maken van scherpe foto's aanzienlijk makkelijker. Zeker als je ook nog eens een aantal veel gebruikte tips en trucs toepast tijdens het fotograferen.

Inhoud

• Benodigdheden
• Op pad
• Het maken van scherpe foto's

Benodigdheden

Of je nu beginnend (hobby)fotograaf bent of een fotograaf met vele jaren ervaring, iets vergeten overkomt iedereen wel eens. Het vervelende van iets vergeten of iets niet op orde hebben tijdens het fotograferen is dat dat ene unieke moment niet meer terug komt en je je kans dus hebt gemist. Om te voorkomen dat je de volgende keer weer op het moment suprême tot de ontdekking komt dat je iets niet bij je hebt is het aan te raden je tas voor vertrek altijd even te controleren.

De basis

Mocht je één camera en lens hebben dan is het inpakken van je tas gemakkelijk maar mocht je de beschikking over meerdere lenzen, filters en andere hulpmiddelen hebben dan is het aan te raden voor vertrek goed na te denken over wat je wel of niet nodig hebt. Ga je naar buiten toe om landschappen te fotograferen dan kun je je telelens wel thuis laten en bij het maken van close-upfoto's van bloemen heb je geen groothoeklens nodig. In de basis heb je om foto's te maken alleen de onderstaande spullen nodig:

• Camera: Het zogenaamde camerahuis is essentieel als je wilt gaan fotograferen en zit dus standaard in je tas
• Lens: Eén lens is voldoende om te fotograferen mits je jezelf maar een duidelijk doel voor ogen stelt. Ga je naar buiten om landschappen te fotograferen neem dan alleen een groothoeklens mee. Wil je vogels op de foto zetten, dan heb je genoeg aan een telelens
• Zonnekap: Heb je een zonnekap neem deze dan altijd mee en draai hem op je lens ook als de zon niet schijnt. Een zonnekap is een uitstekend middel om je lens te beschermen tegen stoten of vallen
• Poetsdoek: Zorg dat je altijd een (pluisvrije) doek bij je hebt zodat je je lens schoon kunt maken als dat nodig is

Hulpmiddelen

Naast de basisbenodigdheden kun je, mits je voldoende ruimte hebt in je tas en het niet erg vind om extra gewicht te dragen, ook nog diverse hulpmiddelen meenemen. Zoals het woord al zegt zijn hulpmiddelen manieren om het fotograferen makkelijker te maken maar zijn - in tegenstelling tot de basisuitrusting - niet nodig voor het kunnen maken van foto's. Diverse veelgebruikte hulpmiddelen zijn een draadontspanner; welke er voor zorgt dat het aantal trillingen tot een minimum wordt beperkt omdat de sluiterknop niet meer handmatig bediend hoeft te worden en filters zoals uv-filters, polarisatie- en (grijs)verloopfilters. Een uv-filter is bedoeld om de schadelijke uv-straling uit je lens te houden maar is tevens een zeer goede bescherming voor het glas van je lens tegen stoten. Een polarisatiefilter kun je daarentegen gebruiken om hinderlijke reflecties in bijvoorbeeld water te verminderen en het (grijs)verloopfilter helpt je camera de belichting beter af te stellen in zeer zonnige of felle omstandigheden. Daarnaast kan het handig zijn om extra geheugenkaarten en een reservebatterij in je tas te stoppen net als een notitieboekje en pen om informatie over foto's te noteren indien nodig.

Op pad

Voordat je op pad gaat is het niet alleen belangrijk om de je cameratas te controleren maar loop ook altijd - voor je begint met fotograferen! - de instellingen van je camera na. Niets is zo vervelend als er bij thuiskomst achter komen dat je de verkeerde witbalans hebt gebruikt of een groot deel van je foto's is overbelicht omdat de sluitertijd niet juist stond afgesteld.

Controle voor vertrek

Controleer voor je op pad gaat altijd je camera-instelling door het volgende ezelsbruggetje te gebruiken: Wil Ik Soms Hyena's Fotograferen? Iedere eerste letter van het woord verwijst hierbij direct naar een instelling op de camera zodat je zeker weet dat al je instellingen goed staan voor je begint met fotograferen:

• De W van Witbalans: Controleer de witbalans-instelling van je camera en pas deze aan naar de omstandigheden zoals bewolkt voor het fotograferen bij bewolkt weer of daglicht voor het fotograferen bij zonnig weer
• De I van ISO: Controleer de ISO-waarde van je camera en verzeker jezelf ervan dat de ISO niet te hoog staat ingesteld omdat dit de kans op ruis in je foto's aanzienlijk vergroot
• De S van Stand: In dit geval wordt met stand de programma stand van de camera bedoeld zoals sluiterprioriteit of diafragmaprioriteit
• De H van Hooglichten: Op sommige camera's zit de mogelijkheid een zogenaamde hooglichten waarschuwing in te stellen die je helpt bij het beter belichten van je foto's. Mocht jouw camera deze optie hebben schakel deze dan altijd in voor je begint met fotograferen
• De F van Formaat: Controleer als laatste op welk 'formaat' je foto wordt opgeslagen. Bij digitale camera's heb je de mogelijkheid je foto's als een zogenaamd JPG-bestand op te slaan, wat aanzienlijk weinig ruimte inneemt op de geheugenkaart, of als RAW-bestand, die veel meer ruimte nodig heeft voor één foto

Thuiskomst

Neem - net als voor vertrek - ook bij thuiskomst weer even de tijd om je spullen goed en zorgvuldig op te bergen. Hierdoor is niet alleen de kans dat je de volgende keer iets vergeet kleiner maar heb je ook langer plezier van je camera en/of lenzen. Zo is het belangrijk om om je camera en lens eerst weer rustig op temperatuur te laten komen als je in zeer koud of vochtig weer hebt gefotografeerd. Hoe graag je je foto's bij thuiskomst ook wilt bekijken zet je camera eerst op een redelijk koude plaats zoals een hal of schuur om rustig op te warmen. Op deze manier beperk je de kans op condensvorming in je lens namelijk tot een minimum. Maak de camera en lenzen - als ze op temperatuur zijn en indien nodig - ook meteen schoon na thuiskomst. Vaak heb je hier voor vertrek geen tijd voor en door ze meteen schoon te maken bij thuiskomst is zowel je camera als lens altijd klaar voor gebruik. Neem na het schoonmaken ook de tijd om de accu(s) van je camera na te kijken en op te laden indien nodig. Zo weet je zeker dat je bij vertrek altijd één of meerdere volle accu(s) bij de hand hebt. Tevens is het handig om je foto's zo snel mogelijk te verwerken op de computer zodat je geheugenkaarten weer klaar zijn voor de volgende fotosessie. Stop tevens kleine briefjes in de doosjes van je geheugenkaarten waarbij je op één kant het woord 'vol' schrijft. Mocht je geheugenkaart dan vol raken tijdens het fotograferen dan kun je hem terug stoppen in het doosje en het briefje met het woord vol naar boven toe er bovenop leggen. Zo weet je bij thuiskomst meteen welke geheugenkaarten je leeg moet maken en het maakt het het wisselen van de geheugenkaarten tijdens het fotograferen een stuk makkelijker en sneller.

Het maken van scherpe foto's

Het maken van goede én scherpe foto's zit hem niet alleen in het op orde hebben van je apparatuur. Om echt goede foto's te kunnen maken is het belangrijk om te weten hoe je camera werkt en wat je allemaal kunt doen met de vele instellingen die er zijn. Je hoeft niet alle aspecten van je camera door en door te kennen maar probeer bij het streven naar het maken van een goede en scherpe foto in ieder geval de volgende tips in gedachten te houden.

Trillingen

Wil je echt scherpe foto's maken dan is het van groot belang om trillingen tijdens het maken van de foto te voorkomen. Wanneer je een foto uit de hand maakt veroorzaak je trillingen tijdens het ademen en op het moment dat je de sluiterknop indrukt waardoor je foto (deels) onscherp kan worden. Om dit te voorkomen kun je proberen om tijdens het nemen van de foto ergens tegen aan te leunen, zodat je stabieler staat, en je adem in te houden op het moment dat je de sluiterknop indrukt maar makkelijker is het om een statief en draadontspanner te gebruiken. Door je camera op een statief te plaatsen neem je al een groot deel van de trillingen weg die je zelf veroorzaakt bij het in de hand houden van de camera en met de draadontspanner voorkom je trillingen omdat je de sluiterknop niet meer hoeft in te drukken. In plaats van een draadontspanner kun je er ook voor kiezen de zelfontspanner van je camera te gebruiken maar houd er dan rekening mee dat het maken van een foto over het algemeen wat langer duurt.

Realistische kleuren

Waar het voorkomen van trillingen bijdraagt aan het verscherpen van je foto kunnen de witbalans en ISO-waarde van je camera je helpen bij het zo realistisch mogelijk weergeven van de kleuren waardoor de uiteindelijke foto scherper zal zijn. De witbalans zorgt voor een bepaalde kleurtemperatuur in de foto die zeer bepalend is voor de sfeer - blauw getinte foto's voelen een stuk koeler aan dan geel getinte foto's - en de ISO-waarde bepaalt hoeveel invloed het licht heeft op de uiteindelijke foto. Op het moment dat de witbalans verkeerd staat afgesteld en/of de ISO-waarde te hoog - waardoor het licht te veel invloed krijgt op de uiteindelijke foto - kan de lichtmeter van de camera haar werk niet goed doen en zal kleuren op de verkeerde manier weergeven doordat er te veel licht op de sensor valt tijdens het nemen van de foto. Naast het verkeerd doorgeven van de kleuren veroorzaakt te veel licht op de sensor (dus een te hoge ISO-waarde) ook voor onduidelijke én onscherpe foto's, dus zorg dat je zowel de witbalans als de ISO-waarde voor het fotograferen controleert!

Diafragma

Ook het instellen van de juiste diafragmawaarde draagt bij aan het maken van een goede, duidelijke en scherpe foto. Het diafragma bepaald hoeveel licht de lens doorlaat door de opening in de lens naar behoefte verder te openen of te sluiten. Door het verder openen of sluiten van de lens kun je - simpel gezegd - zelf bepalen welke delen van je foto scherp en welke delen van de foto onscherp worden afgebeeld. Het diafragma van een camera is ingedeeld op een schaal* van dertien treden waarbij het laagste getal betekent dat het diafragma volledig is geopend - en dus meer onscherpte geeft in de uiteindelijke foto -. en een hoger getal betekent dat het diafragma verder is gesloten en dus meer scherpte geeft in de foto.

Vrijwel iedere lens heeft een ideale scherpte, maar op welke diafragmawaarde dat precies is, is per lens verschillend. Natuurlijk kun je alle dertien treden van het diafragma uit proberen om te kijken op welk diafragma jouw lens de beste foto's geeft maar je kunt ook een algemene regel uitproberen: Bij veel lenzen ligt hun ideale diafragma twee stappen hoger dan volledig geopend. Met andere woorden als jouw lens een minimaal diafragma heeft van f/2.8 dan zou het ideale diafragma van jouw lens twee stappen naar rechts liggen op de diafragma schaal waarbij je uitkomt op een diafragma van f/5.6.

* De dertien treden van de diafragma-schaal: f/1 | f/1.4 | f/2 | f/2.8 | f/4 | f/5.6 | f/8 | f/11 | f/16 | f/22 | f/32 | f/45 | f/64

Tot slot

Als laatste is het belangrijk om gewoon zo veel mogelijk dingen uit te proberen. Ga een dag met je camera op pad waarbij je de camera de hele dag op één bepaalde stand zet bijvoorbeeld sluiter- of diafragmaprioriteit. Als je na afloop de tijd neemt de foto's goed te bekijken zul je al snel zien én begrijpen wat het aanpassen van bepaalde instellingen voor effect heeft op je uiteindelijke foto. Als je fotografeert bij weinig licht of situaties waarbij het licht weinig voordelig is dan is het aan te raden meerdere foto's van dezelfde scène te nemen. Soms kan het licht in een fractie van een seconde veranderen en als je meerdere foto's maakt is de kans dat er een goede bij zit simpelweg groter. Heb je last van bewogen foto's als je flink hebt moeten inzoomen probeer de volgende keer dan een foto te maken met een snellere sluitertijd. Door het inzoomen wordt iedere trilling versterkt en door een snellere sluitertijd te gebruiken kun je het beeld als het ware 'bevriezen' waardoor de kans op een scherpe foto aanzienlijk groter wordt.

Lees verder

• De spiegelreflexcamera: ontwikkeling, onderhoud en gebruik
• Fotografie: De werking van de belichtingsdriehoek
• Tips voor het fotograferen tijdens een reis of vakantie
• Tips en trucs voor het fotograferen van landschappen
• Verschillende camera-objectieven (cameralenzen)