Fotografie: uitleg over diafragma, sluitertijd en ISO-waarde
Met goede kennis van de werking van het diafragma, sluitertijd en ISO-waarde kan je de kwaliteit van je foto’s aanzienlijk verbeteren. Het diafragma bestaat uit een aantal lamellen die de hoeveelheid binnenvallend licht reguleert. De sluitertijd is de tijd waarmee de sensor in de camera wordt belicht en de ISO-waarde reguleert de lichtgevoeligheid van de digitale sensor in de camera. De diafragmawaarde, de sluitertijd en de ISO-waarde vormen samen de belichtingsdriehoek.Werking van het diafragma
Het diafragma is een set van lamellen, aanwezig in het objectief (lens), die snel kunnen bewegen wanneer op de ontspanningsknop van de camera wordt gedrukt. Zo vormen ze bij een hoge f-waarde een kleine nauwe cirkel of een grote wijde cirkel bij een lage f-waarde. De functie van het diafragma is de hoeveelheid licht te reguleren dat door de lens in de camera op de sensor valt, hiermeewordt ook de scherptediepte gereguleerd. Een groot open diafragma wordt met een lage f-waarde aangegeven, bijvoorbeeld f/1.8. Een klein bijna gesloten diafragma wordt met een hoge f-waarde aangegeven, bijvoorbeeld f/22. Met de AV-stand (aperture priority) op je camera kun je het diafragma van je lens instellen, de camera zoekt dan zelf de juiste sluitertijd erbij om de foto voldoende te belichten, de ISO-waarde kun je in deze stand ook handmatig aanpassen. Ook in de M-stand (manual exposure) kan uiteraard de sluitertijd handmatig worden ingesteld.Scherptediepte
Bij weinig scherptediepte ontstaat een mooi contrast tussen scherp onderwerp en een wazige omgeving / Bron: Pasja1000, Pixabayordt gefocust scherp, de rest is onscherp. Voor het maken van portretten wordt dan ook vaak een lage f-waarde ingesteld. Overigens geeft een lens vaak een net iets scherper beeld wanneer niet de allerlaagste f-waarde wordt ingesteld, maar het diafragma 2 of 3 stops donkerder wordt ingesteld (bijvoorbeeld f/2.8 in plaats van f/2.2)
Gebruik een statief
Wanneer met een ‘nauw’ diafragma wordt gefotografeerd zal de belichtingstijd dikwijls langer zijn, het is dan aan te raden om een statief te gebruiken. Heb je geen statief bij de hand, gebruik dan een diafragmainstelling van f/8 tot f/11, dit is een mooi compromis om toch vanuit de losse hand landschapsfoto’s te kunnen maken. Bedenk ook dat bij een hogere f-waarde eerder sensorvlekken op je foto te zien zullen zijn. Sensorvlekken zijn vuil en stofdeeltjes die bij elk camera vroeg of laat op de sensor terechtkomen en ook op foto’s te zien zullen zijn. Als het diafragma helemaal open staat zullen deze sensorvlekken veel waziger worden en nauwelijks te zien zijn.
Werking van de sluitertijd
Op een digitale spiegelreflexcamera zit een belichtingsmeter, dit is vaak een horizontaal digitaal balkje dat te zien is op het LCD-scherm of wanneer door de zoeker wordt gekeken. Een camera zal bij automatische instellingen altijd bijna het midden van deze balk willen opzoeken, dit heet ook wel 18% grijswaarde. Als het diafragma ver open staat valt er veel licht binnen, de camera zal dan op basis van de belichtingsmeter een zeer korte sluitertijd willen kiezen (bijvoorbeeld 1/200 seconden). Kies je echter voor een hoog diafragma (bijvoorbeeld f/20) dan zal er langer belicht moeten worden om de wijzer van de belichtingsmeter toch in het midden te krijgen, dat betekent dat de camera een langere sluitertijd kiest (bijvoorbeeld 1/15 seconden). Sluitertijd en diafragma vormen samen dus een evenwicht die bepaald wordt door de belichtingsmeter.Wazige watervallen
Met een statief kun je met een lange sluitertijd, een lage ISO-waarde, én hoge f-waarde fotograferen / Bron: PhotoMIX-Company, Pixabay Scherpe foto’s nemen vanuit de hand
Er is een vuistregel welke voorschrijft dat vanuit de hand met een maximale sluitertijd van 1/30 seconden mag worden gefotografeerd om toch scherpe foto’s te krijgen, én dat de maximale sluitertijd bij handfotografie bovendien ‘1/het aantal mm’ van de lens mag zijn. Heb je een 200 mm lens op de camera gemonteerd dan bedraagt de maximale sluitertijd waarmee vanuit de hand kan worden gefotografeerd dus 1/200 seconden. Heb je een zoomlens welke op 18mm staat ingesteld dan bedraagt de maximale sluitertijd 1/18 seconden, maar omdat de sluitertijd vanuit de hand niet langer mag zijn dan 1/30 seconden wordt de uiteindelijke sluitertijd dus 1/30 seconden.
Er is een vuistregel welke voorschrijft dat vanuit de hand met een maximale sluitertijd van 1/30 seconden mag worden gefotografeerd om toch scherpe foto’s te krijgen, én dat de maximale sluitertijd bij handfotografie bovendien ‘1/het aantal mm’ van de lens mag zijn. Heb je een 200 mm lens op de camera gemonteerd dan bedraagt de maximale sluitertijd waarmee vanuit de hand kan worden gefotografeerd dus 1/200 seconden. Heb je een zoomlens welke op 18mm staat ingesteld dan bedraagt de maximale sluitertijd 1/18 seconden, maar omdat de sluitertijd vanuit de hand niet langer mag zijn dan 1/30 seconden wordt de uiteindelijke sluitertijd dus 1/30 seconden.
