Het werken met luster

Het werken met lusters geeft een bijzonder extra aan je werkstukken. Alleen vergt het werken met luster enige ervaring en kennis van lusters. Een artikel over het werken met en het stoken van werken die gedecoreerd zijn met lusters.

Lusters

Lusters zijn kleurmengsels met edelmetalen die een bijzondere kleur geven. Lusters kunnen worden gebruikt voor gehele werken, maar meestal wordt een luster aangebracht om een extra dimensie te geven aan het werkstuk. Bij het gebruik van lusters wordt een goed ventilerende omgeving aangeraden vanwege de lusterdampen. In een aantal lusters kunnen, voor de mens, schadelijke metalen zitten. Ook kunnen de dampen ontvlambaar zijn, met name roken wordt zeer afgeraden in een omgeving waarin men werkt met lusters.

Het gebruik van lusters

De meeste lusters zijn verpakt in een aantal grammen. Ze bestaan uit een stroperige vloeistof die kan verdampen met zuurstof. Aangeraden wordt dan ook om ze goed te (blijven) verpakken. Om lusters aan te brengen is het aan te raden om ze te vermengen met een verdunningsvloeistof. De vloeistof zorgt ervoor dat de luster makkelijker op te brengen is en ook is er meer van de luster te maken. Alle lusters zijn bruin en stroperig van kleur, dus let tijdens het werk goed op welke kleur je gebruikt, want dat is met het aanbrengen niet te zien. Kwasten die gebruik zijn om de luster op het werkstuk aan te brengen zijn schoon te maken met de verdunningsolie.

Het stoken van lusters

Lusters worden op relatief lagere temperaturen gestookt dan glazuur. Wil je een combinatie van glazuur met het gebruik van luster dan zal eerst een glazuur stook moeten plaatsvinden. Vervolgens wordt de luster aangebracht en kan het na het drogen van een tijdje (halve dag) gestookt worden. Tijdens het stoken wordt de glazuurlaag zacht en trekt de luster in de glazuurlaag. De minimum en maximum temperaturen zijn als het goed is aangegeven op de verpakking van de lusters. De temperatuur van de meeste lusters kan variëren tussen de 600 en 800 graden. De meest gebruikelijke temperatuur schommelt tussen de 710 en 795 graden. Ook mogelijk is om lusters reducerend te stoken.

Lusterfouten na stoken

Er kunnen verschillende fouten optreden na het stookproces met lusters. De meest voorkomende fout is een te lage temperatuur. Doordat de temperatuur laag is geweest, heeft de luster zich niet kunnen hechten aan de glazuurlaag en laat de luster los. Mogelijk is om het opnieuw en hoger te stoken. Ook kan het een ruw oppervlakte geven en dat kan doordat de temperatuur te hoog is geweest in de oven. Werkstukken kunnen barsten als ze groot zijn en er een groot oppervlakte is gebruikt met luster. Aan te raden is dan om de temperatuur langzaam op te stoken, zodat de luster langzaam kan hechten en de werkstukken zonder scheuren uit de oven komen.

Lusters op gebruiksvoorwerpen

Lusters worden op een lagere temperatuur gestookt dan glazuren. Doordat ze op een lagere temperatuur worden gestookt, zorgt het ervoor dat ze een dunne laag vormen op een werkstuk. Een laag die vrij kwetsbaar is en daarom is het moeilijk om gebruiksvoorwerpen van luster goed te houden. Met name gebruik van bestek en de afwasmachine zorgen voor beschadigingen aan het oppervlakte.

Het bewaren van lusters

Door de vluchtigheid van de stof is het aan te raden om lusters goed afgesloten te bewaren. Bewaar de luster in de originele verpakking en sluit ze goed af. Werk niet vanuit de verpakking, maar probeer op een schaaltje druppels luster aan te brengen en de verdunningsolie. Zo blijf je een pure luster houden in de originele verpakking. Voor sommige lusters is het zelfs aan te raden om ze kout te bewaren in bijvoorbeeld een koelkast of op donkere koude plek, zoals een kelder.

Prijzen van lusters

Lusters zijn te verkrijgen in diverse keramiekwinkels en in diverse webshops. De prijzen variëren enorm, want een aantal lusters is gemaakt van edelmetaal. Met name de goudlusters, zilverlusters en koperlusters zijn erg prijzig. Goedkoper zijn de kleurenlusters zoals geel, groen, oranje, blauw, etc. Als er voor het eerst gewerkt wordt met lusters is het aan te raden om een kleurluster te gebruiken in plaats van direct een luster van edelmetaal.

Lees verder

• Alles over klei
• Het werken met paperclay
• Het gebruiken van oxides in glazuren
• Het maken en gebruiken van engobe
• Het werken met majolica