Keramiek: de sgraffito decoratietechniek

Werkstukken van keramiek kunnen op verschillende manieren gedecoreerd worden. Een bijzondere manier van decoreren is sgraffito die ook weer diverse vormen kent. Een artikel met informatie over de sgraffito techniek. Een bijzondere techniek om je werk een extra dimensie te geven!

Sgraffito

Sgraffito is het graveren en inkrassen van aardewerk en al een eeuwenoude methode om werkstukken te decoreren. Het kan simpel door het inkrassen van de droge klei of met andere, meer ingewikkelde, methoden. Naast de rauwe klei wordt er ook gekrast in opgebrachte engobe, in pigmenten of met het gebruik van was. Het inkrassen kan door middel van diverse gereedschappen. Alles met een scherpe punt kun je in principe gebruiken, maar er is ook speciaal gereedschap zoals een sgraffito pen. Deze pen heeft aan beide uiteinden twee draadjes, waarmee de uitsparing kan worden gedaan. Bij het krassen kunnen restjes achterblijven die na het drogen met een zachte glazuurkwast weg geveegd kunnen worden.

Rauwe klei

Uitsparingen in rauwe klei zijn het beste te maken als de klei al even heeft kunnen drogen. Als het inkrassen in net gemaakte werkstukken gaat plaatsvinden dan kan het werkstuk vervormen omdat het nog te nat is. Bij enige tijd wachten heeft het werkstuk meer body en kan begonnen worden met het inkrassen. Met het gebruik van sjablonen kun je een regelmatige decoratie maken over het gehele werkstuk heen.

Engobe

De techniek kan ook worden gebruikt met engobe. Met een zachte glazuurkwast wordt de engobe op het werkstuk aangebracht en als de engobe iets hard is geworden kan de engobe gepolijst worden. Dit kan met een achterkant van een lepel of met een hele gladde kiezelsteen. Als de engobelaag is opgedroogd kan er gestart worden met het uitkrassen van de engobe. Op deze manier kun je diverse decoraties aanbrengen op het werkstuk. Het is zelf uitvinden wanneer de engobe het fijnste werkt, sommige mensen houden ervan om te werken als de engobe harder is en andere mensen als de engobe nog zacht en bewerkbaar is. Extra effect kan het hebben als de onderlaag van de klei een andere kleur heeft dan de engobe. Te denken valt aan rode of gele klei. Let er wel op dat de klei en de engobe dezelfde samenstelling hebben, anders kan de engobe gaan scheuren.

Gipsmal

Ook kan een omgekeerde techniek worden gebruikt. Bij bovenstaande technieken wordt er een uitsparing gemaakt in de klei, maar dat is ook mogelijk om in een gipsmal te maken. Met het drogen van de gipsmal kunnen de uitsparingen worden aangebracht om vervolgens na het droogproces er gietklei in te gieten. Omdat de klei krimpt, kan het makkelijk uit de mal worden gehaald en ontstaat er een verdikking op de plaatsen waar het gips is weg gehaald. Ook kan deze techniek worden uitgebreid door eerst te gieten op de uitsparingen en daarna met een andere kleur het geheel.

Combinatie van schilderen en sgraffito

Een combinatie van schilderen en uitsparing geeft een extra dimensie aan een werkstuk. Dit kan je doen als je wat meer ervaren bent. Decoratie van uitgespaarde delen kan gebeuren met bijvoorbeeld engoben of pigmenten. Over het geheel kan dan een transparante glazuur aangebracht worden. Uitkervingen kunnen wel of niet worden ingekleurd, afhankelijk van wat het gewenste resultaat is.

Tips bij sgraffito

Deze decoratietechniek vereist veel handigheid en ervaring. Probeer vooral veel uit en varieer in technieken. Zo krijg je een eigen en uniek object!

Lees verder

• Het werken met luster
• Het werken met majolica
• Alles over klei