Keramiek: terra sigillata

Terra sigillata is een techniek in de keramiek die al duizenden jaren wordt gebruikt. De terra sigillata is de fijnste slib en daardoor krijgt het na bewerking een prachtige glans. Met name de Romeinen hebben het veel gebruikt en in veel musea zijn de kenmerkende rode glanzende potten terug te vinden. Een techniek die weer een opleving kent onder keramisten.

Terra sigillata

Terra sigillata is een techniek die al duizenden jaren wordt gebruikt. De kenmerkende glanzende terrakleur is vooral erg beroemd. In vele musea is deze techniek terug te vinden. Het is een tijdrovende klus om terra sigillata te maken, maar inmiddels zijn er ook middelen om het proces te versnellen. Aan te raden is om terra sigillata te stoken op een aardewerktemperatuur van rond de 1.060 graden. Op deze temperatuur krijgt de terra sigillata haar kenmerkende glanzende terra kleur. Ook kan er gestookt worden op lagere temperaturen vanaf 850 graden. Op hogere temperaturen dan aardewerk verliest de terra sigillata haar kenmerkende glans.

Het recept

Het hoofdbestanddeel van terra sigillata is ball clay of rode gietklei poeder. Bij de poeder wordt water gedaan en eventueel een water ontharder. De verhouding tussen kleipoeder en water is 3:7. Meng de klei poeder goed door het water heen, net zolang tot alle klonten zijn opgelost. Na het mengen laat je het gedurende anderhalve dag rusten en tijdens het rustproces gaat het mengsel zich scheiden in drie lagen. Op de bodem komt een harde laag klei, vervolgens komt er een laag fijne slib en tot slot het water bovenop het gescheiden mengsel.

Het proces versnellen

In plaats van anderhalve dag te wachten is er Dolaflux op de markt. Dolafux is een deflocculant die het scheidingsproces aanmerkelijk versnelt. Dolaflux is een zwarte poeder die na het mengen van de kleipoeder, water en waterontharder toegevoegd wordt aan het mengsel. Toch blijft voor een optimale terra sigillata aan te raden om het een tijd te laten rusten.

De slib verkrijgen

Het doel van het gescheiden mengsel is om de fijne slib naar voren te laten komen. De bovenste laag met water kan er voorzichtig afgegoten worden, maar meer aan te raden is om het eraf te scheppen. Zo blijven de onderste lagen goed in eigen vorm en worden ze niet met elkaar vermengt. Giet daarna de fijne sliblaag af en dit is de uiteindelijke sliblaag waar mee wordt gewerkt. De onderste laag wordt niet gebruikt en kan weg worden gegooid.

Het aanbrengen van de slib

Vervolgens wordt de slib aangebracht op zowel ongebakken als biscuit gebakken werkstukken. Dit kan doormiddel van spuiten, kwasten of onderdompelen. Zorg voor een hele dunne laag op het werkstuk. Na aanbrengen en het laten drogen kan het worden gepolijst met een fijn sponsje, een doek, een gladde kiezelsteen of een achterkant van een lepel. Als je een oxide gebruikt in de terra sigillata dan kun je door middel van de sgraffito techniek decoraties aanbrengen. De uitsparing laat de kleur van de klei zien en wordt mat en de rest krijgt een glanzende kleur.

Het stoken van terra sigillata

Elke slib heeft zijn eigen kenmerken net als de klei waar het op aangebracht wordt. Om te ondervinden op welke temperatuur het slib haar glans krijgt, is het vooral raadzaam om proeven te maken en die op verschillende temperaturen te stoken. De terra sigillata kan worden gestookt in elektrische oven, maar ook op alternatieve stookwijzen zoals in open vuur.

De glans verkrijgen

Heeft het werkstuk een matte laag op zich en is het niet glanzend genoeg? Dan kun je met bijvoorbeeld bijenwas een finishing touch geven aan het geheel. Smeer het werkstuk in met bijenwas, totdat het de glans krijg die je wilt hebben. Bijenwas is in een grotere drogisterij aanwezig of in een bouwmarkt te verkrijgen.

Lees verder

• Alles over klei
• Keramiek: het raku stoken