Jan Wolkers Prijs voor het beste natuurboek

De Jan Wolkers Prijs is een prijs voor het beste natuurboek. Het is een ‘groene’ prijs, waar alle categorieën boeken aan mee kunnen dingen, of het nu een dichtbundel, kinderboek, wetenschappelijk werk of roman is. De prijs is naar Jan Wolkers (1925 – 2007) vernoemd, de schrijver die een groot natuurliefhebber was en die in al zijn werk de natuur integreerde. De keuze voor de naam geeft aan dat de beoordeling ook kijkt naar humor en dwarsigheid. De prijs werd in 2013 voor het eerst uitgereikt. De winnaar wordt in oktober bekendgemaakt, op een datum rond de sterfdag van Jan Wolkers.

Jan Wolkers Prijs

De Jan Wolkers Prijs werd voor de eerste keer uitgereikt op Texel in 2013. De prijs draagt de naam van een van de beroemdste bewoners van het Waddeneiland, Jan Wolkers (Oegstgeest, 26 oktober 1925 – Westermient, 19 oktober 2007). Het VARA-radioprogramma Vroege Vogels zond de prijsuitreiking uit in een rechtstreekse uitzending op 27 oktober 2013 vanuit Ecomare op Texel, het eiland waar Wolkers tot aan zijn dood woonde.

In de jury zitten:

1. Karina Wolkers
2. iemand van het Wereld Natuur Fonds
3. iemand van het radioprogrammaVroege Vogels
4. Jean-Pierre Geelen van de Volkskrant

Natuurboek

De eerste keer waren er meer dan 180 inzendingen. Auteurs en uitgevers konden hun boek indienen als dat tussen 1 januari 2012 en 1 juni 2013 verschenen was. Voor de prijs van 2014 geldt de periode van juni 2013 tot juni 2014. De jury was zeer te spreken over de kwaliteit van de inzendingen. Uit de inzenders werd begin september 2013 een selectie van de vijf beste gekozen, waaruit de winnaar gekozen moest worden. Voor de eerste editie was de kwaliteit zo hoog, dat eigenlijk alle vijf genomineerden de prijs verdienden. Uit alle vijf de boeken sprak liefde voor de natuur, goed schrijverschap en zorg voor de uitgave. Omdat er maar één kan winnen is er een winnaar gekozen.

Prijs

De winnaar ontvingvijfduizend euro en een origineel portret, gemaakt door Siegfried Woldhek. De overige vier genomineerden eindigden ex aequo op de tweede plaats. Winnaar werd Spinder van Simon van der Geest.

De andere genomineerden waren:

1. Verlangen naar hazelworm van Koos van Zomeren;
2. Mijn roofvogels van Rob Bijlsma;
3. Wanhoop nooit aan vooruitgang - brieven van Jac. P. Thijsse verzameld door Marga Coesèl;
4. De Bijen van Nederland door Theo Peeters e.a.

Winnaar

Simon van der Geest wint de eerste Jan Wolkers Prijs met het jeugdboek Spinder. Hij krijgt de prijs uit handen van Krina Wolkers, de weduwe van Jan. ‘Spinder’ is dagboek van Hidde, een jongen met de bijnaam Spinder. De jury vond het een verrassend boek dat prachtig is geschreven. Hidde voert een slopende oorlog met zijn broer Jeppe om een verborgen kelder. Daar staat de insectenverzameling van Hidde. De twee broers delen al jaren een gruwelijk geheim. Bladzij na bladzij krijgt de lezer meer inzicht in het geheim. Het is als een vlinder die in de loop van het boek uit zijn cocon kruipt. Het boek staat vol beestjes. Er wordt over geschreven en er staan veel illustraties van insecten in. Het is een spannend boek, van de eerste tot de laatste zin, waarin met liefde over impopulaire kriebelbeestjes wordt verhaald. Spinder ontving in datzelfde jaar een Gouden Griffel voor beste jeugdboek.

Criteria

Voor de beoordeling van de inzendingen heeft de jury enkele criteria opgesteld. Bij die beoordelingsnormen hadden ze Jan Wolkers in gedachten, opdat de prijswinnaar past bij zijn manier van omgaan met de natuur. Wolkers liet de natuur in al zijn schoonheid en gruwel een rol spelen in zijn werk. De liefde voor de natuur staat daarbij voorop. De criteria zijn dan ook:

• liefde voor de natuur;
• goede schrijfstijl;
• goede boekverzorging;
• humor.

Koesteren

Om de natuur te koesteren is het goed dat er mooie natuurboeken worden gemaakt. De jury van de Jan Wolkers Prijs hoopt jaarlijks een dikke stapel natuurboeken te mogen ontvangen om elk jaar een prijs uit te kunnen delen. Nederland heeft niet zoveel natuur meer en daarom is het goed om er via een prijs voor natuurboeken aandacht aan te schenken.

2014

Begin juli 2014 komt een longlist van 20 natuurboeken, daarna volgt een finalelijstje van vijf. Op 19 oktober 2014 volgt de bekendmaking van de prijswinnaar. De vijf nominaties voor de Jan Wolkersprijs 2014 zijn:

1. P. Abels, M. Bosch, A. Crans, M. Frijns e.a. - Planken Wambuis, wild en bijster land;
2. Remco Daalder - De gierzwaluw;
3. Mathijs Deen – De Wadden, een geschiedenis;
4. Bibi Dumon Tak en Fleur van der Weel - Bibi’s gewone dierenboek;
5. Alexander Reeuwijk – Reizen tussen de lijnen; dwars door Indonesië met Alfred Russel Wallace.

Remco Daalder

Amsterdammer en stadsbioloog Remco Daalder werd met zijn boek De Gierzwaluw de winnaar van de Jan Wolkers Prijs 2014. Daalder ging voor zijn boek een jaar lang op zoek naar wetenschappelijke informatie over de geheimzinnige gierzwaluw. De prijs bestaat uit een geldsom van vijfduizend euro en een origineel literair portret van kunstenaar Siegfried Woldhek.

2015

In 2015 zijn de volgende boeken genomineerd voor de Jan Wolkers Prijs:

1. Basisgids grassen - Arie van den Bremer;
2. De Italiaanse chauffeuse - Hans Dorrestijn;
3. Larven van libellen - Christophe Brochard & Ewoud van der Ploeg;
4. Niet zonder elkaar, bloemen en insecten - Louis Schoonhoven e.a.;
5. Wildernis, woongebied en wingewest - Louwrens Haquebord

2016

In 2016 zijn de volgende boeken genomineerd:

1. Botanische revolutie - Norbert Peeteers
2. De grutto - Albert Beintema
3. Dit is mijn hof - Chris de Stoop
4. In krabbengang door kreeftenboeken - Alex Alsemgeest/ Chrales Fransen
5. Zoektocht naar het paradijs - Arita Baaijens

2017

In 2017 zijn de volgende boeken genomineerd:

1. De kinderen van de nacht, over wolven en mensen - Dik van der Meulen
2. Wilde apen, natuurbescherming in Nederland - Frank Berendse
3. Dieren met toekomstplannen, slim vooruitkijken in de natuur - Frans van der Helm
4. Veluwe, de Natuurgids - Dirk Hilbers
5. Vogels op de cm2 - samengesteld door Peter Müller en Tom Loorij

2018

De volgende boeken zijn in 2018 genomineerd:

• Binnenstebinnen - Jan Paul Schutten en Arie van ’t Riet (Uitgeverij Gottmer)
• Darwin in de stad - Menno Schilthuizen (Uitgeverij Atlas Contact)
• De Meerkoet - Remco Daalder (Uitgeverij Atlas Contact)
• Rotgrond bestaat niet - Gerbrand Bakker (Uitgeverij Cossee)
• Wieren - Miek Zwamborn (Uitgeverij van Oorschot)

2019

De volgende boeken zijn in 2019 genomineerd:

1. De nieuwe gids voor de niet-bestaande vogels van Europa - O.C. Hooymeijer
2. De ontsnapping van de natuur - Thomas Oudman en Theunis Piersma
3. Laat een boodschap achter in het zand - poëzieboek voor kinderen
4. Vogelatlas van Nederland - Sofon
5. Foon - Marente de Moor.

2020

De volgende vijf boeken staan op de shortlist van 2020:

1. Berichten uit de vallei - Stefan Brijs
2. Stadsflora - Ton Denters
3. Caspar loopt - Caspar Janssen
4. Wat bomen ons vertellen - Valerie Trouet
5. Wat zingt daar? - Dick de Vos

Valerie Trouet

De Winnaars

Lees verder

• Boudewijn Büchprijs voor antiquarische boek
• Basisgids grassen - Arie van den Bremer
• Larven van libellen - Fotogids van Brochard & Van der Ploeg
• Niet zonder elkaar – Bloemen en insecten