Reiner Knizia: "Het doel van spelen is om te winnen"

Hoe fanatiek moet een bordspel gespeeld worden? Is het fout te balen wanneer je verloren hebt? Of moet je het alleen als tijdverdrijf zien waarbij het niet uitmaakt wie wint? Reiner Knizia heeft een bekende uitspraak gedaan, die heel mooi beschrijft met welke mentaliteit je een bordspel zou moeten spelen. Bordspellen zijn in de eerste plaats een vorm van tijdverdrijf. Een aantal mensen komen bij elkaar om een spel te spelen dat zich afspeelt binnen bepaalde regels. Iedereen probeert natuurlijk te winnen, maar in de praktijk lukt het maar één speler.

Alleen de winnaar telt?

Sommige mensen spelen alleen maar een spel mee voor de gezelligheid en het maakt hen niet uit wie er wint. Dat zie je bijvoorbeeld typisch in situaties waarin een ouder of grootouder met jonge kinderen een spel speelt. Het gaat ze dan alleen om de ervaring en het plezier van het kind. Niet zelden laten ze het kind winnen. Andere mensen zijn juist erg fanatiek tijdens het spelen van een spel. Ze proberen het maximale eruit te halen en vinden het niet leuk om te verliezen. In het ergste geval worden ze zelfs boos of chagrijnig als ze het niet winnen.

'When playing a game, the goal is to win, but it is the goal that is important, not the winning' - Dr. Reiner Knizia

Bovenstaande uitspraak is van Reiner Knizia en geeft precies weer waar het om zou moeten draaien bij het spelen van een spel.
Vrij vertaald staat hier: "Het doel van het spelen is om te winnen, maar het doel is belangrijker dan het winnen." In eerste instantie lijkt hier een tegenstelling te staan. Het doel is winnen, maar het doel is meer dan het winnen. Maar bij nader inzien wordt hier toch een hele mooie uitspraak gedaan.

Wie is Reiner Knizia

Reiner Knizia is een bordspelontwerper met een indrukwekkend lijst spellen op zijn naam. Hij is geboren in 1967 in Duitsland en is afgestudeerd in wiskunde. Sinds 1997 is hij fulltime ontwerper. Er zijn meer dan 500 spellen uitgegeven die door hem ontworpen zijn, waaronder In de Ban van de Ring, Regenwormen en Genius. Van een aantal van zijn spellen zijn computerspellen gemaakt. Binnen de bordspelwereld is hij erg bekend en velen roemen hem om zijn originele ontwerpen. Hij heeft al vele onderscheidingen en nominaties in de wacht gesleept met zijn spellen.

Het doel is te winnen

We nemen eerst de eerste helft van de uitspraak. Als je een bordspel speelt, moet je als doel hebben om te winnen. Je gaat met een stel medespelers een uur of langer om de tafel zitten om een of ander spel te spelen. Binnen het spel gelden bepaalde regels waar je je aan moet houden en aan het eind wordt er een winnaar uitgeroepen op basis van die spelregels. Het hele idee is dat je gaat proberen te winnen. Alle keuzes die je tijdens het spelen maakt, moet je maken omdat je denkt dat die keuzes je de beste kans op de overwinning geven.

Het belang van het doel

Door het doel om te winnen na te streven, ben jezelf maximaal ondergedompeld in het spel en is de ervaring het meest intens. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat je medespelers zo hard mogelijk hun best moeten doen om voor hunzelf datzelfde doel na te jagen. Op die manier ontstaan er leuke spannende potjes. Het effect is ook dat een overwinning echt een voldaan gevoel geeft: je hebt de beste keuzes gemaakt en je bent je tegenstander te slim of snel af geweest.

Het doel is belangrijker dan het winnen

Het tweede deel van de uitspraak is erg belangrijk. We hebben gezien dat tijdens het spelen een ieder zou moeten proberen te winnen. Koste wat kost, maar uiteraard wel binnen de context en de regels van het spel. Maar op moment dat het spel klaar is en de winnaar bekend, dan is het spel afgelopen. Het is op dat moment niet meer belangrijk dat je probeerde te winnen. Het spel is klaar en het doel daarmee niet langer relevant. Je mag natuurlijk best balen dat je verloren hebt, maar je gaat te ver wanneer je je humeur erdoor laat beïnvloeden.

Waar het echt om draait

Het gaat er dus om dat tijdens het spelen het belangrijk is dat de spelers allemaal het doel nastreven om te winnen. Dat is belangrijk om het spel geslaagd te laten zijn. Maar het hebben en nastreven van dit doel is belangrijker dan het daadwerkelijk winnen. Uiteindelijk maakt het niet echt uit wie er wint. Het geeft natuurlijk wel een goed gevoel te winnen, maar waar het echt omdraait bij een bordspel is reis en niet het doel. En om die reis de moeite waard te maken, is het noodzakelijk het doel om te winnen na te streven.

Vals spelen

Deze benadering maakt ook erg duidelijk waarom vals spelen tijdens een bordspel totaal niet past. Daarmee houd je je niet aan de regels van het spel en ben je eigenlijk iedereen inclusief jezelf voor de gek aan het houden. Je wint dan misschien wel, maar het daadwerkelijk winnen is immers niet waar het om gaat. Het gaat erom dat je binnen de context en scope van het spel geniet van het proberen om het maximale eruit te halen. Door te vals spelen is die poging eigenlijk betekenisloos geworden.

Uitzonderingen

Zoals altijd is de wereld niet zwart-wit en zijn er uitzonderingen. Zoals al genoemd ligt de situatie anders wanneer er met jonge kinderen gespeeld wordt. Ook wanneer een beginner voor het eerst een bepaald spel meespeelt en dus nog moet leren hoe een en ander werkt kan het goed zijn om daar rekening mee te houden. Daarnaast zijn er ook spellen die niet zozeer om de tactische en strategische keuzes draait maar waar het plezier uit de ervaring van het spelen zelf komt. Te denken valt aan Party Games, waarbij het vooral om de gezelligheid gaat. Niet zelden heb je in die spellen als speler hoe dan ook maar beperkt invloed op de uitkomst.

Conclusie

Reiner Knizia heeft met zijn uitspraak mooi compact en enigszins cryptisch weergegeven waar het omdraait bij het spelen van een bordspel: Probeer te winnen tijdens het spelen, maar lukt dat achteraf niet, dan is dat jammer maar helaas. Zorg juist dat je tijdens het spelen plezier hebt van de poging die winst te pakken!

Lees verder

• Wat is er mis met de klassieke bordspellen?
• Monopoly: het meest fout gespeelde spel ter wereld!
• Ticket To Ride: Een avontuurlijke treinreis door Amerika!
• Carcassonne: Wie legt de grootste steden in Zuid-Frankrijk?
• Dixit: met recht een gezelschapsspel!