Chinatown: New Yorkse ruilhandel in de sixties!

Chinatown is een spel dat de spelers terugneemt naar de zestiger jaren in New York. In die tijd waren er veel Chinese immigranten die hun heil in New York zochten. De spelers proberen door slim te onderhandelen en een vleugje geluk het grootste zakelijke imperium op te bouwen. Wie na zes jaar het grootste kapitaal heeft verdiend, wordt tot winnaar uitgeroepen. Chinatown is een bordspel gemaakt door Karsten Hartwig en in Nederland uitgegeven door QWG games in 2008. Het spel is geïllustreerd door Franz Vohwinkel en Mathieu Leysenne. Het spel kan met drie tot vijf spelers gespeeld worden en duurt ongeveer een uur tot anderhalf uur. De geadviseerde minimum leeftijd is 12 jaar, maar het spel kan desgewenst wel met jongere spelers gespeeld worden.

Wat zit er in de doos

De volgende materialen horen bij het spel:

• Een speelbord.
• Een stapel van 85 gebouwkaarten.
• Voor iedere speler een verschillend gekleurde set van dertig houten ronde fiches (150 in totaal).
• Negentig gebouwtegels met daarop verschillende types bedrijven.
• Voor iedere speler een referentiekaart met informatie.
• Geldkaarten met waardes van 10.000, 50.000, 100.000 en 200.000 dollar.
• Een pion om het huidige jaar aan te duiden.
• Een zakje om de gebouwtegels in te doen.
• De spelregels.

Doel van het spel

Het doel van het spel is na zoveel mogelijk geld te verdienen. Aan het eind van iedere ronde wordt er geld uitgekeerd aan de spelers op basis van wat ze aan bedrijven op het bord in hun bezit hebben. Een speler kan bijvoorbeeld een meubelzaak hebben van drie tegels groot. Dit levert de speler 40.000 dollar op. Is de meubelzaak echter vijf tegels groot, dan verdient de speler 80.000 dollar. De hoeveelheid geld die verdiend wordt, hangt dus af van hoe groot een bedrijf is. Om een bedrijf te groter te laten worden, moet een speler meerdere aaneengesloten gebouwen bezitten en op die gebouwen tegels hebben liggen van hetzelfde type bedrijf. De uitbetaling is volgens onderstaande tabel:

Het begin

Aan het begin van het spel krijgen alle spelers dertig houten fiches in de spelerskleur. Daarnaast krijgt iedere speler 50.000 dollar startkapitaal. De jaarpion wordt op het eerste jaar gezet en daarmee begint de eerste ronde.

Inhoud van een ronde

Het spel wordt gespeeld over zes rondes die allemaal op dezelfde manier verlopen. Iedere ronde staat voor een jaar dat verstrijkt. Aan het begin van iedere ronde krijgen alle spelers een bepaald aantal nieuwe willekeurige gebouwkaarten. Daar moeten ze een aantal van houden en de rest terugleggen op de stapel. Met deze gebouwkaarten wordt aangegeven wie van de spelers een bepaald gebouw bezit op het speelbord. Naarmate het spel verstrijkt zullen er steeds meer gebouwen in het bezit zijn van de spelers.
Daarnaast mag iedere speler een aantal bedrijfstegels uit de zak trekken. Deze tegels legt de speler voor zich neer, bij diens andere tegels die nog overgebleven zijn uit voorgaande rondes. Vervolgens legt iedere speler een fiche van zijn kleur op de nieuw verkregen gebouwen, om daarmee aan te geven dat de speler dat gebouw bezit. Nu begint het echte spel, namelijk het onderhandelen over de verschillende eigendommen.

Onderhandelen

Bij Chinatown draait het allemaal om het onderhandelen en ruilen. De volgende zaken mogen van eigenaar wisselen:

• Een leeg gebouw.
• Een gebouw waar een bedrijf in gevestigd is (er ligt een bedrijfstegel op dat gebouw).
• Niet geplaatste bedrijfstegels.
• Geld.
• Elke combinatie van de vier voorgaande zaken.

Het is dus zaak door slim te onderhandelen in een beter situatie te komen. Dit is ook nodig, want zowel de gebouwen als de tegels worden willekeurig verdeeld. Om daadwerkelijk bedrijven van meerdere tegels breed te kunnen bouwen, zullen er dus aangrenzende gebouwen bemachtigd moeten worden. Maar de andere spelers zien ook dat dit waardevol is en zullen dus een goede prijs willen hebben.

Gebouwen en bedrijfstegels

Er zijn 86 gebouwen die verdeeld zijn over een aantal wijken. Gebouwen die tegen elkaar aan liggen zijn waardevol, omdat daar een groot bedrijf in gevestigd kan worden. Daar zijn echter wel meerdere dezelfde bedrijfstegels voor nodig. Ieder type bedrijf heeft een bepaalde maximale grootte. Dit varieert van drie tot zes. Een bedrijf levert de maximale winst op, wanneer het de maximale grootte heeft bereikt. Zo kan een viswinkel maximaal vier tegels groot zijn en een antiekzaak zes groot. Een viswinkel van vier groot levert 80.000 dollar op, terwijl een antiekzaak van vier groot slechts 60.000 dollar oplevert. Is de antiekzaak zes tegels groot, dan levert deze maar liefst 140.000 dollar op.

Einde van de ronde

Als alle speler klaar met onderhandelen zijn, mogen alle spelers naar eigen keuze en inzicht eigen bedrijfstegels plaatsen op gebouwen die de speler bezit. Daarmee is het einde van de ronde bereikt en worden er inkomsten uitbetaald aan alle spelers op basis van hun bezittingen op het speelbord. Bedrijfstegels die niet geplaatst zijn en lege gebouwen leveren niets op.

Einde van het spel

Na zes rondes eindigt het spel, en tellen alle spelers hun kapitaal. De speler met het meeste geld is de winnaar van Chinatown.

Tot slot

Chinatown is een puur onderhandel- en ruilspel. Daar de gebouwen en bedrijfsfiches initieel willekeurige verdeeld worden, is er een dosis geluk aanwezig. Daardoor maakt iedereen een kans en is ieder potje weer anders. Het spelmateriaal is allemaal keurig verzorgd en het spel speelt redelijk vlot. Doordat er onderhandeld moet worden is het een vrij sociaal spel: alle spelers hebben vaak met elkaar te maken. Het is soms weleens verstandig om zakelijk en hard te zijn, dus voor spelers die dat niet kunnen of willen is Chinatown minder geschikt. Ook als met jongere spelers gespeeld wordt, moet daar rekening mee gehouden worden. Daar met drie spelers de onderhandelingsmogelijkheden wat beperkt zijn is het aan te raden met minimaal vier mensen te spelen.

Lees verder

• Monopoly: het meest fout gespeelde spel ter wereld!
• Reiner Knizia: "Het doel van spelen is om te winnen"
• Carcassonne: Wie legt de grootste steden in Zuid-Frankrijk?
• Bordspellen als hobby: sociaal en uitdagend!
• Wat is er mis met de klassieke bordspellen?