Schildertechniek: aquarel

Aquarelleren is een goedkope maar uitdagende manier van schilderen. De verf lijkt soms zijn eigen gang te gaan. In dit artikel staat alles wat je moet weten om te beginnen met aquarelleren onder elkaar. Wat heb je voor een aquarel nodig, hoe zorg je dat je papier niet gaat bobbelen, welke technieken kun je gebruiken en hoe lijst je een aquarel in? Aquarel is een hele oude techniek die de monniken gebruikten om hun boeken te versieren. De verf bestaat uit fijngemalen kleurstofpoeder met als bindmiddel gom (een soort lijm). De verf lost op in water en geeft niet heel veel rotzooi.

Wat heb je nodig?

• Aquarelverf in tubes (Veel mensen kennen de aquarelblokjes. Het vervelende van aquarelblokjes is dat je dan nooit echt donkere kleuren kunt krijgen, omdat je geen dikke zachte verf hebt, zoals bij verf in tubes.)
• Palet of oud bordje
• Keukenrol
• Speciale penselen (Sommige schilders gebruiken maar één penseel, namelijk een grote ronde penseel van marterhaar. Deze penseel heeft een scherpe punt, waardoor je er ook dunne lijnen mee kunt schilderen. Andere penselen zijn plat of heel dun.)
• Aquarelpapier (Dit is speciaal dik papier met structuur, dat goed water kan opnemen.)
• Schoon water (Moet vaak ververst worden, om de kleuren "schoon" te houden.)
• Opspanplaat van hout
• Opspantape (Speciaal tape van papier waarmee het aquarelpapier op het hout "geplakt" kan worden. Je kunt over deze tape schilderen.)
• Zachte gum of kneedgum (Om de structuur van het papier niet te beschadigen.)
• Middelhard potlood voor de tekening. (Neem geen hard potlood, dit is moeilijk uit te gummen en hard gummen kan je papier beschadigen.)
• Spons
• En voor ongeduldige schilders een föhn.

Aquarel opzetten

Je moet beginnen met het papier op te spannen. Je maakt het papier eerst helemaal nat, vervolgens leg je het op de opspanplaat. Deze opspanplaat is meestal een plank. Met een natte spons strijk je het natte, bobbelende, papier vlak. Je plakt het papier vast met speciaal tape: plakband van papier. Daarna laat je het papier helemaal drogen.

Waarom is dit nodig? Als je schildert wordt het papier steeds nat. Nat papier gaat bobbelen, waardoor de natte verf de verkeerde kant op stroomt. Door het natte papier strak te spannen en te laten drogen, trekt het papier helemaal strak. Als het dan weer nat wordt, gaat het niet bobbelen.

Als het papier droog is maak je de tekening. Die tekening moet helemaal goed zijn, want aquarelverf schijnt door. Als je aan het schilderen bent kun je niet meer veranderen of corrigeren.

Technieken

Je kunt op verschillende manieren schilderen. Die manieren geven verschillende effecten, maar ze zijn niet makkelijk.

Nat op droog:

Het makkelijkste is met niet al te natte verf op droog papier te schilderen. Je gebruikt een vrij droge penseel met veel verf op een droge ondergrond. Je kleurt dan je tekening gewoon in. Om hier je hele schilderij mee te doen, is saai en niet zo uitdagend. Nat op droog is wel een ideale techniek voor veel detail.

Nat in nat:

Een andere manier is de kleuren in elkaar te laten overvloeien, door natte kleuren tegen elkaar aan te schilderen. Dit heet "nat in nat" en is lastig, omdat je niet altijd weet waar de kleuren heen strmoen. Je kunt ook het papier eerst natmaken met de kwast en dan schilderen. De kleuren vloeien dan heel mooi uit. Denk erom dat je het vel met natte verf niet optilt, want dan gaat de verf lopen!

Algemene tips:

Vaak wordt een achtergrond nat in nat geschilderd. Als je een achtergrond schildert, laat het papier dan eerst drogen voordat je met de voorgrond begint. Zo voorkom je dat de voorgrond overloopt, en is het weer mogelijk om "nat op droog" te werken. Als je haast hebt, gebruik dan een föhn.

De verf wordt lichter en doorschijnender als je de verf meer verdunt. Als je minder water gebruikt wordt de kleur donkerder en schijnt de verf minder tot niet door. Je gebruikt een palet waarop je de verf doet en waarop je de kleuren mengt. Als je mengt kun je andere kleuren maken, zodat je niet alle kleuren hoeft te kopen. (Bovendien krijg je zo ook meer variatie.)

De verf op de palet kun je na gebruik gewoon laten drogen, en een volgende keer weer gebruiken. De verf blijft gewoon goed.

Begin altijd met de lichtste kleuren. Je moet je kwasten goed spoelen in schoon water. Dat betekent steeds nieuw water halen, anders wordt het te vies en krijg je je kwasten niet meer goed schoon. Donkere kleuren, dus met een minder natte kwast, gaan over lichte kleuren. Met aquarel is het niet mogelijk om lichte kleuren over donker te gaan, want de verf schijnt door.

Zorg voor een keukenrol binnen handbereik: keukenrol is ideaal om je kwasten mee te drogen of om natte verf gedeeltelijk weer weg te halen.

Een aquarel gaat wel eens (of heel vaak) mis. Papier weggooien en gewoon overnieuw beginnen, want verbeteren is meestal geen optie.

Om een aquarel in te lijsten is het vaak mooi om een passe-partout eromheen te doen. Een passe-partout kan extra kleur of rust in het schilderij geven, en het schilderij "meer" laten lijken dan het is. Bovendien is het dan makkelijker om een passende lijst te vinden. Lijst aquarel altijd in achter glas, want aquarel blijft altijd gevoelig voor nattigheid.

Lees verder

• Schildertechniek: acryl
• Schildertechniek: olieverf
• Tekentechniek: pastel