Wat is het verschil tussen optische en digitale zoom?

Tegenwoordig beschikken veel digitale camera's over zowel optische zoom als digitale zoom. Wat is optische en wat is digitale zoom? Wat is het verschil tussen optische en digitale zoom? En treedt er bij het zoomen kwaliteitsverlies op?

Zoom

Tegenwoordig beschikken vrijwel alle digitale camera's over een zoomoptie. Hiermee kan men inzoomen op een object. Een optische zoom van 20x is momenteel niet ongewoon. Soms wordt er echter ook gesproken over een digitale zoom. Dit is anders dan een optische zoom.

Optische zoom

Bij een optische zoom zorgt de lens voor de vergroting van het beeld. De verschillende lensdelen bewegen ten opzichte van elkaar. Een bepaald object wordt dichterbij gehaald en beslaat het gehele oppervlak van de sensor. Dit betekent dat er afgezien van de verminderde lichtintensiteit nagenoeg geen kwaliteitsverlies is. De ingezoomde foto heeft immers nog steeds de maximaal mogelijke resolutie. Fabrikanten geven op verschillende manieren aan hoever je optisch in- en uit kunt zoomen.

Zoomfactor

De zoomfactor is de hoogste waarde van het zoombereik gedeeld door de laagste waarde van het zoombereik (brandpuntbereik). Uit een praktijkvoorbeeld valt duidelijk op te maken dat het verschil tussen 9x optische zoom en 10x optische zoom niet hetzelfde is als het verschil tussen 2x optische zoom en 3x optische zoom. Als je een voorwerp eerst 2x optisch inzoomt en vervolgens 4x optisch inzoomt, dan is dat verschil in grootte gelijk aan het verschil tussen 4x optisch inzoomen en 8x optisch inzoomen.

Brandpuntbereik

Hoe lager het brandpuntbereik, des te meer beeld past er op een foto. Als je een lens hebt met een brandpuntbereik van 10-50mm, dan betekent dit dat je een groothoeklens hebt. De zoomfactor kan nu worden berekend volgens de manier die hierboven is uitgelegd. Zo heeft deze groothoeklens een optische zoom van 5x. Het is nu belangrijk om je te realiseren dat in dit geval 5x optische zoom niet betekent dat je ver in kunt zoomen. Het is immers een groothoeklens. Nu betekent de zoomfactor in principe dat je ver kan uitzoomen. Hieronder staat een voorbeeld van verschillende soorten lenzen die allemaal 5x optische zoom hebben. Het bereik van de lenzen is echter verschillend. Bevind je je op eenzelfde afstand van een voorwerp, dan zul je met een telelens het voorwerp van dichterbij kunnen fotograferen dan met een groothoeklens. Dit ondanks het feit dat beide lenzen een optische zoom hebben van 5x. Merk op dat een brandpuntsafstand van 50mm een foto oplevert die ongeveer hetzelfde beeld bevat als wij mensen kunnen waarnemen.

Digitale zoom

Digitaal inzoomen betekent in feite dat je een foto maakt op maximale resolutie en achteraf gaat inzoomen op een deel van die foto. Digitaal inzoomen kan ook voordat een foto wordt gemaakt, maar werkt dan volgens hetzelfde principe. Je zoomt digitaal in en maakt een foto, maar je camera houdt je dan in feite voor de gek. Je camera maakt namelijk een foto die niet is ingezoomd en gaat dan inzoomen op het gedeelte dat jij ingezoomd wou hebben. Dit levert bijna altijd kwaliteitsverlies op en kun je beter met de computer doen. Digitaal zoomen met een camera wordt daarom afgeraden. Je kunt beter een foto maken van het geheel en dan later eventueel inzoomen op de PC.
Er zijn enkele gevallen waarbij je met digitaal inzoomen geen kwaliteitsverlies hoeft te ervaren. Dit is bijvoorbeeld het geval als je een 16-megapixelcamera hebt, maar je vindt foto's maken van 10-megapixels ook al genoeg. De zes megapixels die je 'overhoudt', kan de camera dan gebruiken om het kwaliteitsverlies tegen te gaan dat wordt veroorzaakt door het digitale inzoomen. De resterende megapixels zijn dan als ware opvulling van de verloren megapixels die krijgt door het digitale inzoomen.

Let bij aankoop op het optische zoombereik

Het is aan te raden om bij de aankoop van een digitale camera altijd voornamelijk te letten op het optische zoombereik en de zoomfactor. Ook al hebben de nieuwere digitale camera's meestal een digitale zoomfunctie waarbij kwaliteitsverlies niet per se optreedt (omdat er megapixels 'over' zijn), optische zoom blijft de meest natuurlijke en kwalitatief beste manier van inzoomen. Het is belangrijk om op de combinatie van zoombereik en zoomfactor te letten en niet alleen op een van de twee. Zo voorkom je dat je denkt voorwerpen flink dichterbij te kunnen halen, terwijl je eigenlijk een ultra groothoek hebt.