Zelf kleding naaien: de basissteken met de hand

Je wilt graag zelf kleding gaan naaien? Voordat je daadwerkelijk aan het naaien van een kledingstuk begint, is het handig de basis handsteken voor het naaien van kleding te oefenen. Deze investering in een proeflapje met voorbeeldsteken levert je gegarandeerd een fijn naslagwerk op! Doorslaan, rijgen, stikken en een blinde zoom naaien zijn de basissteken die je bij het maken of repareren van een kledingstuk met de hand moet kunnen doen.

Waarom met de hand naaien?

Kledingstukken naai je het snelst met een naaimachine of overlockmachine. Er zijn echter altijd dingen die je met de hand moet doen, simpelweg omdat de machine dit niet kan. Denk bijvoorbeeld aan een zoom die een klein stukje is losgelaten of een knuffel die op de naad gescheurd is.

Netjes met de hand naaien is een kunst die je moet oefenen. Veel oefenen betekent dat je handen hier soepeler in worden. Dit geldt ook voor alle andere soorten handwerk, zoals breien en haken. Een beginnende handwerker werkt vaak wat verkrampt, maar na oefening wordt dit steeds soepeler. Het eindresultaat ziet er na oefening gelijkmatiger en mooier uit.

De basissteken

Voor het zelf maken van kleding moet je meer steken kunnen met de hand dan voor het repareren voor kleding. Dit heeft te maken met de functie van de steken. In de tabel hieronder kun je lezen welke handsteken er zijn.

Wat is doorslaan?

Doorslaan gebruik je om patroonnaden aan te geven of de plaats van de applicaties op het stofdeel te bepalen. Op een patroon staan vaak strepen waarmee deze plaats wordt aangegeven. Deze neem je ook altijd over op het patroonpapier. Op de plek van deze strepen, kun je gaan doorslaan. Voor doorslaan gebruik je rijgdraad. Dit is dikker dan gewoon naaigaren.

Dubbele draad

Met doorslaan gebruik je een dubbele draad. Haal de draad helemaal door de naald, zodat je twee draadjes heb hangen. Je hoeft bij het doorhalen de draad niet aan- of af te hechten. Steek de naald door de stof en maak steken van ongeveer 1 cm breed en met een tussenruimte van 1 cm. Het is belangrijk dat je lussen aan de bovenkant van je stof houdt. De lus moet zo groot zijn dat er een pink tussen de stof en de lus past.

Als je alles hebt genaaid trek je de stofdelen voorzichtig een beetje van elkaar, zodat je de draad tussen de delen kunt doorknippen. Wanneer beide stofdelen geheel van elkaar zijn, zie je duidelijk alle patroondelen lopen door de streepjes die de draadjes op de stof vormen. Nu heb je de patroonnaden op de juiste plek!

Tip: doorslaan kun je voor het maken van de patroonnaden vervangen door carbonpapier te gebruiken. Met carbonpapier en een radeerapparaatje maak je een afdruk van het patroon op de stof. Voor het bepalen van de plaats van de applicaties volgens het patroon, moet je wel altijd blijven doorslaan.

Wat is rijgen?

Rijgen gebruik je wanneer je de stofdelen voor het naaien aan elkaar vastmaakt, zodat het niet gaan schuiven. Alleen spelden gebruiken is niet altijd voldoende. Met name soepele stoffen verschuiven toch snel. Ook bij gerimpelde en geplooide stoffen is het makkelijk om deze eerst te rijgen.

Met rijgen gebruik je dezelfde steek als bij het doorslaan. Het enige verschil is dat je met rijgen geen lussen laat zitten. Daarnaast gebruik je met rijgen een enkele draad.

Let op! Het is niet de bedoeling de rijgdraad aan te trekken, anders plooi je de stof.

Wat is een stiksteek?

Met een stiksteek naai je delen stof met een enkele draad aan elkaar vast. Deze steek wordt ook met de naaimachine gemaakt, maar in sommige gevallen is het beter om dit met de hand te doen. Bijvoorbeeld op plaatsen waar de naaimachine niet makkelijk bij kan.

Steek je naald in de stof en haal deze een paar millimeter verder weer naar boven. Steek de naald weer op dezelfde plaats door de stof als waar je begonnen bent. Nu heb je een steek. Haal de naald vervolgens op dezelfde afstand van het tweede gaatje naar boven en steek de naald door het tweede gaatje door de stof. Ga zo door tot je de volledige benodigde lengte hebt bereikt. In feite werk je van voren naar achteren en weer terug. Kleine stiksteken werken het netst.

Wat is een blinde zoom?

Een blinde zoom is met een naaimachine niet te naaien. Deze naai je dus altijd met de hand. Je vouwt een zoom in de stof en spelt deze vast. Vervolgens zet je de enkele draad aan het begin van met een dubbele steek op de plaats. Deze steek maak je niet in de zoom, maar in de enkele stof, vlak onder de zoom.

Je steekt de naald door de rand van de zoom. Je pakt hierbij maar een millimeter stof. Vervolgens ga je schuin naar beneden en steek je de naald door de enkele stof. Je pakt ook hier maar een klein steekje van ongeveer een millimeter. Dit is een steek. Breng nu de naald recht omhoog naar de zoom en maak een volgende steek in de onderkant van de zoom. Steek hierna weer schuin naar beneden, naar de enkele stof. Zo naai je de gehele zoom.

Door het gebruik van de kleine steken, valt dit aan de buitenkant van de stof niet op, mits je dezelfde kleur draad als de stofkleur gebruikt. Daarom heet dit een blinde zoom.

Maak een proeflapje

Door al deze steken op een proeflapje te oefenen, heb je een voorbeeld van alle steken. Stof dit lapje bij je naaispullen en je hebt gegarandeerd plezier van dit “naslagwerk”.

Oefening baart kunst! Zo is het ook met handwerken. Hoe vaker je deze basissteken naait, hoe meer je ze gaat beheersen. Je zult merken dat je handen soepeler worden met het naaien en de steken er steeds netter uit gaan zien.