Kolonisten van Catan

Kolonisten van Catan is al jaren het best verkochte spel in Nederland. Het bordspel is razend populair en kan gespeeld worden door verschillende tactieken te gebruiken. De diversiteit maakt het spel zo populair. Met het basisspel zijn er al verschillende manieren om het te spelen, maar ook de uitbreidingen zorgen voor leuke extra's.

Geschiedenis

In 1995 werd het spel Kolonisten van Catan uitgegeven. Het werd bedacht door Klaus Teuber. Het spel komt uit Duitsland en heet daar ‘Die Siedler von Catan’. Het spel werd al snel ontzettend populair over de hele wereld. Het is in meer dan 25 talen vertaald, waaronder Nederlands, Engels, Japans, Italiaans en Grieks. Wereldwijd zijn er meer dan 11 miljoen exemplaren van het basisspel verkocht. Het spel wordt wel eens vergeleken met Risk en Monopoly, en is dus een spel vol tactiek.

De spelregels

In dit artikel zullen alleen de spelregels van het basisspel behandeld worden. Naast het basisspel zijn er verschillende uitbreidingen te koop. Zo kun je bijvoorbeeld met meer spelers spelen, of moet je het water over om daar je kolonisten te plaatsen.

Het doel van het spel is om tien overwinningspunten te behalen. Dit doe je door jouw dorpen en wegen op het bord te plaatsen. Hoe meer je op het bord weet te plaatsen, hoe meer punten je verdient. Het basisspel kan met drie of vier spelers gespeeld worden en neemt ongeveer drie kwartier in beslag per spel.

Het spelbord

In het basisspel heb je 37 landtegels ter beschikking. Deze zijn zeshoekig. De volgende tegels zijn beschikbaar:

• 4 Bos
• 3 Bergen
• 4 Weide
• 4 Akkerland
• 3 Heuvels
• 1 Woestijn
• 9 Zee
• 9 Zee met havens

Als je het spel nog nooit eerder hebt gespeeld, is het aan te raden de opstelling te gebruiken die in het boek met de speluitleg staat. De tegels zijn hier op een zodanige manier neergelegd, dat vrijwel iedere speler dezelfde kansen heeft. Om er het spel echter een extra dimensie te geven, kun je er ook voor kiezen de tegels op willekeurige plekken te leggen. Dit kun je op de volgende manier doen: verdeel de tegels in twee groepen. Namelijk de land en de zeekaarten. Schud vervolgens de kaarten door elkaar en leg een verticale lijn van 5 landtegels neer. Daarna leg je links én rechts een rij van vier grondtegels, en daarnaast komt weer een rij met drie grondtegels. Leg daarna de zeekaarten om het bord heen en plaats de fiches op alfabet op de landtegels (niet op de woestijn) en draai ze daarna om, zodat je de cijfers ziet.

Op deze manier is de kans groot dat grondstoffen naast elkaar liggen en dat de havens ook niet gunstig liggen. Je zult nu op een andere manier denken en waarschijnlijk meer met je tegenstanders moeten ruilen.

Plaatsen van dorpen

Aan het begin plaatst iedere speler twee dorpen, met een weg eraan gegrensd. Aan het begin gooit iedereen met de dobbelsteen, om te bepalen wie er begint. Vervolgens wordt er met de klok meegegaan. Als iedere speler één dorp heeft geplaatst met een weg, mag de laatste speler als eerste een dorp neerleggen, en wordt er teruggewerkt naar de eerste speler. Je ontvangt de grondstoffen van de tegels waar jij je laatste dorp neerzet.

Bouwen

Tussen twee tegels ligt een pad. Op deze paden mag een weg gelegd worden. Het is vanzelfsprekend dat dit niet op de zee kan, aangezien wegen niet op zee te vinden zijn. Dorpen mogen geplaatst worden op de plaatsen waar drie tegels bij elkaar komen. Dit kunnen ook zeetegels zijn, zolang je de dorpen maar wel op het land plaatst. Een nieuw dorp mag pas neergezet worden als er minstens twee wegen tussen zitten. Dit geldt ook voor de andere spelers. Als een andere speler slechts één weg verwijderd is van de plek waar jij je dorp wilt zetten, gaat het hele feest niet door. Een stad vervangt het dorp, je mag het dorp dat je terugneemt dan weer opnieuw ergens anders bouwen, mits je hier uiteraard voor betaald.

Grondstoffen

Alles wat je in het spel doet, moet je doen met grondstoffen. Zonder grondstoffen ben je nergens. Zorg er dus voor dat jouw dorpen en steden bij de grondstoffen liggen die je nodig hebt. De grondstoffen zijn de stoffen die op de tegels staan. In het bos vind je hout, in de bergen erts, in de weide wol, op het akkerland graan en in de heuvels klei. Bij de woestijn krijg je niets.

Op iedere grondstof ligt een cijfer. Als dat cijfer gegooid wordt met de dobbelstenen, krijgen de dorpen die aan deze grondstof gebouwd zijn allemaal één grondstof. Een stad krijgt er twee. Met de grondstoffen kun je wegen bouwen, dorpen maken en dorpen uitbreiden tot steden. Ook kun je ontwikkelingskaarten kopen.

Grondstoffen kunnen geruild worden met de bank. Je moet hiervoor vier grondstoffen van één soort omruilen voor één andere grondstof. Als je echter op een haven staat van 3:1, kost het je maar drie grondstoffen. Ook zijn er havens voor specifieke grondstoffen. Zo kun je bijvoorbeeld op een haven staan waarbij je twee houtgrondstoffen kunt ruilen tegen één andere grondstof. Ook kun je ruilen met medespelers. Hoeveel je ruilt en wat je ruilt, dat bepaal je zelf.

Je kunt de grondstoffen ook verliezen. Als er zeven wordt gegooid, en jij hebt meer dan zeven grondstoffen, zul je de helft weg moeten doen. De speler die zeven gooit mag daarnaast de ridder op één van de tegels plaatsen. Deze tegel wordt dan geblokkeerd als het cijfer wordt gegooid. Daarnaast mag de speler die zeven gooide een kaart pakken van iemand die aan de grondstof grenst met een dorp of stad. Behalve het gooien van de zeven, kan de ridder ook ingezet worden als iemand een ontwikkelingskaart heeft van de ridder.

Overwinningspunten

Overwinningspunten kun je op diverse manieren verdienen. Namelijk:

• Ieder dorp is één overwinningspunt waard.
• Iedere stad is twee overwinningspunten waard.
• De langste handelsroute (dus de langste weg), is twee punten waard. De langste handelsroute telt pas als je vijf of meer aaneengesloten wegen hebt.
• De persoon die de meeste ridderkaarten heeft gespeeld, ontvangt de riddermacht. Deze is twee punten waard.
• Er zijn ontwikkelingskaarten die punten waard zijn.

De langste handelsroute en de grootste riddermacht zijn geen blijvende punten. Als iemand anders een grotere riddermacht of een langere handelsroute heeft, raak jij je punten kwijt. Omdat de stad het dorp vervangt, heb je bij één dorp en één stad drie punten en niet (zoals sommige mensen denken) vier.

Strategieën

Er zijn verschillende manieren om het spel te winnen. Ga na waar je het beste punten mee kunt verdienen en hoe je andere spelers het zo moeilijk mogelijk kunt maken. De steden zijn vrij duur, maar wel vaak noodzakelijk om verder te kunnen bouwen. Je dorpen in het begin bij erts en graan neerzetten kan dus geen verkeerde keuze zijn. Ook het gebruik van de havens kan je positief bevorderen. Op deze manier hoef je niet te ruilen met de medespelers. Zo help je ze dus niet.

Het kopen van ontwikkelingskaarten kan een hele goede zet zijn. Niet alleen zitten hier punten en ridders in verstopt, maar je kunt ook grondstoffen krijgen, wegen bouwen en alle grondstoffen van één soort van je medespelers pakken. Heb je deze laatste kaart? Houd dan goed in de gaten welke cijfers er worden gegooid en welke grondstoffen je medespelers krijgen. Als er bijvoorbeeld veel graan wordt ontvangen, is de monopoliekaart de perfecte manier om al deze grondstoffen te krijgen. En als het er veel zijn, kun je ze natuurlijk ruilen.

Omdat het spel zo divers is, zijn er veel verschillende mogelijkheden om het te spelen. Hoe vaker je het speelt, hoe beter je erachter komt welke tactiek het beste bij je past.

Spel kopen

Het spel Kolonisten van Catan is in de meeste speelgoedzaken te koop. Ook bij bol.com kun je het spel bestellen. Klik hier om het te kopen.