Objectieven, voorzetlenzen & converters voor de digitale SLR

"Een goede fotograaf bepaalt de kwaliteit van de foto, niet de camera", is een gevleugelde uitspraak die je van veel professionals hoort. Toch zijn bepaalde effecten alleen te verkrijgen met aanvullende objectieven, variërend van telelens tot macrolens. Ook zijn er in dit genre veel alternatieven te koop, zoals speciale voorzetlenzen die met schroefdraad op de standaardlens te bevestigen zijn.

Standaardlens

Camera's worden doorgaand geleverd met een standaardlens. De brandpuntsafstanden verschillen hierbij, variërend van 35 mm tot 80 mm. Het gemiddelde standaardobjectief heeft een brandpuntsafstand van 50 mm omdat de perspectivische werking gelijk is aan die van het oog. Het geeft dus de werkelijkheid neutraal weer. De creatieve mogelijkheden van een standaardlens zijn beperkter dan met speciale lenzen. U kunt natuurlijk wel veel variatie in de foto's aanbrengen door met de scherpte-diepte en sluitertijden te variëren. Fotografeert u bijvoorbeeld graag producten of landschappen, dan is de aanschaf van een extra (voorzet-)lens of macroring het overwegen waard.

Macrolens & macroringen

Macrolens

Met een macrolens heeft u veel close-up mogelijkheden. U kunt een levensgroot beeld van een onderwerp op uw lens krijgen. Het kan ook een beeld geven dat half zo groot is op de sensor van de camera. Het interessante aan een macrolens is dat u onderwerpen ver weg kunt fotograferen -denk hierbij aan vlinders of vogels- en tegelijkertijd levensgroot kunt maken met behulp van een lens met een langere brandpuntsafstand. Ook zijn onderwerpen van zeer dichtbij te benaderen met behulp van lenzen met een kortere brandpuntsafstand. Dit wordt bijvoorbeeld toegepast in de productfotografie. De macrolens heeft een vast brandpuntsafstand. Gebruik bij macrofotografie altijd een statief in verband met de bewegingsonscherpte! Bij buitenfotografie is het aan te raden een zonnekap te gebruiken in verband met de lichtinval. Zo zijn lichtvlekken op de foto eenvoudig te voorkomen.

Macroringen

Macroringen ofwel tussenringen worden tussen de digitale SLR-camera en de lens geplaatst. Ze lijken op losse filters zoals een kleurloze uv-beschermer. Meestal worden ze in setjes verkocht maar sommige fotograferen verkopen ze los. Als de tussenringen op elkaar worden geschroefd zijn er speciale effecten te verkrijgen. De tussenringen zijn een goedkoper alternatief voor de relatief dure macrolens. Ze geven over het algemeen een goede kwaliteit. Echter: niet met alle tussenringen kunnen de automatische belichting en autofocus worden behouden. Informeer hiervoor eerst bij uw fotograaf.

Telelens, teleconverter & voorzetlens

Telelens

Het kenmerk van een telelens is dat deze een langere brandpuntsafstand (70 mm of meer) heeft. U kunt onderwerpen van veraf heel dichtbij halen en vergroot te zien krijgen. Het lijkt op deze manier net of de afstand tussen het object en de achtergrond kleiner wordt. Houdt er dus rekening mee dat er perspectivische vertekening optreedt! Telelenzen hebben een beeldhoek die kleiner is dan 35 graden. Bij het gebruik van de telelens is de scherpte-diepte minder, het voordeel hiervan is weer dat de achtergrond niet afleidt van het object. Telelensen zijn er in alle soorten en maten. Hoe groter de brandpuntsafstand, hoe meer budget u zult nodig hebben voor de aanschaf.

Voorzetlens ('tele')

Er zijn speciale televoorzetlensen van verschillende merken verkrijgbaar. Deze schroeft u op de gewone cameralens. Met de televoorzetlens kan de telestand verdubbeld worden, het is direct zichtbaar. Het voordeel van een voorzetlens is dat deze veel goedkoper is, het nadeel is echter dat het ten koste gaat van de lichtsterkte en de beeldkwaliteit zoals het contrast. Ook de scherpte heeft de lijden onder het gebruik van de voorzetlens.

Teleconverter & adapters

Een alternatief voor de telelens is de zogenaamde teleconverter. Deze is aanzienlijk goedkoper dan een telelens.De vergroting van de brandpuntsafstand is maximaal 2 keer. De teleconverter wordt tussen de digitale SLR-camera en de lens geschroefd. Het nadeel van een converter is het verlies aan lichtsterkte, ook is er minder contrast in de foto's. De autofocus blijft behouden, maar is vaak wel trager. Er zijn ook tele-adapters die op de lens te schroeven zijn, hierbij is de maximale vergroting 2 tot 3 keer.

Groothoeklens, voorzetlens & fisheye

Groothoeklens

Het kenmerk van een groothoeklens is dat deze een kortere brandpuntsafstand heeft. De lens geeft een grotere beeldhoek dan u zelf kunt zien (meer dan 60 graden). Groothoeklenzen worden vaak gebruik voor interieur- reportage of landschapfotografie. De werking van de groothoeklens is tegengesteld aan de telelens. De onderlinge afstand tussen objecten wordt groter weergegeven dan in werkelijkheid. De scherptediepte is bij het gebruik van deze lens groot. Ook bij dit objectief vindt dus een vertekening van de werkelijkheid plaats.

Voorzetlens 'groothoek'

Heeft u minder budget over voor een groothoeklens dan is het het overwegen waard om een voorzetlens met meer groothoekbereik aan te schaffen. Dit is eenvoudig met schroefdraad op uw lens aan te brengen. Met een voorzetlens kan de groothoek verdubbeld worden. Net als bij de telelens geldt hierbij dat het wel ten koste gaat van de optische kwaliteit zoals contrast en scherpte. Met het gebruik van de groothoekvoorzetlens levert u altijd in op de lichtsterkte.

Fisheye

De zogenaamde visooglens oftewel 'fisheye' geeft een sterk vervormingseffect. Ronde visooglenzen hebben een beeldhoek van maar liefst 180 graden. Het beeld dat u fotografeert valt hierbij gedeeltelijk op de sensor. Het resultaat is een rond vignet. Er zijn ook half-visooglenzen en volbeeldvisooglenzen. Deze bestrijken het gehele sensorgebied met de vervormde blik op de werkelijkheid. Met de visooglens zijn indrukwekkende effecten te verkrijgen voor echt spectaculaire foto's. Echte visooglenzen zijn niet voor alle SLR-camera's verkrijgbaar. Hiervoor zijn speciale adapters nodig.

Zoomlens (tele en groothoek)

Zoomlens

Een zoomlens heeft verschillende brandpuntsafstanden, het bereik varieert per lens. Er zijn zoomlenzen om de groothoek te veranderen en zoomlenzen om de telestand aan te passen. Door de brandpuntsafstand te veranderen is de beeldhoek te vergroten of verkleinen. Met de zoom kan precies bepaald worden welk percentage van een scene wordt vastgelegd. Het voordeel is dat de camera hierbij niet verplaatst hoeft te worden. Bij bepaalde standaardcamera's kunnen foto's slechts met een beperkt aantal beeldhoeken worden genomen. De foto's zien er zo allemaal hetzelfde uit. Met de zoomlens is dit anders, de creatieve mogelijkheden zijn enorm omdat u met de variatie in de brandpuntsafstanden veel verschillende foto's van hetzelfde beeld kunt maken! Hou er wel rekening mee dat de beeldzoeker van een SLR-camera slechts 95% van het totale beeld weergeeft.

Investering

Het aanschaffen van een extra lens is soms een dure maar goede investering. De lenzen zijn namelijk waardevast. Er zijn fotografen die beweren dat het aanschaffen van kwalitatief hoogwaardige lenzen beter is dan het investeren in de body van de camera. De lenzen gaan namelijk lang mee en zijn ook weer op andere body's te gebruiken. Soms is het het overwegen waard om een tweedehandslens aan te schaffen. Sommige fotografiezaken hebben ook occasions in de verkoop.

Verwisselen van lenzen

Het verwisselen van de lenzen moet altijd in een schone omgeving gebeuren. Het gevaar bij het verwisselen is dat er stof in de camera komt. Verwissel de lenzen dus zo min mogelijk. Zet de camera tijdens het verwisselen altijd uit! Sommige fotografen vinden het niet prettig om de lenzen regelmatig te verwisselen en kiezen daarom voor een lens met meerdere mogelijkheden in 1. Bedenk hierbij wel dat dit bijna altijd ten koste gaat van de lichtsterkte en optische kwaliteit.