recensie

Boekrecensie: Stephen King - Duma

Stephen King staat heden ten dage nog steeds bekend als 'de master of horror.' Een onterechte typering, als je het mij vraagt. King is veel meer dan horror: zijn verhalen draaien altijd om vriendschap, hoop, liefde en drijven op sterke personages. De horror zit vaak 'tussen de regels' en in alles is Duma Key (Nederlandse vertaling: Duma) daar een uitmuntend voorbeeld van.

Boekgegevens

• Uitgeverij USA: Scribner
• Uitgeverij Nederland: Luitingh-Sijthoff
• ISBN: 978-1416552512
• Aantal pagina's: 611

De 'nieuwe' King

Ondertussen beschouw ik mezelf als een groot fan van de 'nieuwe' King. Nieuw? Wat is er anders dan? Nou, na zijn onfortuinlijke en bijna fatale auto-ongeluk in 1999, heeft de schrijver King een kleine transformatie ondergaan. Eigenlijk dacht hij aan stoppen. Naast een klaplong, liep King ook nog meerdere breuken in zijn rechterbeen en een gebroken heup op. Amputatie van zijn rechterbeen was een serieuze optie, maar kon ternauwernood voorkomen worden. Na meer dan een maand in het ziekenhuis en talloze operaties, mocht King weer terug naar zijn geliefde Bangor in Maine. Aldaar dacht hij snel weer aan schrijven, al kostte dat de nodige moeite. De pijn in zijn heup was ondraaglijk: King kon veertig minuten schrijven, maar moest daarna toch echt stoppen. Een vroegtijdig pensioen werd serieus overwogen. De vooruitzichten waren niet best, maar King kwam er beetje bij beetje weer boven op. Gelukkig maar, want sindsdien heeft hij een aantal pareltjes geschreven. Duma Key is er daar absoluut één van.

Personages

Zoals wel vaker schept King weer een aantal fantastische personages. Ik zou hier een hele waslijst aan sterke, bijzondere of andere interessante personages kunnen neerzetten die mij allemaal geboeid hebben, maar dan ben ik morgen nog bezig. In Duma Key creëert King er opnieuw twee die hoog in deze lijst terecht zullen komen: Edgar Freemantle en Jerome Wireman. Zoals wel vaker draait het verhaal om de personages en niet om de horror. De horror zit bij King vaak in het psychologische aspect en is 'tussen de regels' te vinden. Het is doorgaans niet zo expliciet; zijn verhalen drijven op suspense en niet op bloed.

Duma Key is daar een geweldig voorbeeld van. Het verhaal draait grotendeels rondom Edgar Freemantle, een wat oudere man die op vijftigjarige leeftijd bijna verongelukte, maar ternauwernood wist te overleven. Al is 'overleven' wel een iets te positieve typering: Edgar verloor zijn rechterarm en zijn huwelijk. Eigenlijk verloor hij zijn gehele oude leven.

Het plegen van zelfmoord is een reële gedachte voor Edgar, maar met behulp van psycholoog Kamen, weet hij dat uit zijn hoofd te zetten. Edgar luister naar Kamen's advies en gaat er een jaar tussenuit: hij kiest één van de Florida Keys. Het (fictieve) plaatsje Duma Key wordt zijn nieuwe bestemming. Hier is Edgar van plan om bij te komen en zijn oude hobby op te pakken. Edgar is een vrij getalenteerd schilder en op Duma Key worden zijn artistieke kwaliteiten opnieuw tot leven gebracht. De fantoompijn in zijn rechterarm geeft Edgar mysterieuze gedachtegangen die hij met zijn linkerarm op papier weet te zetten. En erg overtuigend bovendien. Hiermee schudt Edgar echter wel een eeuwenoud kwaad wakker...

Vriendschap

Dit is het verhaal in een notendop, maar het draait om veel meer dan de schilderende Edgar. Naast mentaal moet Edgar ook fysiek herstellen. Hij doet dit door dagelijks het strand voor zijn huis te bezoeken en een aantal meters te wandelen. In de verte staat een ander groot huis op de Key en op een dag ziet Edgar daar een vrouwelijke en later ook mannelijke gestalte op het terras. Edgar loopt steeds beter, ziet zijn conditie groeien en komt steeds dichter in de buurt van het grote huis op het eind van de Key. Wanneer hij op een dag de man op het terras ziet zitten, ziet hij tot zijn verbazing een tweede stoel en een glaasje limonade. De man vraagt of Edgar aan wil schuiven, maar Edgar besluit dat de laatste meters nog net wat teveel van het goede zijn en maakt rechtsomkeert.
Een paar dagen later is het dan zo ver: onder luide aanmoedigingen en even zo luid applaus bereikt Edgar het terras van het huis. Edgar drinkt wat met de man die zich voorstelt als Jerome Wireman en dit blijkt het begin te zijn van een ontzettend knap beschreven hechte vriendschap. King heeft een paar geweldige dialogen in petto en de humor is eigenlijk continu aanwezig. Edgar en Wireman zijn bijzonder sympathiek, maar King krijgt dat voor elkaar zonder echt glad te worden. De personages voelen heel puur en dat is toch wel één van King's grootste kwaliteiten. De twee hoofdpersonen hebben veel met elkaar gemeen: ook Wireman kwam naar Duma Key om te herstellen. Hij heeft zelfs een echte zelfmoordpoging gedaan, maar werd op tijd gevonden en overleefde. Even daarvoor was hij zijn baan als advocaat al verloren en nadat hij een advertentie van Ms. Eastlake zag, vertrok hij naar de Key.

Suspense

De plot draait echter om de tekeningen en schilderijen van Edgar. Daarmee heeft hij op de Key iets in gang gezet wat jarenlang rustte. Het is een idee dat King al vaker gebruikte (in IT en Pet Sematary bijvoorbeeld), maar storend is dat allerminst. Aan de hand van een aantal flashbacks en achtergrondverhalen verklaart King langzaam maar zeker wat voor kwaad opnieuw gewekt is en dit is niet King's beste plot, maar vermakelijk is het allemaal zeker. Echt heel erg veel doet King er lange tijd niet mee; slechts in de laatste honderdvijftig pagina's komt de plot echt centraal te staan. Hierdoor voelt het boek misschien als langdradig aan, maar in mijn ogen is dat onwaar. Het hele verhaal rond Edgar is interessant, net als zijn vriendschap met Wireman. Ik kreeg echt sympathie voor de personages en wat mij betreft is het boek dan al geslaagd. Bovendien hint King weer op zijn typische manier naar wat er komen gaat. Hierdoor is de dosis suspense nog flink hoog. Bij verschillende gebeurtenissen in het boek is het zelfs een ouderwetse pageturner.

Aardige climax

En tot mijn verbazing wist King er nog een prima einde aan vast te knopen ook. Vaak schiet King door op het einde, door er bijvoorbeeld totaal irrelevante zaken bij te halen of de climax zo ontzettend ver te zoeken, dat het vanzelf een anti-climax wordt. In dit boek gebeurt dat gelukkig niet. Rommelig is het bij vlagen wel, maar King houdt alles wel in lijn met de rest van het verhaal waardoor ik er prima mee kan leven. Het boek blijft bovendien tot werkelijk de laatste pagina verrassen, met een twist die waarschijnlijk niet iedereen zal waarderen.

King én Duma Key meer dan horror

Duma Key is een prachtig verhaal, waarin veel van King's centrale thema's terugkeren: vriendschap, hoop en liefde. Alle elementen komen ruimschoots in dit verhaal aan bod, waardoor Duma Key én Stephen King veel méér dan alleen een 'horrorstempel' verdienen. King begint altijd vanuit de personages: ze krijgen een solide basis, voldoende uitdieping en zitten vaak erg sterk in elkaar. King is in mijn optiek dus echt veel meer dan de 'master of horror' zoals hij heden ten dage nog steeds bekend staat. Zijn kracht is om in de personages te kruipen en vanuit hen een verhaal te vertellen en dat wordt wellicht door veel mensen onderschat. King is misschien geen groots schrijver, maar wel een groots verhalenverteller. Wie dan ook op zoek is naar een goed verhaal met sterke personages, moet Duma Key oppikken. Veel actie hoef je niet te verwachten: dat begint pas een pagina of honderdvijftig voor het einde. Daar krijg je echter wel een geweldig verhaal voor terug en dat is mij veel meer waard.