De kathedraal: zet je bouwmeesters tactisch in!

Ambitieuze bouwmeesters bouwen samen aan een Engelse kathedraal. Zij nemen ambachtslieden in dienst, terwijl de ingehuurde werkkrachten zorgen voor de hoognodige grondstoffen. Wie handelt het slimst op de markt? Wie betaalt de minste belasting? Wie gaat er met de winst vandoor? Aantal spelers: 2 – 4
Leeftijd: vanaf 12 jaar
Speelduur: 60 to 90 minuten

Doel van het spel

Een spel bestaat uit 6 rondes. Aan het eind van het spel is de kathedraal af. In de loop van het spel probeer je zoveel mogelijk overwinningspunten te verzamelen. Er zijn vooral overwinningspunten te halen met ambachtslieden die grondstoffen bijdragen aan de bouw van de kathedraal. De speler met de meeste overwinningspunten is de winnaar.

Spelmateriaal

• 1 prachtig speelbord
• 12 bouwmeesters (3 per kleur)
• 37 werkkrachten (waaronder 4 grote, 4 grijze en 1 zwarte)
• 82 grondstoffen (houten blokjes in 4 kleuren)
• 8 houten fiches (2 per kleur)
• 1 zwarte kostensteen
• 36 ambachtsliedenkaarten
• 9 grondstoffenkaarten
• 16 kanskaarten
• 10 gebeurteniskaarten
• 4 overzichtskaarten
• De kathedraal (die bestaat uit 6 houten delen)
• 1 dobbelsteen voor de belasting
• 1 zwarte buidel

Voorbereiding

• Leg het speelbord op tafel.
• Iedere speler kiest een kleur. Hij ontvangt daarin zijn overzichtskaart, 3 bouwmeesters, 1 grote werkkracht (die telt voor 5) en 7 kleine. Alle bouwmeesters gaan in de buidel.
• Iedere speler krijgt de 3 startkaarten met ambachtslieden in zijn kleur. Die leg je open voor je neer.
• De startspeler neemt het eerste deel van de kathedraal.
• Voor iedere speler wordt het scorefiche op veld 2 van het scorespoor (links op het speelbord) gezet. De startspeler zet zijn andere houten fiche als vermogensfiche op veld 20 van het goudspoor (onder op het speelbord). De volgende die aan de beurt is, zet hem op veld 21, enzovoort.
• Sorteer de 24 ambachtsliedenkaarten met een getal van 1 tot 6 achterop. Elke ronde komen er vier nieuwe ambachtlieden in het spel. Leg ze gedekt neer.
• Neem de 16 kanskaarten. Er zijn er 2 die zijn bedoeld voor de laatste ronde, te herkennen aan de ronde ramen op de hoeken. Schud de andere kanskaarten, en leg er 4 terug in de doos; deze worden in dit spel niet gebruikt. Leg de andere gedekt op tafel, met de twee kaarten voor de laatste ronde onderop.
• Schud de 10 gebeurteniskaarten, en leg er 4 terug in de doos. De rest gaat, gedekt, op het vak rechtsboven op het speelbord.
• Leg de houten blokjes (de grondstoffen) op de daarvoor bedoelde velden op het speelbord: bruin hout op het bos, grijs steen op de steengroeve, zandkleurig zand op de kiezelgroeve.
• Leg 4 van elke grondstof op de daarvoor bedoelde velden van de grondstoffenmarkt.
• Leg 1 blauwe metaal op het daarvoor bedoelde veld linksonder op het speelbord, bij de tenten. De rest van de metaalblokjes gaan naast het speelbord.
• Zet de 4 grijze werkkrachten op de Burcht van Shiring.
• 
  Zet de zwarte werkkracht naast het speelbord.
• Leg de zwarte kostensteen naast veld ‘7’ van het kostenspoor.
• Leg de 5 overgebleven kathedraalstukken, de 9 grondstoffenkaarten en de belastingdobbelsteen naast het speelbord.

En vooral: laat je niet ontmoedigen door deze lange lijst! Als je een ronde verder bent gaat dit echt sneller dan je denkt. Echt.

Spelverloop per ronde

Trek de bovenste twee kanskaarten van de stapel en leg ze open op de velden in Kingsbridge. Pak de stapel ambachtsliedenkaarten voor de eerste ronde (nummer staat op de achterkant). Draai de bovenste twee om en leg ze op de velden in Shiring. Leg de andere twee ambachtslieden open onder het speelbord. Schud de 9 grondstoffenkaarten. Leg de 7 bovenste kaarten naast de twee ambachtslieden onder het speelbord. Leg de 2 niet gebruikte grondstoffenkaarten even apart. De 9 kaarten die nu onder het speelbord liggen vormen het aanbod.

Elke ronde bestaat uit 3 fasen:

1. Grondstoffenkaarten en ambachtslieden kiezen
2. Bouwmeesters inzetten
3. De 14 acties op het speelbord nalopen, met de klok mee.

De acties en locaties zijn allemaal duidelijk op het speelbord aangegeven; het bord wijst je de weg.

Fase 1: Grondstoffenkaarten en ambachtslieden kiezen

De startspeler mag als eerste uit het aanbod kiezen. Daarna met de klok mee. Kaarten nemen hoeft niet: als je past kom je niet meer aan de beurt om deze ronde te kiezen. Als alle 9 kaarten zijn gekozen of alle spelers hebben gepast, is fase 1 voorbij. De niet gekozen ambachtsliedenkaarten mogen in de doos: ze doen niet meer mee.

Grondstoffenkaarten

Een speler die een grondstoffenkaart neemt, legt die open bij zijn ambachtslieden. Het getal linksboven geeft het aantal werkkrachten aan dat bij op die grondstof moet zetten. Wie niet genoeg werkkrachten heeft, mag die kaart niet kiezen.
Een speler die aan het einde van fase 1 nog ambachtslieden heeft, zet die in de wolfabriek.

Ambachtsliedenkaarten

Leg de gekozen kaart open naast de andere ambachtslieden. Het getal in de munt linksboven geeft aan hoeveel de kaart kost. De speler betaalt met het fiche op het goudspoor: zet het fiche zoveel plaatsen terug als de kaart kost. Je moet genoeg goud hebben om de kaart te betalen, anders is die kaart geen optie. Elke ronde worden de ambachtslieden duurder, maar leveren ze ook meer op. Een speler mag niet meer dan 5 ambachtslieden in zijn bouwploeg hebben. Als je een 6e kaart neemt, moet je 1 van de andere ambachtslieden in de doos doen. Let goed op de voorwaarden voor ambachtslieden op je overzichtskaart voordat je een ambachtsman inlevert.

Bijzondere ambachtslieden

• De goudsmid kan 3 goud tegen 1 overwinningspunt ruilen
• De statisticus levert elke ronde 1 overwinningspunt op
• De gereedschapsmaker levert 2 goud op per ronde, als de speler ook een metaal in bezit heeft
• De speciale timmerman kan elke ronde 2 x 1 hout tegen 4 goud ruilen.

Fase 2: Bouwmeesters inzetten

De startspeler neemt de buidel waarin de 3 bouwmeesters van elke kleur zitten. Zonder te kijken trekt hij één van de bouwmeesters, en zet deze op de kostensteen. De positie van de kostensteen geeft aan hoeveel de speler moet betalen om de bouwmeester in te zetten. Als hij dit bedrag betaalt (met zijn vermogensfiche op de goudstroom) mag hij de bouwmeester op een plek naar keuze zetten. Passen mag ook. Dan schuift de kostensteen een plaatsje op, en wordt er een nieuwe bouwmeester getrokken. Vanaf de 8e bouwmeester is het inzetten kosteloos. Op een bouwmeesterveld mag niet meer dan één bouwmeester staan. Soms zijn er meer bouwmeestervelden bij een locatie. De afweging is dus steeds: heb ik veel geld over voor een goeie plek? Of wacht ik af en gok ik erop dat die gewilde plek straks nog onbezet is? Als alle bouwmeesters uit de buidel zijn getrokken en afgehandeld, mogen de eigenaars van de bouwmeesters die nog op het kostenspoor staan, ze alsnog inzetten. Te beginnen bij het hoogste nummer (die het eerst heeft gepast, dus).

Fase 3: de acties op het speelbord langslopen

In deze fase voeren de spelers de acties op het speelbord uit, van nummer 1 (gebeurtenis) tot en met 14, de startspelerwissel. De startspeler leest de gebeurteniskaart voor; de gebeurtenis moet meteen worden uitgevoerd. Op het speelbord staat duidelijk vermeld wat de acties inhouden. Bij nummer 12, de grondstoffenmarkt, mogen de spelers in de volgorde waarin ze hun bouwmeesters hebben ingezet, om beurten 1 actie uitvoeren. Zo vaak als ze willen. Het is niet mogelijk om hier metaal te kopen. Je mag niet eerst een grondstof kopen en daarna weer verkopen.

Aan het eind van deze fase bouwen de spelers aan de kathedraal. Ze wisselen hun grondstoffen in voor overwinningspunten. Hoeveel dat er zijn, hangt af van de eigenschappen van de ambachtslieden (aangegeven onderop de kaart). Ambachtslieden kunnen aan het eind van een beurt voor goud of voor overwinningspunten zorgen. Een speler mag niet meer dan 5 grondstoffen overhouden aan het eind van een ronde. De rest (naar keuze) moet hij terugleggen op de betreffende velden.
De startspeler zet zijn deel van de kathedraal op het speelbord: de kathedraal wordt gebouwd.

Voorbereidingen voor de volgende ronde

• Vul de grondstoffenmarkt aan
• Leg een metaal in het Hof van de Koning
• Zet (eventueel) de 2 grijze werkkrachten na gebruik terug op de Burcht van Shiring
• Zet de kostensteen terug op ‘7’
• Leg 2 nieuwe kanskaarten open bij Kingsbridge
• Leg de 2 bovenste ambachtsliedenkaarten bij Shiring en 2 in het aanbod
• Schud de 9 grondstoffenkaarten en leg de bovenste 7 in het aanbod.

Einde van het spel

Na de 6e ronde is de kathedraal af, en eindigt het spel. Nu worden de punten geteld, en de speler met de meeste overwinningspunten wint. Als er 2 spelers zijn met hetzelfde aantal punten, wint die speler die het meeste goud over heeft.

Ten slotte

Als je het voor het eerst speelt, is het niet nodig om de spelregels helemaal te lezen. Het werkt beter om per fase de regels door te kijken, en dan al te gaan spelen.

Oké, het lijkt een hele kluif, de voorbereidingen voor de Kathedraal. Maar het is echt zo dat je al na een ronde door hebt wat er allemaal moet gebeuren, omdat bijna alle informatie op de kaarten of het speelbord te vinden is. Dat geldt ook voor de 14 acties op het speelbord. Het lijkt veel, maar na verloop van tijd speelt het best vlot. En het is de investering in tijd zeker waard.

In elke fase moet je weer opnieuw een keuze maken. Je moet ervoor zorgen dat je genoeg goud in voorraad hebt, maar je wilt toch de beste kaarten kopen en je bouwmeester op de beste plek hebben. Na een paar spelletjes zul je wel zien dat de ene locatie veel geliefder is dan de andere.

Het speelbord en het materiaal is een lust voor het oog. Speel het, en het zal één van je favoriete spellen worden. Hier wordt het, als er tijd genoeg is, in elk geval regelmatig uit de spellenkast gehaald.