Een leuk spelletje: woordjes maken

In de speelgoedwinkels liggen prachtige spellen. Ze zijn mooi uitgevoerd van stevige materialen in blitse, felle kleuren. Veel speelgoed ‘kan’ iets, als je tenminste de stekker in het stopcontact steekt of het speelgoed van opgeladen batterijen voorziet. Nadeel van al dat moois: de prijs. Maar gelukkig kunnen spelletjes ook heel goedkoop zijn. Zoals het spel: Woordjes maken.

Speelgoed

Zeker in de decembermaand, vaak ook daarvoor al, worden we door alle kleurrijke folders en brochures er ons weer bewust van hoe ontzettend veel speelgoed er op de markt is. Voor alle leeftijden en voor alle interesses is het mooiste speelgoed voorhanden. Modern speelgoed is vaak voorzien van batterijen of dient aan de stroom te worden aangesloten, maar ook de ouderwetse bordspelen doen het nog steeds goed. Het is nou eenmaal gewoon leuk om samen spelletjes te spelen. Het nadeel van al dat moois dat je in de winkel vindt is vaak wel het bedrag op het prijskaartje. Gelukkig kun je met eenvoudige middelen ook leuke spelletjes spelen, ook met een gezelschap. Het spel Woordjes maken is er één van, een spel waar je vooral pen, papier en jezelf bij nodig hebt.

Het spelletje 'Woordjes maken'

De naam van het spel Woordjes maken zegt al precies waar het spel om draait: het gaat erom om zoveel mogelijk unieke woordjes te maken. De speler die op het eind van een spelronde het hoogste aantal echte woordjes overhoudt is de winnaar van die ronde.

Wat heb je nodig

De benodigdheden voor het spel Woordjes maken zijn erg eenvoudig, bijna iedereen heeft dit wel in huis:

• Voor elke speler een pen of potlood
• Voor elke speler een vel papier
• Een klok of stopwatch
• Niet nodig maar wel handig ter controle: een woordenboek.

Het startwoord

Je speelt woordjes maken met minimaal twee personen, meer mag ook. Eén van de spelers begint met het kiezen van het startwoord. Het maakt niet zoveel uit welk woord je kiest, maar het beste werkt het als je een woord kiest met een lengte van 6 tot 12 letters. Zoals je zult zien maken korte woorden het lastiger om het spel te spelen, terwijl (te) lange woorden juist een te grote oogst aan woorden zullen opleveren. Voor de beginnende spelers is het prettig als veel voorkomende letters, zoals de e, n, r, ook in het startwoord voorkomen. Na de keuze van het woord schrijven alle spelers dit woord op hun papier foutloos over.

Het spel begint

Spreek met elkaar een speeltijd af, bijvoorbeeld vijf of tien minuten. In die speeltijd probeert elke speler voor zichzelf op zijn eigen vel papier zoveel mogelijk woorden te schrijven, die gemaakt kunnen worden met de letters van het startwoord. Je mag in een nieuw woord alleen letters gebruiken die in het startwoord voorkomen, en je mag in zo’n nieuw woord elke letter uit het startwoord ook maar één keer gebruiken.

Voorbeeld

• Het startwoord waarmee je het spel begint is bijvoorbeeld het woord opeten.
• Speler 1 maakt bijvoorbeeld woorden als op, eten, ten, pen, peen, teen. De letters van deze woorden zitten allemaal in het startwoord opeten, dus die woorden zijn goed.
• Speler 2 maakt bijvoorbeeld het woord dop. In dit woord zit de letter d, en die zit niet in het startwoord opeten. Het woord dop is hier dus fout en wordt afgekeurd.
• Speler 3 maakt bijvoorbeeld het woord openen. In dit woord zit twéé keer een letter n, maar in het startwoord opeten zit er maar één. Daarom is openen hier ook fout en wordt afgekeurd.
• Speler 4 maakt het woord oepent. Alle letters uit dit woord zitten ook in opeten, maar oepent is geen goed Nederlands woord. Het is daarom fout en wordt afgekeurd.

Zoals je ziet, het spel is in wezen simpel. Gebruik alleen letters uit het startwoord om zoveel mogelijk nieuwe woorden te maken.

Speleinde

Als de speeltijd is verstreken mag er niet meer worden geschreven. Woorden die niet af waren geschreven tellen niet meer mee. Allereerst controleer je op dubbele woorden. Een dubbel woord streep je door. Als je alleen maar unieke woorden over hebt gehouden, kun je op twee manieren de score gaan tellen.

Eenvoudige telling

De eenvoudige telling is het meest simpel en het meest geschikt voor jonge kinderen. Iedereen telt het aantal goede woorden van een ander. Hierbij wordt ook gekeken of de gevonden woorden worden goedgekeurd. Bij twijfel of een woord bestaat kan het woordenboek worden geraadpleegd. Wie het hoogste aantal goede woorden had gevonden is de winnaar.

Telling met unieke woorden

Deze telling is meer geschikt voor niet al te jonge kinderen. Allereerst worden alle woorden gekeurd. Foute woorden worden weggestreept. Vervolgens begint één van de spelers met het oplezen van zijn woorden. Bij elk woord controleren de andere spelers of zij dit woord ook gevonden hadden. Zo ja, dan streept ieder dit woord weg. Als de eerste speler al zijn woorden heeft opgelezen is de volgende speler aan de beurt om zijn woorden op te lezen. Weer worden de dubbele woorden weggestreept. Als alle spelers zo hun woorden hebben opgelezen, heeft dus iedereen alleen die woorden overgehouden die uniek zijn, die dus niet op de lijstjes van de andere spelers staan. Nu telt iedereen het totaal. Wie het meeste unieke woorden had gevonden is de winnaar.

Spelvervolg

Het volgende woord wordt gekozen als startwoord. Dit mag de speler doen die links zit van diegene die het vorige startwoord had bedacht. Als je hebt gemerkt dat de speeltijd te lang of te kort was, kun je deze nu in onderling overleg bijstellen. Nu kan de nieuwe ronde beginnen.

Woordjes maken

Het spel Woordjes maken is erg eenvoudig en kan met eenvoudige middelen worden gespeeld. Eenvoudig wil echter niet zeggen dat het saai is. Met woordjes maken kun je urenlang spelplezier beleven!