Glazuurfouten in keramische werkstukken

Keramiek is een leuke en veelzijdige hobby. Met name het glazuurproces is een proces om naar uit te kijken. Komt het werkstuk zo uit de oven als dat jij dacht? Helaas kunnen er ook fouten ontstaan voor, tijdens of na het bakproces. Hierbij de belangrijkste glazuurfouten op een rij met de mogelijke reden tot de fout.

Glazuurfouten

Het glazuren van keramische beelden is dé afwerking van een werkstuk. Het glazuren kan eenvoudig door kant en klare vloeibare glazuur of door poederglazuur. Helaas kunnen door verschillende omstandigheden fouten komen in de geglazuurde objecten. Veel combinaties kunnen er voor zorgen dat er grotere en kleinere fouten ontstaan. Omdat het stoken een natuurlijk proces is, kan het moeilijk zijn om de reden van de fouten aan te wijzen. Fouten kunnen ontstaan door:

• Combinatie van klei en glazuur is niet goed
• Glazuur is te dik opgebracht
• Glazuur is te dun opgebracht
• Er ontstaat in de oven sympathie brand
• De temperatuur van de oven is niet goed

Soorten fouten

De volgende glazuurfouten zijn te onderscheiden:

Breuken in het werkstuk

Breken in het werkstuk zijn zichtbare scheuren of het compleet afbreken van een deel van het werkstuk. De oorzaak van breuken kan liggen in het verschil van de wanddikte van het werkstuk. Vooral bij massieve producten moet ervoor worden gezorgd dat ze uitgehold, het liefst gelijkmatig. Een andere oorzaak van breuken in het werkstuk kan een combinatie van kleisoorten zijn die niet een gelijkmatige krimping hebben. Andere redenen kunnen liggen in een te lage biscuittemperatuur of het te snel afkoelen van een oven. Zorg ervoor dat na het stoken de oven langzaam afkoelt en pas open wordt gedaan als de temperatuur in de oven richting de temperatuur buiten de oven benaderd.

Haarscheuren in het werkstuk

Haarscheuren zijn in sommige gevallen zeer gewenst en worden craquelé genoemd. In veel andere gevallen zijn ze zeer ongewenst en de oorzaken van haarscheuren kunnen divers zijn. In de meeste gevallen komen haarscheuren door een onjuiste combinatie van klei en glazuur. Ook het te snel afkoelen van de oven kan ervoor zorgen dat de haarscheuren erin springen. De glazuur heeft dan te weinig tijd om rustig af te koelen. Andere oorzaken zijn dat de klei te ver uit elkaar is gewerkt en kleine scheuringen geeft en zo ook de glazuur mee scheurt. In enkele gevallen komt het door een te dikke glazuurlaag of een te lage gladbrand temperatuur.

Afspringen van het glazuur

In sommige gevallen springt het glazuur los van het werkstuk. Dit komt doordat de glazuur zich niet goed op de onderlaag kan hechten. Het springen komt dan ook voornamelijk voor als het werkstuk te nat is of de onderlaat vettig of stoffig. Ook kan het komen door een foute combinatie van klei en de glazuur. Controleer goed of de glazuur met de klei op dezelfde temperatuur gestookt kunnen worden. Ook te lage temperaturen in de oven voor biscuit bakken en gladbrand kunnen ervoor zorgen dat de glazuur niet goed aan het oppervlakte hecht.

Druipen van het glazuur

De fout dat glazuur druipt of extreem gaat lopen komt vooral voor bij werkstukken waarbij in de hoogte wordt gewerkt. De meest voorkomende oorzaken van druipende glazuren is een te dikke glazuurlaag. Bij het glazuren wordt aangeraden om de ovenplaten te behandelen met ovenplaatpasta, op die manier kun je de glazuur van de plaat schrappen.

Sinaasappelhuid van de glazuur

Bij een werkstuk met een onregelmatige structuur van de glazuur is meestal de glazuur er te dun opgebracht. Dit probleem is heel gemakkelijk te verhelpen, namelijk opnieuw erover heen glazuren en opnieuw stoken. De glazuur brandt dan weer glad met de eerste laag. In andere gevallen met een dikke laag kan het zijn dat de temperatuur in de oven niet hoog genoeg is gekomen om te zorgen voor een gladbrand.

Pineholes ofwel gaatjes in de glazuur

Pineholes zijn hele kleine gaatjes die in de glazuur ontstaan, die meestal ontstaan door nog aanwezige lucht in het werkstuk. Deze lucht kan nog zitten in de klei door een verkeerde werking of een te nat werkstuk. Ook kunnen de temperaturen van de biscuit stook of glazuur stook te laag of te hoog zijn geweest.

Het mat worden van glazuur

Enkele keren komt een glanzende glazuur mat uit de oven na de stook. Meestal komt een mattering van de glazuur door een te lage temperatuur. Een te lage temperatuur zorgt dat de glazuur niet glad uit gaat vloeien en daardoor zijn glans verliest. Ook kan het voorkomen dat de glazuurlaag te dun is opgebracht of dat er teveel waterdamp in de oven zit.

Belangrijke tips

Er zijn een aantal basis tips die problemen met glazuren kunnen voorkomen dat zijn de volgende tips:

• Laat het werkstuk voor de stook voldoende drogen
• Zorg voor de juiste biscuittemperatuur
• Zorg voor de juiste glazuurtemperatuur
• Zorg dat de wanden gelijkmatig zijn
• Zorg ervoor dat alle lucht uit het werkstuk is
• Controleer of de temperaturen van de klei en glazuur bij elkaar passen
• Zorg voor een gelijkmatige glazuurlaag die niet te dik en niet te dun is
• Vermijd sympathiebrand tussen verschillende grondstoffen

Lees verder

• Informatie over het gebruik van glazuren in de keramiek
• Het gebruiken van oxides in glazuren
• Het werken met Botz glazuren
• Alles over klei