Wegwijzer kleurboeken voor volwassenen

Kleuren voor volwassenen is al meerdere jaren een hype. Sommige mensen zoeken één leuk kleurboek waarmee ze zich kunnen ontspannen, anderen hebben een hele verzameling kleurboeken en hebben van kleuren hun grote hobby gemaakt. Er zijn tegenwoordig zoveel soorten kleurboeken te koop dat het kan gebeuren dat je door de bomen het bos niet meer ziet. En niet elk kleurboek is even geschikt voor elk kleurmateriaal, zoals stiften, markers of kleurpotloden.

Inhoudsopgave

• Johanna Basford
• Mandala’s
• Nederlandse kleurboeken
• Christelijke kleurboeken
• Buitenlandse kleurboeken
• Global Doodle Gems
• Kleurboeken gebaseerd op boeken of films
• Grayscale platen
• Fantasy kleurboeken
• Kleuren op nummer
• Goedkope kleurboeken
• Kleurplaten van internet
• Overige kleurboeken die de moeite waard zijn

Johanna Basford

In 2013 begon de hype rond het kleuren voor volwassenen. De populariteit van de kleurboeken begon namelijk met een vernieuwend boek genaamd Secret Garden (Nederlands: Mijn geheime tuin) door illustrator Johanna Basford, dat werd uitgegeven in dat jaar. Doordat Johanna reacties kreeg van mensen die het leuk leken om haar (zwart-wit)illustraties in te kleuren, kreeg ze het idee om een kleurboek te maken speciaal voor volwassenen, met tekeningen die gedetailleerder zijn dan die in kinderkleurboeken. Het bleek een groot succes te zijn.

Inmiddels heeft Johanna Basford nog vijf kleurboeken gemaakt: Enchanted Forest (Het betoverde woud), Lost Ocean (De verborgen oceaan), Magical Jungle (De magie van de jungle) en Johanna’s Christmas (De magie van de kerst). Haar laatste boek Ivy and the Inky Butterfly (Evi en de gekleurde vlinder) is anders dan zijn voorgangers doordat het naast een kleurboek ook een vertelboek met een geschreven verhaal naast de kleurplaten is.

Naast kleurboeken zijn haar boeken ook zoekboeken. In de gedetailleerde tekeningen zitten afbeeldingen verstopt die je op kunt zoeken. Achterin staan de antwoorden. Nog steeds zijn haar kleurboeken misschien wel de populairste kleurboeken voor volwassenen die er zijn. Ook heeft ze inmiddels veel andere producten met haar tekeningen uitgebracht, zoals kaartenboekjes, agenda’s, kalenders enzovoort.

Mandala’s

Waren er voor de uitgave van Secret garden dan geen volwassenen die kleurden? Natuurlijk wel, maar er was toen veel minder keus in kleurboeken en soorten kleurplaten. Veel volwassenen kleurden toen mandala’s, een symmetrische afbeelding met een ronde vorm afkomstig uit het Hindoeïsme en Boeddhisme. Nog steeds is dit een populair soort afbeelding om in te kleuren.

Een mandala is niet zomaar een kleurplaat, maar er zit een diepere betekenis achter. Het woord komt uit het Sanskriet en betekent ‘cirkel’. De ronde vorm staat voor oneindigheid en de mandala werd vaak gebruikt bij meditatie. Het is een symbool en bestond van oudsher ook uit symbolen waarmee kennis werd overgedragen of verworven. Voor veel mensen die nu kleuren heeft de mandala niet meer deze betekenis.

Mandala’s zijn er in vele soorten en maten. In veel kleurboeken met verschillende soorten kleurplaten staan ook mandala’s. Ook zijn er boeken met alleen mandala’s, variërend van makkelijk tot moeilijk en met veel details. Bekende mandalakleurboeken in Nederland zijn bijvoorbeeld de boeken van de Enige echte mandala kleurboek-serie van Bbnc Uitgevers. Dit zijn in verhouding grote boeken met grote platen. Een kleiner (rond) boek met mandala’s met veel detail is bijvoorbeeld 100 creaties mandala van Creative colors/Uitgeverij de Lantaarn. Hiernaast zijn er nog veel soorten mandalaboeken.

Ook mandala’s kunnen een thema hebben. Een voorbeeld hiervan is het boek Natuur mandala’s door Annemarie Vermaak. In deze mandala’s zijn dieren, bloemen en planten verwerkt.

Nederlandse kleurboeken

Een deel van de buitenlandse kleurboeken komt ook in het Nederlands uit, in vertaling. Maar er zijn ook boeken speciaal voor de Nederlandse markt, of boeken die zijn gemaakt door een Nederlandse illustrator.

Een bekende Nederlandse serie is Het enige echte kleurboek voor volwassenen en de daarop volgende delen (Het tweede enige echte kleurboek voor volwassenen enz.). Net als de mandalaserie is deze serie van Bbnc Uitgevers. In dit boek staan veel verschillende soorten kleurplaten, van patronen tot mandala-stijl tot dieren en bloemen. Het is daarom erg geschikt voor de beginnende kleurder, die nog niet weet welke platen hem/haar aanspreken.

Ook zijn er kleurboeken die (delen van) Nederland als onderwerp hebben. Er zijn verschillende kleurboeken over een Nederlandse provincie of stad, waarin je bekende gebouwen, landschappen, voorwerpen enzovoort in kunt kleuren. Ook bestaan er boeken met typisch Nederlandse illustraties als tulpen en windmolens. Een leuke variant hierop is Kleur de bovenkant van Nederland door Karel Tomeï.

Een Nederlandse illustratrice wiens kleurboeken de moeite waard zijn, is Masja van den Berg. Zij maakte de serie Mijn wonderlijke wereld. Haar tekeningen bevatten onder meer dieren, bloemen en paisley- en mandalapatronen. Ook Masja van den Berg maakte een kleurboek met Hollands thema genaamd From Holland with love.

Nog twee boeken van Nederlandse illustratrices die zeer aan te raden zijn: Johanna’s Favorites van Johanna Ans van den Broek en Mijn Droomtuin van Sabine van Ee. Johanna’s Favorites is een heel afwisselend boek met voor ieder wat wils, vooral ook voor mensen die van katten houden. In Mijn Droomtuin vind je onder andere veel mooie bloemen en dieren.

Een leuk Nederlands kleurboek is De Kabouter van Rien Poortvliet. Dit is een groot posterkleurboek met een aantal van zijn bekende platen. Ook is er een kaartenboekje van om te versturen. Een soortgelijk posterkleurboek is Franciens Kattenkleurboek met de bekende katten van Francien van Westering. Ook zij heeft een kaartenboekje én een boekje met kerstkaarten gemaakt. Omdat het posterkleurboeken zijn, dus enkelzijdig gedrukt en met dik papier, zijn deze boeken erg geschikt om naast kleurpotloden ook met ander materiaal in te kleuren zonder dat je last hebt van doordrukken.

Ook zijn er twee kleurboeken over de bekende puzzels van Jan van Haasteren. Deze supergedetailleerde puzzels zijn omgezet in kleurplaten. Tussendoor zijn er een aantal kleurplaten van delen van puzzels waar op ingezoomd is, die dus iets minder priegelig zijn.

Christelijke kleurboeken

Een ander genre binnen de kleurboeken vormen de christelijke of Bijbelse kleurboeken. In deze kleurboeken staan vaak Bijbelcitaten of andere teksten.

Een mooie serie is die van Marcel Flier, bestaande uit Kleur je leven!, Kleur je dag! en Kleur je wereld!. De tekeningen in deze boeken zijn vaak niet al te gedetailleerd en bevatten quotes en Bijbelteksten die vaak ook in te kleuren zijn of vergezeld worden door een mooie illustratie.

Nederlandse kleurboeken met Bijbelteksten zijn bijvoorbeeld Bijbel kleurboek van Bbnc Uitgevers en Bijbels kleurboek van Kok. Er zijn ook veel Engelstalige kleurboeken met Bijbelteksten of een christelijk thema.

Buitenlandse kleurboeken

Er zijn te veel kleurboeken uit het buitenland om op te noemen, maar dit zijn enkele van de bekendste.

Kleurboeken uit Groot-Brittannië
Na Johanna Basford (die overigens uit Schotland komt) is Millie Marotta (uit Wales) een van de bekendste illustrators van kleurboeken. Zij tekent vooral dieren, versierd met allerlei patronen. Zo heeft ze een heel eigen stijl gecreëerd. Haar boeken zijn Animal Kingdom (Dierenrijk), Tropical Wonderland (Tropisch Paradijs), Wild Savannah (De savanne), Curious Creatures (Fantastische Fauna) en Beautiful Birds and Treetop Treasures.

De boeken van Jessica Palmer hebben hetzelfde format als die van Johanna Basford, zoekboeken waar ook ruimte in is om zelf te tekenen. Deze boeken zijn getiteld Tangle wood (Tangle woud), Tangle Bay (Tangle Baai) en Tangle Magic (Tangle magie).

Ook een aantal boeken van Lizzie Mary Cullen volgen dit concept. Zij heeft een herkenbare, haast psychedelische stijl waarbij de objecten lichtelijk vervormd zijn. Haar eerste serie bestaat uit The Magical City (De magische stad), The Magical Christmas (Het magische kerstfeest) en The Magical Journey. Ze heeft een tweede serie waarbij elk boek een bepaald land als onderwerp heeft en waarbij spreekwoorden uit dat land in de tekeningen verwerkt zijn: Bon Voyage (Frankrijk), Buena Vista (Spanje) en Tally Ho (Engeland).

Het illustratieduo Good Wives and Warriors, Becky Bolton en Louise Chappell, heeft een mooie serie kleurboeken gemaakt met bekende verhalen als thema. De serie bestaat uit Escape to Wonderland (over Alice in Wonderland), Escape to Christmas Past (over A Christmas Carol), Escape to Shakespeare’s World (over de verhalen van William Shakespeare) en Escape to Oz (over The Wizard of Oz). Ook hebben ze een mooi kleurboek gemaakt dat alleen in Duitsland is uitgegeven genaamd Exotischer Urwald. Hun laatste kleurboek, To the ends of the earth, heeft als ondertitel ‘Het langste kleurboek ter wereld’ en heeft de vorm van een opklapbare poster.

Kleurboeken uit de Verenigde Staten
Een bekende uitgever van kleurboeken is Dover publications. Dover publiceert al kleurboeken sinds 1970 en heeft dan ook een heel grote collectie. Deze kleurboeken waren er dus al voordat de hype begon en werden vooral in de Verenigde Staten toen al door sommige mensen verzameld. De eerste Dover kleurboeken waren vooral gericht op geschiedenis en educatie. Het eerste boek heette Antique Automobiles.

Sinds 2012 heeft Dover een nieuwe lijn kleurboeken genaamd Creative Haven. Sinds het kleuren voor volwassenen populair is geworden, worden ook deze boeken veel verkocht. Er zijn veel verschillende tekenaars voor deze kleurboeken. Boeken die nu populair zijn, zijn bijvoorbeeld Creative Cats en Owls van Marjorie Sarnat of Art Noveau Animal Designs van Marty Noble. Daarnaast zijn er nog veel meer mooie boeken van Creative Haven of Dover, maar dat is te veel om op te noemen. Een voordeel van de boeken van Dover is dat ze enkelzijdig gedrukt zijn. Daardoor kun je er met verschillende materialen in werken zonder bang te zijn dat het doordrukt op de plaat aan de achterkant.

Kleurboeken uit Zweden
Uit Zweden komen een aantal mooie kleurboeken die ook in Nederland populair zijn. Dagdrömmar door Hanna Karlzon is ook in het Nederlands uitgegeven als Dagdromen en in het Engels als Daydreams. Haar andere boeken zijn Sommarnatt (Zwoele Zomeravonden/Summer Nights), het kaartenboekje Vinterdrömmar (Wollige Winterdromen/Winter Dreams), Magisk Gryning (Ochtendgloren/Magical Dawn) en Tidevarv (Tijdperk/Seasons). Zij heeft een mooie eigen stijl met veel bloemen en juwelen en sterke vrouwenfiguren.

Een andere bekende Zweedse kleurboekenillustrator is Maria Trolle. Zij heeft een lieflijke stijl van tekenen en tekent veel bloemen, maar ook schattige dieren en in haar laatste boeken ook mensen. Haar boeken heten Blomstermandala (Botanische tuin/Twilight Garden), Vivi söker en vän (Droomreis) en Skymningstimman (Schemertijd). Vivi söker en vän is in Zweden overigens uitgegeven naast een prentenboek dat door Maria Trolle zelf getekend en geschreven is. De kleurplaten vormen dus samen een verhaal (zonder tekst in het kleurboek).

Als laatste zijn ook de kleurboeken van Emelie Lidehäll Öberg bekend in het buitenland. Haar eerste boek Sagolikt is ook in het Engels uitgebracht als Fairy tales. Het mooie boek Sagor och Sägner bestaat alleen nog als Zweedse uitgave, maar is zeker de moeite waard. De illustraties van Emelie Lidehäll Öberg hebben over het algemeen iets grotere vlakken dan andere kleurboeken voor volwassenen, terwijl ze toch ook veel details bevatten. Beide boeken gaan over sprookjes en legenden.

Deze Zweedse boeken hebben papier van erg goede kwaliteit, dat ook is overgenomen in de buitenlandse edities.

Kleurboeken uit Azië
Ook uit Azië komen een aantal populaire kleurboeken. Bijvoorbeeld de boeken van Daria Song, een kunstenares uit Zuid-Korea. Haar kleurboeken The Time Garden (De tuin van de tijd), The Time Chamber (Het huis van de tijd) en The Night Voyage bevatten verhalen aan de hand van kleurplaten die gaan over een klein meisje en een fee.

Ook de serie Romantic Country door de Japanse tekenaarster Eriy, bestaande uit The first, second en third tale, bevat een soort verhaallijn. Deze kleurboeken spelen zich af in Cocot, een land dat Eriy zelf verzonnen heeft. Alle illustraties zijn met een tandenstoker en inkt getekend.

Verder zijn de Japanse boeken Rhapsody in the forest (Rapsodie in het bos) en het vervolg Menuet de Bonheur van Egusa Kanoko erg populair, ook buiten Japan en in Nederland. Deze boeken bevatten veel prachtig getekende dieren in allerlei situaties.

Global Doodle Gems

Er zijn ook kleurboeken waar meerdere tekenaars aan mee hebben gewerkt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij boeken van Global Doodle Gems, een samenwerkingsverband van meer dan 100 tekenaars van over de hele wereld, opgericht door Maria Wedel. Zij geven dus boeken uit met platen van verschillende tekenaars, maar ook boeken met een collectie platen van één tekenaar. Ook zijn er boeken met een thema, zoals GDG Typical Dutch, met een Nederlands thema en getekend door Nederlandse illustrators. Wie kennis wil maken met veel verschillende tekenaars met allemaal hun eigen stijl, kan eens kijken naar het boek GDG The Directory of who’s who of Coloring Book Artists 2016. De kleurboeken van Global Doodle Gems zijn vaak heel afwisselend.

Kleurboeken gebaseerd op boeken of films

Toen kleuren voor volwassenen steeds populairder werd, zagen ook de franchises van boeken en films nieuwe verkoopmogelijkheden. Soms worden voor deze boeken beelden van films omgezet in lijntekeningen.

Zo zijn er anno 2016 vier officiële Harry Potter-kleurboeken: Harry Potter Kleurboek voor volwassenen, Harry Potter Wonderlijke wezens, Harry Potter Magische plekken en personages en Harry Potter Magical Artifacts. Deze boeken bevatten kleurenfoto’s van de films achterin het boek, zodat je kunt zien wat de originele kleuren zijn. Inmiddels is er ook een Harry Potter Jubileumeditie met een selectie van platen uit de eerste drie kleurboeken, naast nieuwe inhoud.

Andere voorbeelden zijn The Lord of the Rings Movie Trilogy Coloring Book en The Official A Game of Thrones Coloring Book.

Grayscale platen

Een ander soort kleurplaat die om een andere manier van kleuren vraagt, is de grayscale plaat. Het heet grayscale, omdat de plaat als het ware al is ingekleurd, maar dan helemaal in grijstinten. Dat geeft ongeveer hetzelfde effect als een zwart-witfoto. Het voordeel hiervan is, dat je niet zelf schaduwen hoeft aan te brengen, want die zijn al in de plaat verwerkt. Je kunt er gewoon overheen kleuren. Zo krijg je een plaat die zonder al te veel moeite heel ‘echt’ lijkt.

Er zijn veel verschillende kleurboeken met dit soort kleurplaten. Bijvoorbeeld de boeken van Huelish, gemaakt door Nicole Stocker, Beautiful Creatures (met dieren) en Beautiful Nature (met bloemen, planten en landschappen).

Nog een aanrader is Adorable Animals van Jane Maday, dat vol schattige dieren staat.

Ook zou je een eigen foto zwart-wit uit kunnen printen en dan zelf inkleuren.

Fantasy kleurboeken

Op het gebied van fantasy zijn ook genoeg kleurboeken. Deze liggen echter niet zo vaak in boekwinkels en vaak zijn het boeken uit het buitenland, maar via internet zijn ze prima te krijgen. Kijk ook als je van grayscale houdt eens bij de fantasy kleurboeken. Ook zijn dit vaak kleurplaten met mensen of menselijke fantasiewezens als feeën, elfen enzovoort, dus als je graag mensen kleurt is het ook een aanrader om zulke boeken eens te bekijken.

Hannah Lynn tekent bijvoorbeeld schattige meisjes als fee, zeemeermin of prinses. Via haar website zijn haar kleurplaten los te bestellen, maar ze heeft ook meerdere kleurboeken, bijvoorbeeld Mermaids, Fairies & Other Girls of Whimsy.

Een wat duisterder variant hierop zijn de boeken van Jasmine Becket-Griffith. Zij maakt gothic en fantasy art.

Kijk ook eens bij de kleurboeken van Dover voor boeken over draken, eenhoorns enzovoort. Overigens zijn bovenstaande boeken, net als veel andere fantasyboeken, enkelzijdig gedrukt.

Ook zijn er veel greyscale fantasy kleurboeken. Een voorbeeld hiervan is Dreamworld van Karlon Douglas.

Kleuren op nummer

Een aparte categorie vormen de boeken met kleurplaten waarbij je op nummer kleurt. De kleurplaat is op gedeeld in vakjes met nummers. Bij elk nummer hoort een kleur en door alle vakjes in te vullen met de juiste kleur, komt de kleurplaat tevoorschijn. Bij sommige boeken, zoals Kleuren op nummer: Extreme kleurpuzzels voor volwassenen van Joanna Webster, zie je van te voren niet wat de plaat voorstelt en is het dus een verrassing wat er tevoorschijn komt (als je niet bij de voorbeelden achterin kijkt).

Goedkope kleurboeken

Ook als je niet veel te besteden hebt, zijn er genoeg mogelijkheden om kleurboeken te kopen. Verschillende winkels bieden goedkope kleurboeken aan.

De Action heeft meestal meerdere kleurboeken voor volwassenen voor 1 euro per stuk en 2 euro voor de dikkere boeken. Ook winkels als Lidl en Aldi hebben soms goedkope kleurboeken. Dit zijn dan aanbiedingen die korte tijd verkrijgbaar zijn, dus dan moet je erbij zijn in die periode. Verder zijn er nog meerdere winkels waar je kleurboeken voor volwassenen tegen kunt komen voor weinig geld, bijvoorbeeld Kruidvat, Zeeman of Wibra.

Kleurplaten van internet

Natuurlijk staan er ook veel kleurplaten op internet. Dat wil niet zeggen dat je alles wat op internet staat mag printen om zo aan je kleurplaten te komen. In dit geval moet je rekening houden met auteursrecht. Auteursrecht staat toe om tekeningen te kleuren die je voor persoonlijk gebruik hebt gekocht. Koop dus een kleurboek, in plaats van een plaat uit dat boek van internet te halen. Ook de meeste andere kleurplaten die op internet staan, bijvoorbeeld op social media als Pinterest, zijn gestolen van de originele artiest. Als een kleurplaat door een tekenaar zelf is geplaatst als gratis download of via internet wordt verkocht op bijvoorbeeld zijn/haar eigen pagina, mag je hem natuurlijk wel printen.

Het auteursrecht betekent ook dat je zelf geen kleurplaten mag verspreiden. Zet dus geen foto’s van lege kleurplaten op internet. Foto’s van een gekleurde plaat mag je daarentegen wel laten zien, graag zelfs! Gekleurde platen van anderen kunnen een grote inspiratie zijn voor je eigen werk.

Overige kleurboeken die de moeite waard zijn

Kerby Rosanes

Niet makkelijk in te delen bij een land – de tekenaar komt van de Filipijnen maar het boek is meteen in het Engels uitgegeven – maar zeer populaire titels zijn Animorphia, Imagimorphia en Mythomorphia van Kerby Rosanes. Deze kleurboeken zijn in zijn typische stijl getekend; dieren (in Animorphia), voorwerpen die overgaan in/gevormd worden door vreemde wezentjes en andere vreemde zaken. Mythomorphia staat vol met mythische wezens en is iets minder druk doordat het iets minder van de typische doodles bevat dan de vorige boeken. Ook deze boeken zijn tegelijkertijd zoekboeken.

Pictura

De Pictura-serie bestaat niet uit boeken, maar uit omslagen met een leporello. Dit is een soort uitvouwbare poster. Op die manier kun je heel lange scènes kleuren. Daarnaast zijn er grotere posterboeken. De onderwerpen hebben bijvoorbeeld te maken met natuur, geschiedenis, steden of fantasy.

Jane Maday

Liefhebbers van (het kleuren van) schattige dieren zouden eens kunnen kijken naar de boeken van Jane Maday. In haar boeken staan ook nog handige kleurtips (in het Engels). Haar boeken zijn Color Super Cute Animals, Super Cute World en het greyscale boek Adorable Animals.

Klará Marková
De boeken van de Tsjechische Klará Marková zijn erg luxe uitgevoerd met goed papier en prachtige tekeningen. Haar eerste boek Čarovné Lahodnosti (Engelse vertaling: Magical Delights) is alleen in het Tsjechisch uitgegeven. Van haar tweede boek bestaat een Tsjechische en een Engelse versie, Něhyplné Čarovnosti en Tenderful Enchantments, die op de taal na precies hetzelfde zijn. De tekeningen nemen je mee naar een bos met elfen en andere sprookjesachtige taferelen.

Tomislav Tomić

Een ander prachtig getekend fantasyboek is Zemlja Snova, in het Nederlands Dromenvanger, van Tomislav Tomić. Dit boek staat vol met fantasiewezens, draken, elfjes, kastelen enzovoort en is erg gedetailleerd. Overigens heeft Tomislav Tomić ook twee delen uit de Pictura serie geillustreerd: A walk through Paris en New York Jazz.

Leila Duly

Een mooi uitgevoerd boek van hoge kwaliteit: Floribunda (Bloemenparadijs) door Leila Duly. Dit boek ziet er luxe uit, is enkelzijdig gedrukt en heeft dik (kaarten)papier waar je met veel materialen op kunt werken. Het bevat tekeningen van bloemen, met de namen van de bloemen en gekleurde voorbeelden. Leila Duly maakte ook The Flower Year, een kleurboek met realistische bloemen die bij de maand van het jaar passen en met uitgebreide catalogus.

Rita Berman

De Duitse Rita Berman maakte een serie kleurboeken over de vier seizoen. Ze hebben de toepasselijke namen Mein Herbstspaziergang, Mein Winterspaziergang, Mein Frühlingsspaziergang en Mein Sommerspaziergang. Deze boekjes hebben een kleiner formaat dan de meeste kleurboeken en bevatten prachtige seizoensgebonden tekeningen. Rita Berman heeft ook een nieuwe serie kleurboeken genaamd Die Welt unter der Lupe.

Er zijn nog veel kleurboeken niet genoemd, bijvoorbeeld kleurboeken die niet door een bepaalde tekenaar gemaakt zijn. Er zijn veel kleurboeken met afbeeldingen die voor de makers van zulke boeken uit een archief te halen zijn en die je dus ook in meerdere kleurboeken tegen kunt komen. Dit kunnen ook leuke boeken zijn, dus ga vooral kleurboeken bekijken en besluit dan zelf welke je leuk vindt!