De Mills Constellation en Evans Constellation jukebox

Hoewel we nu spreken van de “grote vier”, Wurlitzer, Seeburg, Rock-Ola en AMI, was er eens sprake van de grote vijf. Mills, ook bekend van de gokmachine’s indertijd, was een serieuze speler in de jukebox markt ten tijde van de 78-toeren jukeboxen. Het was zelfs het oudste bedrijf van de vijf dat actief was in de reproduceerbare muziekindustrie; in 1896 was het bedrijf opgericht. In de periode na de Tweede Wereldoorlog heeft het bedrijf helaas de jukeboxactiviteiten moeten verkopen aan H.C. Evans uit Chicago. Gezien de prachtige modellen zoals de Constellation die het bedrijf heeft voortgebracht kunnen we alleen dromen van wat er nog gekomen zou zijn indien het bedrijf nog had voortbestaan in de latere silver age van de jukebox!

Mills en Evens jukeboxen

Na de overname van de jukeboxdivisie van Mills door Evans was het gedaan met de belangrijke rol die deze afdeling gehad had in de jukeboxmarkt. Evans bleek namelijk helaas minder succesvol; de Mills Constellation werd onder een gewijzigd design verder verkocht als de Evans Constellation, vanaf 1951 ook verkrijgbaar in 45-toeren. Dit was tevens het laatste noemenswaardige product van Evans.

Introductie van de Mills Constellation

Mills had sinds zijn intrede in de jukeboxindustrie wisselend succes gekend met diverse modellen. De Throne of Music uit 1939 en de Empress uit 1940 hadden een relatief goed productieaantal gehad. Het probleem van Mills ontstond echter na de Tweede Wereldoorlog; het bedrijf was dusdanig breed georiënteerd dat de jukeboxtak het maar lastig had om een trouwe schare volgelingen te creëren. Toen de Tweede Wereldoorlog eindigde en de andere jukeboxfabrikanten zo snel mogelijk probeerden een geheel nieuw model op de markt te brengen, bleef Mills achter. Het bedrijf probeerde een technisch unieke jukebox op de markt te zetten, die de concurrentie meteen op achterstand zou zetten. Deze focus zorgde er echter wel voor dat deze jukebox pas op 27 januari 1947 gepresenteerd kon worden, de Mills Constellation.

Techniek van de Mills Constellation jukebox

Een van de belangrijkste verdienaspecten aan een jukebox waren het aantal mogelijke selecties. Indien men maar weinig selecties kon bieden, zou de jukebox immers minder in trek zijn. Om mee te kunnen in de race om het aantal selecties te kunnen vermeerderen, moest Mills het aantal van 20 selecties (20 platen aan één zijde afspeelbaar) uit bijvoorbeeld de Empress verlaten voor een nieuw mechanisme. Voor de Constellation ontwikkelde Mills dan ook een geheel nieuw selectiemechanisme dat 20 platen van twee kanten moest kunnen bespelen, een totaal van 40 selecties dus.

Daarnaast wilde het bedrijf van de Constellation een icoon maken met alle denkbare technische snufjes die tot dan toe beschikbaar waren. Een uiting hiervan is ook te vinden in het design, de gehele buitenkant is gemaakt van aluminium. Hoewel Seeburg dit in 1948 ook zou doen met de S148, was dit design slechts een model van hout dat omgezet was in aluminium. De Mills Constellation was echter speciaal voor aluminium ontworpen en was met een blik voor kwaliteit in elkaar gezet door de Bell Aircraft Corporation, een van de bekendste vliegtuigproducenten van de VS. Andere technische snufjes uitten zich in de manier om met de druk op één knop de zes populairste selecties te laten spelen. Dit werd als tijdbesparend verkocht, waardoor de Mills Constellation dus in theorie meer muziek per uur kon afspelen en daardoor meer geld kon verdienen per uur. Het exceptioneel lichte gewicht van de jukebox was een van de andere innovaties waarmee het bedrijf hoopte om het kwaliteitsproduct, zoals ze het zelf noemden, te verkopen. Zelf adverteerde het merk met

“…more features…more profits…more value…more phonograph!”

Problemen Mills Constellation

Helaas waren het iconische design en de technische snufjes van de Mills Constellation niet voldoende om het model ook succesvol te maken. Al vanaf het begin werd de Constellation getergd door technische problemen, waardoor de monteurs van het bedrijf er de handen vol aan hadden. Mede deze technische problemen zorgden voor het discontinueren van de productielijn in de zomer van 1948. Ironisch genoeg was dat juist het moment waarop vanuit de fabriek het sein kwam dat de storingen verholpen waren. De uiteindelijke verkoopaantallen zouden toch nog 7400 stuks bedragen, helaas zou dit model wel de laatste echte Mills jukebox zijn; de technische problemen en hoge ontwikkelingskosten van zowel het selectiemechanisme als de rest van de jukebox bleken teveel voor de jukeboxtak van het bedrijf. Deze werd dan ook verkocht aan H. C. Evans. Onder de naam Evans werd de Constellation verder verkocht.

De Evans Constellation

De Evans Constellation verschilde slechts op enkele punten van de Mills Constellation, waarvan het uiterlijk het meest in het oog springende is. Naast enkele detailverschillen, was het unieke aluminium kabinet van de Mills Constellation in de Evans Constellation vervangen door een houten kabinet, zoals gangbaar was bij de overige jukeboxfabrikanten. Daarnaast was er ruimte gemaakt voor light-up elementen aan de zijkant van de kast. Van de Evans Constellation zijn nog een paar duizend stuks geproduceerd, waaronder een 45-toerenvariant in 1951. Enkele van de Constellations uit 1950 kennen nog zowel het Mills logo als het Evans logo, hoewel er ook Constellations bekend zijn met alleen het Evans logo.

Storingen van de Mills Constellation

Gezien de vele technische mankementen die de Mills Constellation al bij ingebruikname had, is het niet verwonderlijk dat de Constellation tegenwoordig geen probleemvrije machine is. Storingen komen veelvuldig voor en de kennis om deze te verhelpen is niet bij iedere jukebox monteur paraat, de zeldzaamheid van het model zorgt ervoor dat deze niet vaak ter reparatie of verkoop worden aangeboden.

De koop van een Mills Constellation

Bij het aanschaffen van een Mills Constellation is het met name van belang om goed naar een onbeschadigde kast en een foutloos selectiemechanisme te kijken. De kast is van aluminium, waardoor het veel lastiger is om deze netjes te herstellen. Daarnaast zijn er van de Constellation minder reserveonderdelen beschikbaar dan van de beter verkopende jukeboxen van de grote vier (Seeburg, AMI, Wurlitzer en Rock-Ola). Het selectiemechanisme was het grootste probleem van de Constellation bij de introductie. Dit selectiemechanisme dient dan ook foutloos te werken; in andere gevallen kan het een blijvend probleem zijn dat slechts zeer lastig te herstellen is.

De kosten van een Mills Constellation

De kosten van een Constellation hoeven, ondanks het revolutionaire design, niet hoog te zijn. Dit is mede te danken aan de technische problemen, anderzijds wellicht aan een onderwaardering van dit type. Een mooie werkende Constellation is al te koop voor een paar duizend euro, voor 4000 tot 5.000 euro zijn er zelfs zeer goede exemplaren uit te halen, mits ze aangeboden worden.