Vintage horloges verzamelen
De echte verzamelaar kan niet anders dan waardering uitbrengen voor een verzameling vintage horloges; ouderwets vakwerk, geschiedenis en esthetische tijdscapsules. Het is dan ook niet vreemd dat de echte vintage horloges aan waarde beginnen toe te nemen; waar merken als Patek Philippe al bijna niet meer betaalbaar zijn, lijkt de prijs van een vintage Rolex of Omega ook een langzame maar gestage opmars te maken. Gelukkig zijn ook deze merken echter nog niet buiten het bereik van het gemiddelde budget en zijn er tegen lagere prijzen ook nog veel andere verzamelbare vintage horloges te kopen.
Vintage horloge
Het begrip "vintage" is bij oudere horloges vaak niet goed duidelijk; zijn alleen jaren 50- of jaren 60-horloges vintage of worden ook latere horloges hieronder verstaan? Een antwoord hierop is niet makkelijk te geven, maar voor het gemak kunnen we zeggen dat alle horloges tot de jaren zeventig vintage zijn en daarnaast de populairdere of verzamelbare modellen uit de jaren tachtig en zelfs negentig. Kan een oude Swatch dan vintage zijn? Het ligt er maar aan aan wie je het vraagt!
Verschillende soorten vintage horloges
Er zijn verschillende termen belangrijk bij het starten van een verzameling in vintage horloges. Zo wordt er vaak gesproken over dresswatch, chronograaf, chronometer, digitale horloges, het aantal jewels, quartz of kwartshorloges en stemvorkhorloges. Een dresswatch is in feite een horloge met een strakke rustige uitstraling; er zitten geen extra wijzertjes op om bijvoorbeeld te dienen als stopwatch. Qua functies is dit in feite het meest eenvoudige horloge; het geeft alleen de tijd aan en heeft een design dat bedoeld is om ook goed te kunnen dragen bij een pak.
Chronograaf en chronometer
Een chronograaf is een horloge dat niet alleen de tijd aangeeft, maar ook een stopwatchfunctie heeft. Vaak zit deze in het design geïntegreerd door middel van twee of drie extra wijzerplaatjes op de grote wijzerplaat. Deze extra wijzerplaatjes maken het design wat drukker dan bij een dresswatch het geval is. In vroeger tijden was een chronograaf vaak ook wat groter dan een dresswatch; tegenwoordig is de diameter van een horloge over het algemeen vaak al groter dan laten we zeggen de jaren vijftig of jaren zestig. Een chronograaf is tegenwoordig ook goed te dragen bij een pak, wat dat betreft is de mode wel veranderd ten opzichte van vroeger. Een chronometer is een zeer nauwkeurig uurwerk. Dit hoeft dus niet persé een horloge te zijn, maar er zijn ook chronometer horloges. Om chronometer als naam te kunnen voeren moet het model gekeurd zijn door het COSC, Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres. Een digitaal horloge is een horloge dat in plaats van een analoge wijzerplaat met wijzers de tijd weergeeft door middel van een digitaal scherm met daarop de direct in cijfers leesbare tijd.
Het aantal jewels
Op veel vintage horloges staat op de wijzerplaat het aantal jewels dat het horloge bezit. Vaak staat hier 15, 17, 19 of bijvoorbeeld 25. In feite zijn deze jewels een soort lagerballetjes voor de mechaniek in een horloge. Het zijn synthetisch gemaakte steentjes die ervoor zorgen dat de mechanische onderdelen in het horloge niet teveel slijten. Voor een goed vintage horloge is 17 jewels toch vaak een minimum vereiste, hoewel het aantal jewels ook weer niet het enige is dat de slijtage van een horloge bepaalt. Een horloge met minder jewels hoeft daarom niet per definitie beter tegen slijtage bestand te zijn dan een horloge met meer jewels; ook andere factoren spelen een rol.
Quartzhorloges
Een quartzhorloge of kwartshorloge, werkt volgens een ander principe dan de oudere opwindhorloges. Een quartzhorloge draait in feite rondom een oscillerend kwartskristal dat via elektronische schakelingen dusdanig ingezet wordt dat het een signaal afgeeft met een frequentie van 1 per seconde. Hierdoor is een quartzhorloge eenvoudiger nauwkeurig te maken dan bij de oudere principes het geval is. Waar bij oudere horloges de afwijking vaak gemeten kan worden in secondes per dag, is dat bij een quartzhorloge vaak zelfs maar enkele secondes per week of maand. De aanduiding quartz staat vaak op de wijzerplaat aangegeven, een ander verschil ten opzichte van de oudere principes is dat deze horloges op batterijen of andere manieren van energieopwekking werken. Het zijn in ieder geval geen opwindhorloges.
Vintage stemvorkhorloges
Naast de opwindhorloges en de quartzhorloges is er nog een principe dat bij vintage horloges vaker naar voren komt, het stemvorkhorloge. Het stemvorkprincipe is het meeste gebruikt en ook ontwikkeld door Bulova. Dit Amerikaanse merk kwam in 1960 met de Accutron, een horloge dat werkte middels de frequentie van het trillen van een stemvork. Gezien een stemvork een vaste frequentie afgeeft kon hiermee een betere precisie behaald worden dan met de oudere principes het geval was. Uiteindelijk kwam eind jaren zestig / begin jaren zeventig de quartzhorloge op (1969 gestart door Seiko), die het stemvorkprincipe op nauwkeurigheid overtreft. Liefhebbers voor stemvorkhorloges zijn er nog genoeg, het blijft een apart principe en de zoem of trilling van de stemvork in het horloge is vaak zelfs hoorbaar. Een ander leuk detail is dat de secondewijzer voortschrijdt in plaats van tikt. Aangezien het stemvorkprincipe niet meer toegepast wordt, zijn dit soort horloges het verzamelen zeker waard!
Verzamelbare vintage horlogemerken en prijzen
Er zijn genoeg verzamelbare horlogemerken. Iedereen kent Rolex wel. Omega, Jaeger LeCoultre, Longines of IWC zijn misschien wat minder bekende merken, maar zijn zeker in de vintagemarkt zeer bekend en verzamelbaar. Toch zitten er grote prijsverschillen in de verschillende horlogemerken en types. Wat maakt dit verschil? Allereerst het merk. Een merk met een lange geschiedenis, gekenmerkt door vakmanschap, kwaliteit en precisie zal altijd een bepaalde waarde behouden. Niet voor niets is het lastig om een vintage Rolex te kopen voor minder dan 2500 euro. Bij een Rolex is het echter ook de naam die sterk meespeelt bij de waardering; Rolex is het meest bekende merk uit de hogere regionen, iedereen zal bij kwaliteitshorloges meteen aan dit merk denken. Toch is ook Rolex niet het duurste merk, andere merken zoals Patek Philippe halen hele andere prijzen met vintage horloges. Voor een startende verzamelaar zijn deze horloges wellicht dan ook niet de juiste plek om te starten, hoewel ze uiteindelijk wel een waardevolle investering kunnen blijken te zijn.
Makkelijkere merken om mee te beginnen zijn merken als Omega, Jaeger-LeCoultre, Longines of IWC. Deze merken lijken een groei in waardering mee te maken en zijn nog goed betaalbaar. De modellen van deze merken starten tussen de 1000 en 1500 euro. Van iets mindere waarde, maar nog steeds van zeer goede kwaliteit zijn merken als Bulova, Pontiac, Nicolet, Tissot, Universal of Zodiac. Van deze merken zijn ook zeer bijzondere modellen te koop, maar ze bieden voor vergelijkbare types horloges toch iets lagere prijzen, startend tussen de 500 en 1000 euro. Mocht ook deze klasse horloges niet de interesse hebben, is een opkomende trend het verzamelen van horloges uit de oude Sovjetunie. Deze oude Russische horloges zijn wellicht op kwaliteit niet vergelijkbaar met merken als Omega of LeCoultre, maar zijn vanwege de communistische uitstraling van de horloges wel van een zeer verzamelbare kwaliteit. Vaak zijn op deze horloges ook verwijzingen te vinden naar het communisme of het leger. Vanwege de prijzen hoef je deze Russische horloges zeker niet te laten liggen; er zijn natuurlijk verschillende modellen, merken en typen op de markt maar voor een mooi vintage communistisch horloge is een euro of 100 in veel gevallen anno 2015 nog voldoende.