recensie

Dementie, Opa Bart vergeet alles

Dementie is een afschuwelijke ziekte, voor degene die ziek is maar ook voor de naasten. De persoon begint vreemd gedrag te vertonen, vergeet steeds meer, herkent uiteindelijk de mensen om zich heen niet meer, herkent zichzelf niet meer. Het is vaak een moeilijk en verdrietig proces. Er bestaan veel boeken over dit onderwerp voor volwassenen maar kinderen lijken te worden vergeten. Worden kinderen onnodig bang gemaakt als ze uitleg krijgen over dementie of zal het juist positief werken.

Gegevens van het boek Dementie Opa Bart vergeet alles

• Tekst: Celeste Snoek
• Tekeningen: Trish Flannery
• Foto's: Ellen Houtman
• Uitgeverij: Kwintessens
• Jaar: 2008
• Pagina's: 23
• Kaft: harde kaft
• ISBN: 978 90 5788 198 5
• Genre: kinderboek
• Prijs: 19,95 euro (via de site van Kwintessens)

Kijk en beleef (serie)

Het boek is deel 35 van de serie kijk-, lees- en vertelboeken voor de onderbouwgroepen in het basisonderwijs en voor thuis. De boeken zijn een hulpmiddel om sociaal-emotionele thema's aan de orde te stellen.
Andere onderwerpen in de serie zijn bijvoorbeeld:

• Heimwee
• Vriendschap
• Teleurstelling
• Eerlijk zijn
• Jaloers zijn
• Dood gaan
• Plagen

De opbouw van het boek

Eerst een bladzijde met tekst over een gebeurtenis, daarna een bladzijde met een tekening in kleur over die gebeurtenis. Op de bladzijde met tekst een kort verhaal en daaronder een groen kader met daarin drie vragen met een zwart/wit foto. Als het boek op school behandeld wordt, wordt aangeraden om eerst het hele verhaal voor te lezen, daarna per pagina de foto en de tekening te laten zien. Daarna het verhaal pagina voor pagina behandelen, de kinderen mogen dan reageren op de illustraties en de vragen die de docent stelt, en er zal zeker een groepsgesprek ontstaan.

Het boek bevat een gebruikswijzer, in de gebruikswijzer worden bijvoorbeeld de werkvormen besproken om het thema te behandelen maar ook wordt er verwezen naar andere boeken zoals:

• Oma’s huizenhoge appeltaart
• Oma in de zomerwei
• Anna Maria Sofia en kleine Cor

Het verhaal

Romy gaat met haar moeder op bezoek bij opa Bart. Opa woont niet meer in zijn eigen huis omdat hij niet meer voor zichzelf kan zorgen, hij heeft de vergeetziekte. Hij vergat gezichten en welke dag het was, het vergat hoe hij heette en waar hij woonde. Opa wil de mobiele telefoon gebruiken als afstandsbediening voor de televisie, Romy legt hem uit wat je met een telefoon kunt doen. Met zijn drieën gaan ze naar buiten om te wandelen. Opa denkt dat Romy Lieke is. Romy zegt dat Lieke zijn zus is en dat zij Romy is. Opa herinnert het zich weer. Na de wandeling en een bezoek aan een winkel is het tijd voor een lekker ijsje. Opa weet niet meer zo goed hoe hij een ijsje moet eten, als Romy laat zien hoe het moet is opa erg blij en samen smullen ze van het ijsje. Als opa weer terug is op zijn kamer wil hij weer weg, hij herkent de plek niet. Romy en haar moeder stellen hem gerust en zingen samen een liedje van vroeger met hem. Dan valt opa in slaap.

De tekst

Op iedere even pagina vind je tekst, eerst een verhaaltje van ongeveer vijftien zinnen, daarna een groen kader met daarin twee/drie vragen om over te praten. De schrijfster heeft korte zinnen gebruikt met eenvoudige woorden, alleen de woorden overkoken en tehuis moet ik uitleggen aan mijn kleuter.

De illustraties

De tekeningen zijn kleurrijk en vormen een goede combinatie met de tekst. Om elke tekening is een donkergroen kader getekend. Naast de tekeningen het paginanummer, onder dit nummer een groen liggend streepje, het lijkt net alsof het streepje je aanmoedigt om de bladzijde om te slaan.

De foto’s

In de kaders met vragen staat ook een foto met daarop de hoofdpersonen, door middel van de tekeningen en de foto's kruipen kinderen als het ware in het verhaal.

Voor welke leeftijd

Een kijk-, lees- en vertelboek voor kinderen vanaf vier/vijf jaar.

Mijn mening

Het is goed om kinderen in te lichten over dit onderwerp als iemand in de omgeving de ziekte heeft. Als een kind bijvoorbeeld opa of oma ziet veranderen kan dat een kind heel bang maken, weet het hoe het komt dan neemt dat het verdriet niet weg maar het schept wel duidelijkheid. In dit boekje verwart opa zijn kleindochter met zijn zus, Romy gaat hier ontspannen mee om, ze zegt hoe het zit maar laat zich er niet door uit het veld slaan.

Het verhaal laat zien dat kinderen in hun spontaniteit heel veel druk kunnen wegnemen. Opa draagt twee brillen als Romy en haar moeder op visite komen. Romy zegt dat opa er maar één nodig heeft en zet de tweede bril zelf op en danst door de kamer. Geen verwijten naar opa, maar wel een oplossing. Haar moeder heeft haar blijkbaar al verteld dat opa haar verwisselt met zijn zus, een kind kan schrikken als dit gebeurt, maar als het al weet hoe het komt doet het toch minder pijn als je niet meer herkend wordt. Opa wordt heel mooi weergegeven op de tekeningen, hij kijkt wat afwezig als hij in de winkel niet weet welke zeep hij moet kiezen, hij loopt lachend door het park als ze samen een liedje van vroeger zingen.

Op afdelingen voor dementerende ouderen in verpleeghuizen komen meestal niet veel kleine kinderen op bezoek. Dat is jammer, want de ouderen worden vaak heel blij van kinderen. Het boek is zeer bruikbaar om uitleg over dementie te geven aan kinderen.

Lees verder

• Vasculaire dementie of multi-infarct dementie: symptomen
• Boekrecensie: Oma vergeet-mij-nietje (AVI 2)
• Oma's hoofd is versleten – Als oma of opa dementie heeft