recensie

Paal 15, 15 schrijvers, 15 Waddenverhalen - Verhalenbundel

Paal 15 is een bundel met vijftien verhalen die op een van de Waddeneilanden spelen. Om in de juiste sfeer te komen trokken de schrijvers zich terug op Waddeneiland Ameland om daar in beperkte tijd een compleet product af te leveren. Bestsellerauteur Marella Boersma is de initiatiefneemster van dit project en zij schreef zelf een van de verhalen: Geen bereik. Wadfilmer Ruben Smit schrijft op de achterflap over het boek: “In de verhalenbundel 'Paal 15' komt de prachtige en rustgevende natuur van de Waddeneilanden goed tot uiting.” Het zijn geen natuurverhalen, maar verhalen waarin doden vallen, mensen verdwijnen en waarin meer spannende dingen plaatsvinden. De natuur speelt wel een grote rol, net als het Nobeltje, het lekkere lokale slokje van Ameland.

Het resultaat van een midweek schrijven

• Paal 15
• Marella Boersma
• De schrijvers
• Verhaal op locatie
• Midweek schrijven
• De verhalen
• Paal 15 - 15 schrijvers - 15 Waddenverhalen
• Tot slot over de bundel

Paal 15

Het eerst verhaal heet 'Paal 15'. De bundel is er naar vernoemd. 'Paal 15' is een van de strandpalen, die op het Noordzeestrand van Ameland de kilometers aangeven. Rijkswaterstaat plaatste ze en tegenwoordig zijn ze vooral een hulpmiddel bij de oriëntatie. Bij paal 15 is in het verleden iets gebeurd, waar de hoofdpersoon van het verhaal nog altijd een trauma van heeft. Het is een verrassend verhaal, omdat niets is wat het lijkt: het trauma is gebaseerd op een onvolledige herinnering en daar komt hoofdpersoon Rianna achter als ze Ameland jaren na de gebeurtenis nogmaals bezoekt.

Zoals Paal 15 zijn bijna alle verhalen van deze tijd, met soms flashbacks naar gebeurtenissen uit het verleden. Het zijn eigentijdse verhalen, waarin moderne communicatiemiddelen en social media hun plek hebben gevonden. Een van de verhalen speelt in 1825 en in sommige is een waargebeurde geschiedenis de bron. Het verhaal waarin een meisje in een meters diepe put in de duinen valt, een overblijfsel van de Tweede Wereldoorlog, is daar een voorbeeld van. Alle verhalen spelen op de Waddeneilanden, de meeste op Ameland. Er staan eilander gebruiken en producten in genoemd, eilander landschappen in beschreven en er worden eilander namen zoals Tjeerd en Hidde gebruikt. Er worden zandkastelen gebouwd en er wordt gejut. In de verhalen wordt volop eilandsfeer getekend; de inspiratie, opgedaan tijdens wandelingen en fietstochten over het eiland, werden verwerkt in de verhalen.

Marella Boersma

Marelle Boersma is de initiatienemer van de bundel. Ze is bestsellerauteur - haar boek ‘Vals Alarm’ is al meer dan 100.000 keer over de toonbank gegaan (2019) - en schrijfdocent. Het idee van een bundel waddenverhalen kreeg ze op een veranda in Portugal, tijdens een vakantie. Ze gebruikte Facebook om haar plan te delen: een midweek schrijven op Ameland en elk kort verhaal komt in een verzamelbundel die Uitgeverij Droomvallei dan uitgeeft. Binnen drie dagen had ze genoeg aanmeldingen om er concreet mee aan de slag te kunnen. In juni 2018 zaten 15 schrijvers vier dagen op het eiland, waarbij Boersma een workshop gaf over het schrijven van een kort verhaal. Alle schrijvers houden van de Wadden; deden ze dat nog niet voor de schrijversweek dan is dat zeker het geval na de schrijfsessie op Ameland. Die liefde voor de Wadden uit zich ook in de euro die elk verkocht exemplaar oplevert voor de Waddenvereniging.

De schrijvers

De schrijvers komen uit alle hoeken van het land, uit onder meer Hilversum en Heerlen, Den Helder, Zaandam en Dronten. Ze hebben twee dingen gemeen: ze zijn vrouw en ze hebben allemaal een voorliefde voor het geschreven woord. Sommigen zijn actief als schrijver, anderen zijn coach, communicatiedeskundige, familierechtenadvocaat, verkoopster in een kledingwinkel, directiesecretaresse, uitgever – het boek werd uitgegeven door Esther van der Ham, eigenaar van Droomvallei Uitgeverij en zij schreef zelf een van de 15 verhalen – docent, conceptontwikkelaar of oprichter van een schrijfacademie.

Verhaal op locatie

Bij de schrijfworkshop horen ook omgevingverkennende opdrachten en schrijven op locatie. De research naar de eilandsfeer was al in Holwerd begonnen en ging verder op de veerboot. De geur van de zilte lucht, het geluid van de krijsende meeuwen en de kleur van het slik: het zijn allemaal elementen die de schrijvers absorberen om ze later eventueel te gebruiken in hun verhaal. De een deed research in Buren en bestudeerde de sage van Rixt van het Oerd en bekeek haar bronzen beeld. De andere schrijver fietste naar Hollum, naar de vuurtoren, omdat ze het verhaal in en om de vuurtoren wilde laten afspelen. De duinen, de schelpenpaadjes, het strand, bos en de dorpen, het is allemaal terug te vinden in de verhalen in 'Paal 15'. Een van de schrijvers omschrijft het als volgt: “Door er te zijn druppelt Ameland mijn verhaal in.” Ondanks de research sloop er toch een foutje in het verhaal Gaue Grau van Lisette van Kasteren. Zij laat een van haar karakters terugverhuizen naar zijn geboortedorp Dokkum, maar Dokkum is geen dorp. Dokkum is een stad en dat hoort heel Nederland te weten; het is immers een van de elf steden van Friesland, beroemd van de Elfstedentocht. Jammer van dit missertje; het verhaal van Van Kasteren is verder fantastisch en gruwelijk tegelijk.

Midweek schrijven

De schrijvers schrijven in op de midweek schrijven. Ze betalen een bepaald bedrag voor het verblijf, de maaltijden en de workshop en schrijven ondertussen mee aan het boek. De laptops op tafel of op schoot en schrijven maar, met de nieuw verworven schrijftips en kennis over korte verhalen schrijven.

Als Paal 15 eenmaal gedrukt is en in de winkels ligt, denken Marelle Boersma en Esther van ver Ham alweer aan een volgende bundel. Ze lieten zich fotograferen bij paal 15 op het strand voorbij Buren en zetten een nieuwe schrijversweek op met een nieuwe bundel als resultaat. In 2019 komt ‘Aangespoelde verhalen’ uit, tot stand gekomen volgens hetzelfde principe als ‘Paal 15’. Voor 2020 staat een nieuw schrijfproject op stapel.

De verhalen

De verhalen zijn ingedeeld in seizoenen, beginnende bij de zomerverhalen en eindigende bij de lente. Aan het einde van elk verhaal staat een korte bio over de schrijver, met daarin informatie over de schrijversactiviteiten, het beroep, de woonplaats en soms wat privé feiten, zoals over de gezinssamenstelling. Elk verhaal is beperkt van lengte en heeft niet meer dan 4000 woorden.

Zomer

• Paal 15 door Antoinette Kalkman
• Oerdrift door Monique van Hest
• Hollumerduinen door Eveline Jongen
• 15 minuten door Petra Knaapen
• Gaue Grau door Lisette van Kasteren

Herfst

• De hand van Fatima door Gerda Scholts
• Vingerhoedskruid door Anita Kok
• De partituur door Esther van der Ham

Winter

• Het tij keren door Madeleine ten Thij
• Geen bereik door Marelle Boersma
• Ameland Westgat I door Mirjam Schoots
• De jongen en de jutter door Esther van de Ven

Lente

• Zand erover door Bianca Witmer
• Het contract door Jolanda Pikkaart
• Op die helling door Bente van de Haar

Paal 15 - 15 schrijvers - 15 Waddenverhalen

• Droomvallei Uitgeverij
• ISBN 9789492844378
• Prijs € 12,50
• Van elk verkocht exemplaar gaat een euro naar de Waddenvereniging.

Tot slot over de bundel

Paal 15 is een verzameling smakelijke en spannende verhalen. Wanneer je het boek openslaat komt de zilte Waddenlucht je bij wijze van spreken tegemoet. Het is een bijzonder project om in een dag of vier met vijftien mensen vijftien verhalen uitgeef-klaar te hebben en er een bundel van samen te stellen. En het is een geslaagd project. Het blijft gelukkig niet bij deze ene keer. In november 2019 kwam een nieuw boek uit volgens beproefd recept en ook het jaar daarop zal er weer een schrijfmidweek op het Waddeneiland georganiseerd worden, met als resultaat een bundel verhalen. Het stimuleert schrijvers en aankomende schrijvers hun pen te slijpen en zich op een kort verhaal te storten en het levert een verrukkelijk boek op dat zich in een strandstoeltje op het zand of op de bank waar dan ook heerlijk laat lezen. Voor Waddenliefhebbers is het een zee van herkenning en voor verhalenliefhebbers is het smullen van de avonturen. Spannende avonturen, stuk voor stuk.

Dit is de eerste van een prachtige serie verhalenbundels. Dat er nog maar veel mogen volgen.
De tweede bundel werd in december 2019 gepresenteerd: Waddenbundel ‘Aangespoelde verhalen’.

Lees verder

• Walvissen groot en vet - Hans Beelen en Ingrid Biesheuvel
• Vertellingen van Elise de Boer-Jongsma over Ameland
• Een walvis als boterham, Herinneringen van een walvisvaarder
• Dagboek van de Amelander walvisvaarder Hidde Dirks Kat
• Ype Poortinga en zijn boek over Hidde Dirks Kat