Schildertechniek: acryl

Acrylverf is een soort makkelijkere versie van olieverf. Acrylverf droogt sneller en het resultaat is soms nauwelijks van olieverf te onderscheiden. De technieken lijken erg op elkaar, en je kunt dezelfde materialen gebruiken als bij olieverf. Acrylverf is goedkoper en in grotere hoeveelheden verkrijgbaar. Bovendien heb je geen dure oplosmiddelen nodig: acrylverf is verf op waterbasis en is dus te verdunnen met water. Werken met acrylverf stikt niet zo als olieverf en geeft ook iets minder rotzooi. De kleuren van acrylverf zijn vaak veel feller, daarom wordt deze verf vaak voor moderne kunst gebruikt. Je kunt de kleuren uiteraard mengen waardoor ze minder fel worden.

Wat heb je nodig?

• Acrylverf
• Penselen (Alle maten en soorten, bijvoorbeeld zachte, harde, dikke, dunne, waaierpenselen, scherpe en stompe. Goedkope penselen bijvoorbeeld van de plaatselijke boekhandel zijn zeker voor beginners van voldoende kwaliteit.)
• Palet (Er bestaan afscheur-paletten, oftewel wegwerp-paletten. Deze zijn heel handig, want dan hoef je het palet niet steeds schoon te maken.)
• Ondergrond: hout, karton of schildersdoek op spieraam (= houten raster waarop het doek wordt gespannen)
• Schildersezel (= schuine standaard waarop het schilderij staat) met eventueel een tekenbord
• Schildersmessen / paletmessen
• Schildersstok (om je hand op te laten rusten tijdens het schilderen)
• Water
• Potlood of houtskool

Acryl opzetten

Het opzetten van een acryl gaat eigenlijk net zoals het opzetten van een olieverf. Als je een acryl op doek wilt gaan maken, moet je het eerst op een spieraam of spanraam spannen. (Dit is een houten frame.) Je kunt ook een kant-en-klaar canvas kopen. Je kunt als ondergrond ook ander materiaal gebruiken.

Als je op doek werkt is het belangrijk dat je eerst een grondlaag aanbrengt. Dit is een basislaag die je maakt met acrylverf. Deze grondlaag is nodig omdat anders de verf direct in het doek trekt. Voor deze grondlaag gebruiken de meeste mensen gewoon wit. Aangezien de grondlaag soms een beetje door de schildering heen kan schijnen, kan je er ook voor kiezen om bijvoorbeeld okergeel te gebruiken. Dit is minder saai en geeft een warme gloed.

Als de ondergrond droog is kun je de schets gaan maken. Je kunt dit doen met houtskool of potlood. De lijnen hoeven nog niet perfect te zijn, want acrylverf dekt goed dus de lijnen zijn uiteindelijk niet meer zichtbaar.

Technieken

De technieken voor acryl wijken niet heel veel af van olieverf. Er zullen een paar aanpassingen zijn omdat deze verf sneller droogt. Je kunt het schilderij met penselen en/of messen maken.

Kwasten bewaren

Zet tijdens het schilderen altijd je kwasten in een flinke pot water. Acrylverf droogt erg snel en als je dit niet doet, drogen je kwasten in. Dan zijn je kwasten dus niet meer bruikbaar. Maak na het schilderen je kwasten altijd goed schoon met water en een beetje afwasmiddel.

Van donker naar licht of andersom?

Acrylverf is minder dekkend dan olieverf. Je kunt wel lichte kleuren over donkere kleuren schilderen, maar vaak zal de kleur (zelfs onverdund) niet in één laag dekken. Aangezien acrylverf erg snel droogt en over het algemeen goed dekt zijn hier verder weinig richtlijnen voor.

Waar beginnen?

Hoewel acrylverf erg snel droogt, is het toch verstandig om in een hoek te beginnen waar je handpalm niet direct in de natte verf hangt. Als je dus linkshandig bent is het verstandig om rechts bovenin te beginnen en als je rechtshandig bent is het verstandig om links bovenin te beginnen. Als je dit niet fijn vindt werken zou je ook een schildersstok kunnen gebruiken, om te voorkomen dat je in de verf hangt. Een schildersstok is een lange, platte stok met aan beide kanten een ophoging die je dan neer kunt zetten op een plekje op het doek wat nog niet beschilderd is.

Als je van plan bent om het schilderij in veel stapjes te maken, met veel tijd tussen deze stapjes, is het eigenlijk niet relevant in welke hoek van het canvas je begint. Als de tijd tussen het schilderen in lang genoeg is om de verf te laten drogen, hoef je niet bang te zijn dat je arm in de natte verf komt.

Mengen

Mengen kan acrylverf eigenlijk alleen op het palet. De verf droogt heel snel dus de kans is groot dat de verf te vroeg droog is, als je het mengen op het schilderij probeert.

Glaceren

Glaceren is met verdunde verf over een andere (gedroogde) kleur heengaan. Door de verf te verdunnen wordt de verf doorschijnend. Acrylverf is een verf op waterbasis, dit wil dus zeggen dat je de verf kan verdunnen met water. Met deze techniek kun je schaduwen maken, maar maak schaduwen altijd als laatst!

Droge kwast

De 'droge kwast methode' is dat je met een harde kwast verf aanbrengt op een droge ondergrond. Als je weinig verf op je kwast doet, kun je zo een waaier-effect krijgen. (Bijvoorbeeld handig voor het maken van blaadjes aan bomen.) De ondergrond mag onder de verf zitten maar moet wel kurkdroog zijn.

Nat in nat

Nat in nat wil zeggen dat je twee natte lagen verf tegen elkaar aan legt, waardoor de verf in elkaar overloopt. Zo kun je hele zachte overgangen maken. Om nat in nat te kunnen werken met acrylverf, moet je wel erg snel zijn. Als de verf al droog is werkt dit trucje niet meer.

Scraffitty

Scraffitty is een krasmethode waarbij je op een droge ondergrond verf aanbrengt en daarin krast met een mes.

Doppen

Een leuke techniek is 'doppen'. Doppen geeft een leuk effect op je schilderij, maar gebruik de techniek overal want dan wordt het saai. Je hebt een kurkdroge penseel nodig die rond van vorm is. De haren moeten licht uit elkaar op de verf worden gedrukt, waarna je de penseel, met de haren nog steeds uit elkaar, een paar keer op het schilderij drukt. Doppen kan leuk zijn om struikjes en plantjes aan te geven. Je moet oppassen voor te grote klodders verf.

Let op dat de verf niet in je kwast droogt. Voor doppen gebruik je een droge kwast, en je verf is ook onverdund. De kans op indrogen van de verf is dus groot.

Scherpe randen

Om met acrylverf scherpe randen te maken, kan je het beste met een mes werken, met onverdunde verf. Je kunt dit ook met een kwast doen als je grote vlakken schildert. Met een mes kun je hele scherpe, rechte lijnen maken.

Vage overgangen

Er zijn met acrylverf maar weinig mogelijkheden om vage overgangen te maken. Dit komt omdat de verf zo snel droogt waardoor de verf niet zo makkelijk overloopt en niet zo makkelijk te mengen is. Voor vage overgangen kun je voor nat in nat kiezen, of je kunt schilderen met een droge penseel met heel weinig verf, en zo de ondergrond een beetje 'aaien'. Zo verdeel je de verf over je ondergrond. Het resultaat lijkt soms veel op een tekening met pastelkrijt.

Droogproces vertragen

De vloeistof "acrylic retarder" van het merk "Amsterdam" vertraagt het droogproces van acrylverf. Dit geeft meer tijd om te mengen en om nat-in-nat te werken.

En verder...

De enige grens die acrylverf kent, is dat het zo snel droogt. Dit kan in je voordeel zijn, maar ook in je nadeel. Technieken bestaan, maar dit wil niet zeggen dat je deze perse moet toepassen om tot een goed eindresultaat te komen. Wees niet bang om zelf iets uit te proberen, want als iets niet goed is kun je er altijd nog met andere verf overheen.

Lees verder

• Schildertechniek: aquarel
• Schildertechniek: olieverf
• Tekentechniek: pastel