Kuifje en de vijf versies van het Haaienmeer

In de jaren zeventig verscheen in de bioscopen de tekenfilm Kuifje en het Haaienmeer. Naar aanleiding hiervan werden er diverse stripverhalen geproduceerd en gepubliceerd. Van deze publicaties is echter maar één officieel verschenen als album. Als je de animatiefilm meerekent zijn er vijf verschillende versies van het Haaienmeer. Naast de tekenfilm (1973) is er een plakplaatjesalbum (1973/1974), het officiële album met daarin een combinatie van tekeningen en filmstills (uitgaven vanaf 1973), een zwart/wit-stripverhaal in het Frans (1973) en een gekleurd stripverhaal door Bob de Moor dat in Nederland alleen voorgepubliceerd is in twee tijdschriften (1973 en 1974).

Het verhaal van Kuifje en het Haaienmeer

In musea wereldwijd worden kunstwerken door inbrekers vervangen door vervalsingen. Tegelijkertijd reizen Kuifje, Bobbie, Kapitein Haddock en de twee detectives Jansen en Janssen naar Syldavië. Na overgestapt te zijn in een klein 2-motorig vliegtuigje krijgen ze motorpech. De piloot springt met valscherm uit het vliegtuig, het gezelschap achterlatend. Na een zware noodlanding staat het gecrashte vliegtuig in de brand. Gelukkig krijgen ze de hulp de twee Syldavische kinderen Niko en Noesjka. Uiteindelijk komen ze ongeschonden aan bij hun reisdoel, de villa aan de rand van het Flechizaff-meer van Professor Zonnebloem. Daar werkt de professor aan het fotografisch vervaardigen van drie-dimensionale duplicaten van voorwerpen.

Al gauw krijgen Kuifje en zijn vrienden te maken met een inbraak door een man in duikerskleding. Ternauwernood kan hij aan de beten van Bobbie in het meer ontsnappen. Even later ontdekt Kuifje een verborgen grot vol met kunstschatten. Waarschijnlijk de roof van de kunstdiefstallen bij musea. Ondertussen worden Niko en Noesjka gekidnapt door twee kikvorsmannen. Kuifje weet de villa ongezien te ontkomen en reist naar de stad Klow. Onderweg komt hij toevallig Bianca Castafiore en haar pianist meneer Wagner tegen, die met de auto door Syldavië reizen. Aangekomen op het politiebureau vertelt Kuifje over de ontvoering en regelt dat de éénmansonderzeeër van professor Zonnebloem (zie hiervoor het verhaal Kuifje en de schat van Scharlaken Rackham) over wordt gebracht naar Syldavië.

Kuifje en de duikboot arriveren met een vrachtwagen bij de villa. Even later stapt Kuifje met een verkleind model van de dupliceer-uitvinding, wat fungeert als losgeld, in een onderzeeboot van de boeven. Kapitein Haddock zet met de éénpersoons onderzeeër de achtervolging in. Kuifje komt uiteindelijk via een verdronken dorp aan in de onderwaterschuilplaats van de boeven. Het blijkt dat Rastapopoulus de aanvoerder van de bende is. Tegelijkertijd ontsnappen Niko en Noesjka met een amfibietank en varen onderwater door het meer. Via een afstandsbediening worden ze echter teruggeleid. Hierbij worden nog torpedo's afgevuurd op de onderzeeboot van kapitein Haddock.

De politie is nu echter ook gearriveerd en vaart met boten op het meer. Dat doet Rastapopoulus besluiten om de geheime locatie via een tijd/watermechanisme op te blazen. Zelf ontsnapt hij met één schurk in een onderzeeboot. Kuifje en de twee kinderen weten zich echter in veiligheid te brengen voordat de boel opgeblazen wordt. Door een domme fout van Rastapopoulus loopt zijn onderzeeër averij op en moeten hij en zijn ondergeschikte zich overgeven aan Kuifje en kapitein Haddock.

Het verhaal in Kuifje en het Haaienmeer wordt afgesloten met een feestje dat door Syldavische buren wordt gegeven. Ook de nachtegaal van Milaan, Bianca Castafiore, en meneer Wagner zijn daarbij aanwezig.

Nummer 1: De Belgisch-Franse animatiespeelfilm (1972)

In 1972 verschijnt in de bioscopen de tekenfilm Kuifje en het Haaienmeer. Producent is Raymond Leblanc. Deze 73 minuten durende animatiefilm is een coproductie van de Belgische animatiestudio Belvision en het Franse uitgeversbedrijf Dargaud. Dargaud geeft op dat moment het Franstalige blad Tintin (Kuifje) uit. Met de productie van het Haaienmeer heeft de geestelijk vader van Kuifje, Hergé (1907-1983), niets anders te maken gehad dan enige publiciteit rondom de tekenfilm te genereren. Het verhaal is dan ook niet gebaseerd op één van de bestaande verhalen uit de reeks De avonturen van Kuifje. Het verhaal is geschreven door Michel Regnier (1931-1999), beter bekend als Greg. Hij is een Belgische tekenaar die zowel stripverhalen tekende als scenario's voor anderen bedacht. Verder heeft de Vlaamse striptekenaar Bob de Moor (1925-1992), medewerker van het eerste uur van de Studio Hergé, meegewerkt als grafisch adviseur.

Rond de kerst van 1972 draait de tekenfilm in de bioscopen. In de jaren tachtig wordt het op VHS uitgebracht. In 1983 onder het label van Artel, in 1986 Brabant Video én tenslotte in 1998 door Polygram. Ook op laserdisc komt Kuifje en de Haaienmeer uit. Hierbij is de taalkeuze Nederlands of Duits. De laserdisk wordt ergens in de jaren negentig door ArTel uitgebracht. De laserdiscs, ook wel beeldplaten genoemd, zijn dertig cm breed. In 1991 werd de eerste beeldplaat op de markt gebracht en de laatste in 2001 in Japan. De laserdisk is geen commercieel succes geworden. Door Universal Studios is de tekenfilm in 2001 en 2004 op dvd uitgebracht. In 2015 is Kuifje en het Haaienmeer te downloaden voor zes euro bij de itunes-store.

Nummer 2: Een stripalbum met plakplaatjes met tekst eronder (1972)

Eind 1972 verschijnt naar aanleiding van de animatiefilm ook een verzamelstripplaatjesalbum, getiteld Kuifje en het Haaienmeer. Dit album is niet geschreven of getekend door Hérge, maar is gemaakt door medewerkers van Studio Hergé. Hiervoor hebben ze stilstaande beelden van de tekenfilm gebruikt. Onder de tekeningen staan de korte teksten. Een voorbeeld. Onder het in te plakken plaatje betreffende het dupliceren van de twee bolhoeden staat: "Hier leg ik de modellen neer", zegt de professor, terwijl hij de hoeden naast de blokjes pasta onder het toestel legt. "En kijk nu goed, vrienden. Ik druk op de knoppen en ik zet alles onder stroom ....".

De plaatjes voor het verzamelalbum komen in 1973 uit. Voor 5 Belgische franken kocht je een zakje waarin vijf plaatjes zaten. Op de achterkant staat een nummer vermeld die correspondeert met het nummer van het leeg zijnde vakje in het plaatjesverzamelalbum. De plaatjes moet je zelf erin lijmen. Ze meten 7,2 cm bij 4,9 cm. Om het album volledig te krijgen heb je 202 plakplaatjes nodig.

Op de voorkant van het verzamelalbum staat de volgende tekst vermeld: Kuifje en het Haaienmeer. De beroemde Hergé-figuren Kuifje en Bobbie in de filmbeelden van Raymond Leblanc. In dit album een prachtige Kuifje-poster in kleuren. Het betreft een geniet album, meet 24,0 cm bij 34,0 cm, op één pagina gaan maximaal acht plaatjes en het is door uitgeverij Vanderhout uitgegeven. Deze uitgeverij bracht eind jaren zestig en in de jaren zeventig heel veel verschillende soorten verzamelalbums van plakplaatjes uit. Zo heb je Voetbalsterren 1968-1969 (1969), Mexico 70 (1970), Tarzan verzamelalbum (1971), Lucky Luke verzamelalbum (1972) en Asterix uit 1973.

Nummer 3: Stripalbum met tekstballonnen (1973)

Door Casterman wordt in 1973 het stripalbum Kuifje en het Haaienmeer uitgebracht. Het betreft tekeningen aan de hand van Bob de Moor afgebeeld op de achtergronden die gebruikt zijn voor de tekenfilm. Ook wordt er in het album gebruik gemaakt van tekstballonnen. Deze versie is voorgepubliceerd in het tijdschrift Kuifje en wel in de nummers 49 (1972) tot en met nummer 8 (1973). Alleen dit verhaal wordt sinds 1973 door Casterman gepubliceerd en heruitgegeven. Van de volgende jaren zijn op de verzamelaarssite Catawiki publicaties bekend: 1973, 1975, 1978, 1980, 1982, 1983, 1984 en 1997.

Nummer 4: Zwart/wit strip door Bob de Moor (1972/1973)

Van december 1972 tot en met januari 1973 wordt in het Franstalig Belgisch Le Soir de zwartwit-versie Tintin et le Lac aux Requins in zesenzestig afleveringen gepubliceerd. Het volledige verhaal is getekend door Bob de Moor. Deze versie wordt echter niet in het Nederlands vertaald en ook niet in een album uitgegeven. Er bestaat nu wel een illegale versie in het Frans. Dit boek is getiteld: Tintin et le Lac aux Requins. Version originale. Le Soir. Het meet 28 cm bij 21 cm. Aantal pagina's is zesentwintig, waarvan tweeëntwintig de Haaienmeerstrip is.

Nummer 5: Een ingekleurde Haaienmeer door Bob de Moor(1973)

In twee Nederlandse bladen verschijnt een ingekleurde versie van Haaienmeer aan de hand van Bob de Moor. Het betreft hierbij om het jongeren stripblad Pep en het televisieblad Televizier. Hierbij betreft het een versie die op bepaalde punten ook nog qua tekeningen afwijkt van de Franstalige zwart/wit-versie. Het is dus niet alleen ingekleurd.

In de PEP wordt het in 1973 afgedrukt in de nummers 22 tot en met 44. Op de linkerpagina staat dan bovenaan de volgende tekst vermeld: Naar de grote tekenfilm van Raymond Leblanc, gemaakt door Belvision. Op de rechterpagina is bovenaan te lezen: Scenario: Greg. Teksten en illustraties: Studios Hergé. Vertaling: Jan van Erp. Kleur: Hans Keeris. De lettering is handgeschreven, dit in tegenstelling tot het album dat met getypte letters wordt uitgebracht. De kleuren zijn ook geheel anders dan het album.

In het televisieblad Televizier van de AVRO verscheen het in tweeëntwintig afleveringen, van 11 juni tot en met 2 november 1974. Dit betreft de nummers 23 tot en met 45 van dit blad. Onder de titel staat het volgende vermeld: 'Met de beroemde figuren van Hergé - Naar de gelijknamige tekenfilm van Raymond Leblanc. Realisatie: BELVISION. Oorspronkelijk scenario: Greg'. Ook hiervan is geen officieel album uitgegeven.

In 1995 en 2014 verschijnen een aantal illegale uitgaven op de Nederlandse markt die het verhaal Kuifje en het Haaienmeer zoals die in de Pep in 1973 is verschenen afdrukken. Het betreffen gelimiteerde uitgaven. In 1995 gaat hierbij om twee linnen hardcovers; een geel gekleurde met Kuifje in een grot op de voorkant (50 exemplaren, genummerd 1 t/m 50) en een blauw gekleurde linnen hardcover met dezelfde voorkant als de gele variant, echter nu genummerd van A tot en met E. Beide albums meten 18,50 cm bij 23,00 cm.

In 2014 verschijnen er opnieuw illegale hardcovers van Het Haaienmeer. Deze albums tellen 81 pagina's, want ze zijn voorzien van een 36 pagina's tellende inleiding. Het verhaal zelf telt 44 pagina's. Deze illegale uitgaven zijn met vier verschillende voorkanten uitgegeven. Op één voorkant zitten Haddock en Bobbie in een onderzeeboot (20 exemplaren), op een ander zie je Kuifje bij zijn vijand Rastapopoulos (20 exemplaren), verder één met Kuifje in een onder water lopende kamer (20 exemplaren) en de laatste, Haddock in een rubberen bootje en Kuifje in het water (99 exemplaren). Alle albums meten 23,50 cm bij 30,90 cm.

In de illegale uitgaven uit 2014 ontbreken de teksten aan bovenkant zoals die geplaatst waren bij de Pep-publicatie en ontbreekt de 'wordt vervolgd'-mededeling die aan de rechter onderkant van elke laatste publicatiepagina van het betreffende nummer stond vermeld. De illegale uitgave mist enigszins de scherpte en helderheid van de officiële publicatie in Pep..