Alles over de knikker van A tot Z

Knikkeren word veel gedaan vroeger al en nu nog steeds. Ik vond het zelf lastig o hier een duidelijk verhaal over te vinden daarom heb ik zelf een boekje geschreven waarvan ik tot mijn spijt niet alles van online kan zetten in verband met het data limiet van (foto's) Hier vind je alles wat je maar zou willen weten van knikkers.

De Geschiedenis

Al voor de jaartelling bestonden er knikkers, deze waren vaak van marmer, hout, steen of klei gemaakt. In die tijd speelden de Romeinen en de Egyptenaren daar mee. Arme kinderen die geen geld hadden om knikkers te kopen maakten deze vaak ook zelf. De kinderen deden dit door vette klei op te rollen en het vervolgens te beschilderen met waterverf, daarna lieten ze de knikkers drogen waarna de knikker klaar was voor gebruik. Doordat de knikkers met waterverf waren geverfd verdween de verf van de knikkers bij de eerstvolgende regenbui. Ook waren deze knikkers niet zo stevig als de glazen knikker maar de knikkers van vroeger waren goed genoeg voor toen. In de 17e Eeuw knikkerden de rijkere Fransen. Ook zij deden het zogeheten Bruggenspel (tegenwoordig beter bekend als poortjesspel) In 1870 werden er massaal klei knikkers geproduceerd. In 1890 kwamen in Duitsland (Lauscha) de eerste machines die glazen knikkers produceerde, deze bleken een langere levensduur te hebben en veel mooier dan de knikker van klei. Daarom wordt de glazen knikker nog steeds volop geproduceerd. Knikkerzakjes hadden ze vroeger ook nog niet dus zag je vaak kinderen met een oud of versleten washandje waar zij de knikkers in bewaarden.

Hoe word de glazen knikker gemaakt?

Handgemaakt

De handgemaakte knikker valt meestal wel te herkennen. Ze zijn meestal van doorzichtig glas gemaakt met slierten gekleurd glas er door heen gedraaid. Denk aan een Gewoontjes. Eerst wordt er helder glas gesmolten in een kleine oven van ongeveer 1500 graden Celsius, daarna worden er stukjes gekleurd glas afgebroken en verwarmd. Dan wordt het heldere glas gemengd met een stuk gekleurd glas dat wordt vervolgens uitgetrokken tot een lange sliert van ongeveer 5 meter bij 0,3 mm dik. Deze stengel wordt in porties op gedeeld. Dit wordt met verschillende kleuren gedaan en deze staafjes zullen weer gebruikt worden om de knikker te decoreren. Dan wordt er een klomp met helder glas gepakt en wordt dit gevormd met een natte krant tot een ovale dikke staaf.

Dan wordt deze staaf door een aantal gekleurde staafjes gerold. Vervolgens moet de ovale staaf terug in de oven. Op deze manier hechten de gekleurde staafjes beter aan de klomp. Als de staaf weer uit de oven komt, wordt deze over een metalen tafel gerold dit wordt 3 keer herhaald. Dan wordt er een laag met helder glas over de ovale staaf heen gedaan. Vervolgens wordt de staaf tot 90CM uitgetrokken en verdeeld in gelijke stukken van ongeveer 3CM. Hierna kan nog een aantal keer een laag van gekleurd glas en helder glas worden toegevoegd. Dit ligt aan het model. Na de toevoegingen wordt de staaf gevormd tot een knikker. Het achterstuk wordt afgebroken met een zachte tik dan wordt de bult van de knikker, die na het breken achter blijft, weggesmolten met een brander.

Fabriek

Eerst wordt het glas gesmolten in een glasoven dit duurt ongeveer 16 uur. Dan wordt aan de onderkant van de oven een luikje geopend waarna het vloeibare glas uit de oven loopt. Deze sliert met glas wordt om de halve seconde of langer onderbroken dit ligt aan de grote van de knikker. Daarna valt de knikker in een soort draaiende molen. Denk hierbij aan twee boren die tegen elkaar zijn geplaatst. Op deze manier wordt de knikker gevormd tot ronde balletjes en blijven ze niet plakken.
Vervolgens hebben de knikkers 72 uur nodig om volledig af te koelen. Na het afkoelen worden de goede knikkers van de slechte onderscheiden. De Knikkers rollen tussen 2 poortjes door en zo worden de goede knikkers opgevangen.

Waar komen mijn knikkers vandaan?

De meeste knikkers komen allemaal uit een fabriek. Mexico en China produceren de meeste knikkers Mexico maakt zo een 15 miljoen knikkers per dag. Verder maken glasblazers soms ook wel knikkers maar de meeste knikkers komen uit een fabriek. Ze worden in alle soorten en maten gemaakt en zijn te vinden bij verschillende speelgoedwinkels. Knikkers worden niet alleen gebruikt om mee te spelen, maar er worden ook sieraden van gemaakt. Oorbellen, ringen noem het maar op, er wordt meestal een transparantje gebruikt voor de sieraden deze wordt geklemd tussen de ring of oorbel.

Decoratie

Knikkers worden ook gebruikt als decoratie in aquaria of bijvoorbeeld in een grote schaal met handgemaakte knikkers.

Formaten

Knikkers bestaan in verschillende groottes:

• ±12mm: mini’s, ukkie's of baby's
• ±16mm: gewone knikker of kleintje
• ±24mm: Reuze, bul, bolder, stuiter of bam
• ±35mm: reuzen bonk, reuze reuze
• ±42mm: mega reuze, bonk
• ±50mm: super mega, super bonk
• ±60mm: kingsize, clown of OO
• ±80mm: big mama

Waarden

Hoe bepaal je nou de waarde van de knikker? Het is vrij simpel alleen moet je wel bekend zijn met de formaten.

Voorbeeld 1
Jij hebt 2 mini’s dan kan je tegen een gewone knikker spelen door jouw 2 mini’s op te gooien.
Voorbeeld 2
Jij hebt 2 gewone knikkers dan kan je spelen tegen iemand met een reuze. Je kunt dit ook met 4 mini’s doen.

Tabel

In deze tabel kan je gemakkelijk zien wat het jou aan knikkers kost om tegen een ander soort formaat knikker te spelen.

Hoe knikker je?

Er zijn verschillende manieren om te knikkeren. Door je wijsvinger van achter je duim te laten schieten of andersom. Je kunt met een kromme wijsvinger tegen de knikker aan stoten. Deze bovengenoemde manieren kan je ook met een draaiende beweging doen om een effect te creëren. Dit kan je ook oefenen op het schoolplein of thuis en probeer er dan achter te komen wat voor jou de beste manier is. Hier geldt de regel: ‘Oefening baart kunst’. Je mag niet te ver doorschuiven met je wijsvinger, anders is het “schuif” en dan telt jouw beurt niet meer mee.

Knikkerspelletjes

Knikkeren

Een klassiek spel met het knikkerkuiltje of potje. 2 of meer spelers gooien hetzelfde aantal knikkers op of knikkers met de zelfde waarde. Je moet proberen om de knikkers in het potje te mikken. Als jouw knikker erin valt mag je nog een keer, rolt de knikker ernaast of erover, dan is de volgende aan de beurt. Als jij de laatste knikker erin mikt, dan mag diegene alle knikkers hebben. Ook zijn er door de loop der jaren verschillende dingen bedacht door de knikkerende jeugd, wat het spelletje moeilijker kan maken maar ook spannender.
Een aantal van die manieren is bijvoorbeeld:

1. Als jij aan de beurt bent en je schiet de knikker net mis en hij ligt dicht bij de pot, dan kan jij ‘Kans!’ roepen. Dan mag je de knikker weg rollen bij het potje. Dit mogen beide spelers 1 keer zeggen.
2. Als de speler zijn knikker gemakkelijk in het potje kan krijgen dan mag de tegenspeler zeggen: ‘Afleiding’. Deze tegenspeler mag dan stampen schreeuwen of alles doen om de speler af te leiden. Ook dit mag maar 1 keer per speler worden toegepast.

Dichtst bij de muur

2 of meer spelers gooien hun knikkers zo dicht mogelijk naar een muur of stoeprand. De eigenaar van de knikker die het dichtst bij de muur ligt mag alle knikkers houden: een vlot spelletje.

Poortjesspel/Bruggenspel

Probeer om de beurt een knikker door een poortje te mikken, wie de meeste punten haalt, wint. Zelf een poortjesspel maken? Pak een doos knip poortjes uit en zet er punten op met een dikke stift en spelen maar!

Coöperatief Knikkeren

Een voorbeeld van een coöperatief knikkerspel is: 'Beginners knock-outs' - 'Knikker ze eruit' . Je hebt 3 grote bonken nodig en 1 gewone knikker voor elke speler (3 spelers maximaal je zet 1 bonk en 1 kleine nodig) Zet twee voeten tegen elkaar en teken er een cirkel omheen. Leg de drie bonken in het midden van de cirkel tegen elkaar aan. Zet dan 6 stappen vanaf de cirkel en teken daar de startlijn. Het doel is om met elkaar de drie bonken uit de cirkel te kaatsen zonder dat één van de kleine knikkers in de cirkel achterblijft. De spelers beginnen om de beurten hun knikker van achter de startlijn zo dicht mogelijk bij de cirkel te rollen. Tenen achter de lijn! Daarna gaan de spelers om beurten verder, afhankelijk wie het dichtst bij de cirkel ligt. In elke beurt speel je verder met je eigen knikker, vanaf waar deze ligt. Iedere speler probeert de bonken uit de cirkel te kaatsen. Wanneer dit lukt, blijft de bonk liggen waar hij terecht komt. Land je knikker in de cirkel, dan ben je pas weer aan de beurt als iemand anders jouw knikker uit de cirkel heeft kunnen kaatsen. Dan speel je weer verder vanaf waar jouw knikker dan ligt. (Wanneer een knikker in de cirkel ligt, mag niemand de bonken uit de cirkel spelen, totdat de kleine knikker uit de cirkel is. Iedereen helpt dan eerst deze speler zijn of haar knikker terug te krijgen) Dan kan jij weer mee doen en is jullie kans om de bonken eruit te spelen groter! Wordt er toch een bonk uit de cirkel geschoten terwijl er nog een gewone knikker in de cirkel lag, leg dan de bonk terug in het midden van de cirkel. Het spel eindigt en iedereen heeft gewonnen wanneer alle bonken uit de cirkel zijn gespeeld. Het spel is afgelopen en verloren wanneer alle kleine knikkers vastliggen in de cirkel en het niet meer mogelijk is ze eruit te spelen iedereen krijgt zijn eigen knikkers terug.

Weetjes!

Het gaat om de knikkers, niet om het spel

Ruil je knikkers met elkaar om je verzameling aan te vullen. Zoek de mooiste knikkers en maak mooie opbergdoosjes of zakjes of kijk bijvoorbeeld bij de bouwmarkt voor van die plastic dozen met vakjes (voor schroeven etc.)

Het gaat om het spel, niet om de knikkers

Bij het spelen, anders dan bij het verzamelen, gaat het niet om de knikkers maar om het spel. Wanneer dit door elkaar gehaald wordt, ontstaan er al snel teleurstellingen, ruzies, etc. Zonde want knikkeren doe je voor je lol. Knikker dus met je knikkers die van minder waarde voor je zijn (je 'speelknikkers').

Knikkers moeten rollen!

Het schenken van knikkers aan iemand die je kent of juist aan iemand die je niet kent leidt tot leuke contacten! De waarde maakt niet uit: het gaat om het spel, niet om de knikkers!

Kampioenschappen

Tegenwoordig wordt het spel door volwassenen en kinderen gespeeld. Er worden kampioenschappen gehouden, in verschillende plaatsen ook op scholen en andere plaatsen. Verlies jij nooit een potje geef je dan ook eens op en wie weet ben jij dan wel de nieuwe Nederlandse knikkerkampioen.

De spelregels voor het NK Knikkeren

• Beide spelers beginnen met 5 knikkers. Dit betekent dat er 10 knikkers in het potje moeten worden geknikkerd.
• Een knikkerwedstrijd duurt maximaal 5 minuten. Wanneer na 5 minuten de 10 knikkers nog niet in het potje zijn gespeeld, is de speler met de hoogste score winnaar. De score wordt bijgehouden door een scheidsrechter.
• De speler die de 10e knikker in het potje knikkert, binnen de tijd, is winnaar.
• Start van de wedstrijd. Om beurt gooien de 2 spelers, om en om, de knikkers op van achter de startstreep.
• De op het wedstrijdschema als eerst genoemde speler, gooit als eerste op.
• De speler die de knikker het dichtst bij het potje heeft gegooid, mag beginnen.
• De spelers mogen om de beurt een knikker spelen. Wanneer een speler een knikker in het potje speelt, behoudt deze speler de beurt.
• Wanneer 1 van de spelers niet aan beurt is geweest, doordat de andere speler alle 10 knikkers in 1 beurt in het potje heeft gespeeld, wordt er een gelijkmakende beurt gespeeld In dit geval legt de scheidsrechter de knikkers verspreid in het knikkerveld neer. Wanneer ook deze speler alle 10 knikkers in 1 beurt in het potje speelt, eindigt de partij onbeslist.
• Het spelen van de knikker moet stootsgewijs gebeuren. Onder deze voorwaarde zijn alle knikkertechnieken toegestaan.
• De knikker dient te allen tijde in de richting van het potje gespeeld te worden.
• De scheidsrechter oordeelt over de toegepaste techniek.
• Komt de knikker buiten het gestelde veld, dan wordt deze weer
• teruggelegd op de plaats waar deze het veld uit ging.
• Nadat er is gescoord blijven de knikkers in het potje liggen.
• De leeftijd van de deelnemers moet tussen de 6 en 12 jaar zijn.

Ook bestaat er een WK Knikkeren dit toernooi vindt 1 keer per jaar plaats. Het bekendste toernooi wordt gehouden in Czech Republic dit ligt tussen Slowakije en Polen. De spelregels zijn bijna het zelfde als de Nederlandse, je krijgt alleen een vaste kleur knikkers om verwarring te voorkomen.

Helaas kan ik mijn index met soorten niet invoeren omdat ik niet zoveel foto's op kan slaan. bedankt voor het lezen.