Dinky toys: van speelgoed tot verzamelobject

Het is al ruim driekwart eeuw geleden dat er werd begonnen met de productie van de metalen speelgoedautootjes van Dinky Toys. Menig kind zal er uren zoet mee zijn geweest, maar na een halve eeuw speelplezier rolde uiteindelijk het laatste model van de fabrieksband. De Dinky’s raakten in de vergetelheid. Totdat ze ontdekt werden door de verzamelaars. Op een Britse beurs is een paar jaar geleden £ 12.650 betaald voor een exemplaar. Wat is er gebeurd met dit speelgoed?

Geschiedenis

De eerste modellen verschenen in december 1933 op de markt. Deze hadden nog niet de naam Dinky Toys, maar Modelled Miniatures, en waren bedoeld als accessoires bij een modeltreinset. In de loop van 1934 werden de modellen als zelfstandige productlijn door de Engelse speelgoedfabrikant Meccano op de markt gebracht. De fabrieken stonden in Liverpool (Groot-Brittannië) en Bobigny (Frankrijk). Later werden de Dinky’s ook in Spanje, Hong Kong en andere locaties geproduceerd.

Na een onderbreking van de productie vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de productie van de Dinky’s weer opgevat. De kwaliteit en detaillering van de modellen werd steeds beter en de populariteit nam jaarlijks toe. Toen in de jaren 70 van de vorige eeuw steeds meer plastic speelgoed op de markt verscheen, begon de vraag naar metalen modelautootjes te zakken. De spelcomputer was uiteindelijk de doodsteek voor de Dinky’s. De Franse productie werd in 1972 gestaakt. In 1980 rolde de laatste Dinky in Groot-Brittannië van de lijn.

Het werd stil rond de Dinky’s en aangezien er niets meer werd geproduceerd werden sommige modellen schaars. En dat was het moment dat verzamelaars op het toneel verschenen. De Dinky’s waren geen speelgoed meer, maar werden verzamelobjecten. De opkomst van internetbeurs Ebay zorgde voor een enorme boost in de handel in Dinky’s. Tegenwoordig worden er vele honderden per dag verhandeld. De meest schaarse modellen leveren al gauw enkele honderden Euro’s op, soms wel een paar duizend!

Dinky als verzamelobject

Een simpele economische wet luidt: hoe hoger de vraag en hoe lager het aanbod, hoe hoger de prijs. Dit verklaart waarom er voor sommige Dinky’s astronomische bedragen wordt neergeteld. Maar wat bepaald de waarde van een Dinky nu precies?
Ten eerste is dat de leeftijd. De modellen die vóór de Tweede Wereldoorlog werden geproduceerd waren van een lage kwaliteit metaal gemaakt. Heel veel modellen zijn daardoor kapot gegaan en weggegooid. Het was per slot van rekening bedoeld als speelgoed en kinderhanden zijn niet altijd even voorzichtig. Kortom: een vooroorlogs model in goede staat is bijzonder schaars.

Daarnaast is de staat van het model van belang. In hoeverre is de verflaag aangetast? Zit er roest op het model? Zijn er deuken, krassen etc.? In de wereld van verzamelaars is een soort standaard ontwikkeld om de staat van de modellen te classificeren. Deze standaard is als volgt:

• Mint, het model is in perfect conditie
• Bijna Mint, enkele kleine afbladderingen aan de verflaag
• Uitstekend, enkele kleine afbladderingen en krassen op de verflaag
• Zeer goed, meerdere verfafbladderingen of krassen
• Goed, veel verfafbladderingen of krassen
• Redelijk, reparatie vereist
• Slecht, alleen geschikt voor onderdelen

Het repareren en opnieuw verven van een model levert soms goede resultaten op. De waarde van een herstelde Dinky zal echter aanzienlijk minder zijn dan een Dinky in originele staat.

Modellen waarvan het originele doosje nog aanwezig is, zijn nog meer waard. Verzamelaars zijn dol op originele Dinky’s in de originele verpakking. Aangezien de verpakkingen over het algemeen van karton zijn gemaakt, is het dus nog zeldzamer dat een verpakking de tand des tijds heeft overleefd. Om de waarde van sommige Dinky’s op te krikken worden kopiedoosjes gemaakt die soms nauwelijks zijn te onderscheiden van een origineel..

Zolder

De Dinky’s zijn er in alle soorten. Personenauto’s, vrachtwagens, politiewagens, militair vervoer, vliegtuigen en zelfs schepen. Totaal zijn er circa 7.000 verschillende modellen inclusief variaties op de markt gebracht. Sommige zijn niet meer verkrijgbaar, andere modellen zijn nog relatief eenvoudig op de kop te tikken. Wellicht is het raadzaam om eens op je eigen zolder te kijken, of die van je ouders of grootouders. Wie weet ligt daar een klein fortuin aan Dinky’s te wachten. Dat zou een leuk begin zijn om jouw Dinky collectie op te starten. Of anders, als je niet het type verzamelaar bent, kan je ze te koop aanbieden. Als je de juiste verzamelaar vindt, dan kan je eindelijk die droomvakantie gaan boeken!