Zelf speelgoed maken van recyclebaar materiaal

Voor sommige mensen is het niet weggelegd om speelgoed voor hun kind(eren) te kopen. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met hun financiële positie. Toch zullen kinderen van personen die het niet breed hebben af en toe wel iets van speelgoed willen hebben. Uiteraard zijn er mogelijkheden om tweedehands speelgoed te kopen, maar je kunt zelf ook eenvoudig van recyclebaar materiaal speelgoed maken. Zo vang je twee vliegen in één klap. Je hoeft verpakkingsmateriaal niet weg te gooien en je houdt er nog iets leuks aan over. Daarnaast is het ook nog eens leuk om samen met je kind(eren) lekker te knutselen.

Inhoud

• Hoe ontstond het idee
• Wat voor materiaal gebruiken
• Wat kun je maken
• Zelf maken: speelgoed dat geluid maakt
• Trommel(tje)
• Schudbeker
• Klik-klak
• Andere muziekideetjes
• Tamboerijn
• Panfluit van rietjes
• "Gitaar"
• Muziek rasp
• Zelf maken: speelgoed om mee te dansen
• Danslint
• Cheerleader pompons
• Overige zelfmaakideetjes
• Sokpop
• Stoffen bal
• Kloslopen met blikken
• Blikwerpen
• Shake met de heupen
• Tot slot

Hoe ontstond het idee

Door de grote vluchtelingenstroom kwamen in 2016 veel ouders met hun kinderen in asielzoekerscentra in Nederland terecht. Veelal is er in deze centra weinig speelgoed voorhanden en hebben de ouders het niet breed om speelgoed voor hun kinderen te kopen. Op sommige basisscholen in Nederland werd in 2016 hieraan aandacht besteed en maakten kinderen van eenvoudige materialen - zoals verpakkings- of recyclebaar materiaal - speelgoed. Op die manier lieten ze zien dat je van materialen die anders weggegooid zouden worden juist spullen met veel speelplezier kunt maken.

Wat voor materiaal gebruiken

Je kunt veel materialen bedenken waarvan je iets leuks kunt maken. Stel, je hebt een kinderfeestje gehad. Normaal gesproken zou je de wegwerpbordjes en rietjes weggooien. Deze zou je goed kunnen afspoelen en er iets leuks van maken. Van de wegwerpbordjes kun je een tamboerijn maken en van de rietjes een panfluit. En wat dacht je van de doppen van bierflesjes? Die kun je weer gebruiken bij je tamboerijn. Heb je een dun plastic tafelkleed gebruikt en die wil je niet bewaren voor een volgende keer? Dan kun je dat tafelkleed juist weer gebruiken om er een danslint en cheerleader pompons van te maken.

Er zijn natuurlijk nog meer materialen die je zou kunnen gebruiken:

• sokken
• lapjes stof
• wol
• tissuedoos
• yoghurtemmertje
• plastic flessen
• lege blikken
• kartonnen wc-rolletjes
• kartonnen keukenpapier rol
• hout
• ijslollystokjes
• papier

Sommige materialen zouden anders weggegooid worden, terwijl je er nu juist mee kunt knutselen om er iets leuks van te maken.

Wat kun je maken

Er zijn natuurlijk heel veel dingen die je zou kunnen maken. Een aantal ideetjes zijn:

• sokpop
• trommeltje
• cheerleader pompons
• windmolentje
• danslint
• vliegtuigje
• schudbeker
• bal van lapjes stof
• hoedjes en kleding voor barbiepoppen

Zelf maken: speelgoed dat geluid maakt

In deze categorie vallen soorten speelgoed waarmee je muziek kunt maken of die geluid maken. Hiervoor kun je onder andere lege emmertjes, plastic flessen of plastic bakjes gebruiken. Als vulmateriaal kun je onder andere steentjes, rijst of macaroni gebruiken.

Trommel(tje)

Als je een trommeltje wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• schoon leeg emmertje met deksel van bijvoorbeeld yoghurt (1 kg)
• schaar
• touwtje of veter
• lijmpistool of lijm (bijvoorbeeld secondelijm: maar pas hiermee wel op. Voor je het weet zitten je vingers aan elkaar vastgeplakt! Dit is dus niet geschikt voor kinderen.)
• eventueel papier en/of aluminiumfolie

Hoe te maken
Zorg ervoor dat het emmertje en deksel goed schoon en droog zijn. Prik aan weerszijden een gaatje in het emmertje. Maak dit gaatje niet te groot! Haal het touwtje of de veter door het gaatje heen. Begin aan de binnenkant van het emmertje en leg een knoopje aan het uiteinde van het touwtje. Dit knoopje komt dus aan de binnenkant van het emmertje. Steek het andere uiteinde in het andere gaatje er via de buitenkant in. Het uiteinde van het draadje komt dan aan de binnenkant terecht. Leg hierin ook een knoop. Je zou eventueel de touwtjes met knoop nog met stevige plakband aan de binnenkant van het emmertje vast kunnen plakken. Lijm vervolgens het deksel goed vast op het emmertje. De trommel is nu klaar. Als je wilt kun je de trommel nog met papier of aluminiumfolie beplakken.

Je kunt natuurlijk ook nog een klein trommeltje maken. Hiervoor kun je het plastic bakje van bijvoorbeeld satésaus gebruiken. En wil je graag een nog grotere trommel? Vraag dan eens bij een snackbar of ze een lege sausemmer hebben. Zo kun je verschillende formaten trommels maken. Die je eventueel allemaal met een ander soort kleur papier kunt beplakken.

Schudbeker

Als je een schudbeker wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• lege flesjes van bijvoorbeeld yoghurtdrink
• lege chipsbus
• steentjes, schelpjes, rijst of macaroni voor de vulling
• lijm

Hoe te maken
Zorg ervoor dat het flesje - of de flesjes als je er meer wilt maken - goed schoon en droog is/zijn. Doe een beetje vulmateriaal, zoals steentjes in het flesje. Lijm de dop op het flesje vast en schudden maar. De schudbeker is klaar. Uiteraard kun je deze ook weer bekleden met papier-maché, papier, of zelfs stof. Je kunt deze schudbeker ook maken van een lege chipsbus (Pringles).

Klik-klak

Als je een klik-klak wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• plastic doppen of
• kralen
• een stokje
• eventueel een bakje van bijvoorbeeld kruidenkaas

Hoe te maken
Het instrument op de foto is als volgt gemaakt:
Aan de onderkant van het plastic bakje is een klein gaatje gemaakt. Door het gaatje is een stokje geschoven. Voor de zekerheid is aan de binnenkant van het bakje nog een klein schroefje in de breedte aan het stokje bevestigd zodat het stokje niet uit het bakje kan schieten. Aan de zijkant van het bakje is een klein gaatje gemaakt. Daar is een scoubidoudraadje doorheen gestoken. Aan het einde van het draadje (in het bakje) is een knoopje gelegd. Aan het andere uiteinde (aan de buitenzijde van het bakje) is een plastic dop bevestigd. Het deksel is op het bakje vastgelijmd, zodat het niet los kan laten. Door het stokje tussen de handen te laten rollen, "knalt" het draadje met het dopje tegen het dekseltje aan en dat maakt een soort "klik-klak-geluid".

Je kunt ook op een andere manier een klik-klak maken.

• Hiervoor kun je een draadje aan een stokje bevestigen en aan beide uiteinden van dit draadje knoop je een kraal. Door het stokje tussen de handen door te laten rollen, "knallen" de kralen tegen elkaar aan.
• Ook zou je bijvoorbeeld een houten gordijnring kunnen gebruiken. Hieraan bevestig je een touwtje met aan beide uiteinden een kraal.

Andere muziekideetjes

Als je goed nadenkt zijn er natuurlijk nog veel meer muziekinstrumenten die je zelf kunt maken. Vaak heb je nog wel ergens iets liggen wat je hiervoor uitstekend kunt gebruiken en dat je eigenlijk weg had willen gooien.

Tamboerijn

Een tamboerijn kun je onder andere maken van een wegwerpbordje (plastic of papier) of een wc-rolletje. Verder heb je nog dopjes van bierflesjes nodig.

• Als je een wc-rolletje gebruikt, ga je als volgt te werk:
• Je prikt een gaatje in het midden van de bierflesdopjes. Deze dopjes rijg je aan een draadje. Dit draadje steek je door het wc-rolletje. De uiteinden van het touwtje knoop je aan elkaar vast en klaar is je tamboerijn.
• Als je een wegwerpbordje gebruikt, ga je als volgt te werk:
• Je prikt een gaatje in het midden van de bierflesdopjes die je wilt gebruiken. Tevens prik je om de zoveel centimeter afstand een gaatje in het bord. Bevestig iedere keer twee dopjes met een draadje aan het bord. Dit doe je bij alle gaatjes en je tamboerijn is klaar.

Panfluit van rietjes

Maak van rietjes een panfluit. Zorg ervoor dat ze niet allemaal dezelfde lengte hebben. Plak ze aan elkaar en je panfluit is klaar.

"Gitaar"

Een gitaar hoeft niet eens in de vorm van een echte gitaar. Je kunt hiervoor ook een bakje van de chinees gebruiken. Span hier allemaal elastiekjes omheen. Dit zijn je "snaren". Nu kun je zelf muziek op je eigen "gitaar" maken.

Muziek rasp

Gebruik hiervoor een stukje hout. Span hier over de breedte om de zoveel centimeter een stukje ijzerdraad omheen. Nu kun je met een stokje lekker veel raspgeluiden maken.

Zelf maken: speelgoed om mee te dansen

Hiermee kun je heerlijk dansen op je favoriete muziek. Onder deze categorie vallen:

• het danslint
• de cheerleader pompons

Danslint

Als je een danslint wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• lange strook van een dun plastic tafelkleed (bijvoorbeeld een tafelkleed dat bij feestjes wordt gebruikt)
• lege keukenrol of wc-rolletje of
• een bamboestokje voor planten
• brede plakband
• eventueel rijst
• eventueel aluminiumfolie of papier

Hoe te maken
Knip een lange strook van de langste zijde van het plastic tafelkleed. Als breedte kun je ongeveer 5 cm aanhouden. Maar dit hoeft natuurlijk niet. Het is maar net wat je zelf wilt. Knip de keukenrol (of het wc rolletje) - dit wordt het handvat - in de lengte doormidden. Je hebt nu nog steeds de volledige lengte van de rol. Maar je kunt hem nu inrollen, zodat het handvat minder dik wordt. Dit is gemakkelijker om vast te houden. Lijm het geheel vast en omwikkel het met stevig brede plakband. Op deze manier kan het niet meer loslaten. Plak de onderkant dicht en laat de bovenzijde nog open. Indien je dit wenst, kun je het handvat nu met rijst vullen. Stop het uiteinde van het lint in de bovenkant van het handvat. Je kunt voor de zekerheid een nietje aan de bovenkant door het rolletje en het lint doen, maar je kunt het ook dichtmaken met plakband. Zorg ervoor dat alles goed vastzit, zodat het lint niet los kan laten. Aangezien de kleur van een keukenrol of wc-rol niet echt een mooie kleur is, kun je er bijvoorbeeld nog aluminiumfolie, pakpapier of een ander soort papier omheen plakken. En klaar is je danslint. Met dit mooie lint kun je mooie bewegingen maken. Eventueel op de maat van de muziek.

Cheerleader pompons

Als je cheerleader pompons wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• plastic tasjes (van dezelfde kleur of verschillende kleuren) of
• een dun plastic tafelkleed of
• crèpepapier
• 2x lege wc-rol
• schaar
• eventueel lijm, nietjes of plakband
• 2x tyrap

Hoe te maken
Knip allemaal stroken van de plastic tasjes. Of indien je een plastic tafelkleed of crèpepapier gebruikt, knip je hiervan allemaal stroken. Zorg ervoor dat de lengte van iedere strook gelijk is aan de andere. Dit is ook het mooiste voor de breedte. Dus zorg ervoor dat iedere strook ook even breed is. Maak de strook niet te kort, want je moet het uiteindelijk dubbelvouwen. Als je vindt dat de wc-rol te breed is, kun je hem net zoals bij het maken van het danslint, in de lengte doormidden knippen en de rol zo smaller maken. Plak de onderkant van het handvat dicht en laat de bovenkant open. Als je genoeg (plastic) stroken hebt, leg je ze voor je op tafel en pak je alle stroken samen in het midden vast. Je krijgt als het ware een bosje (plastic) stroken. Doe een elastiekje of een stuk plakband om het uiteinde (daar waar de stroken dubbel zijn gevouwen). Zorg ervoor dat er wel een klein beetje ruimte overblijft. Hier gaat namelijk een tyrap doorheen. Maak aan beide weerszijden van het handvat (wc-rol) een klein gaatje waar de tyrap doorheen kan. Stop het bosje (plastic) stroken (daar waar je het dubbel hebt gevouwen) in de bovenkant van het handvat. De uiteinden van de stroken komen aan de buitenkant te hangen. Steek de tyrap door het eerste gaatje van het handvat, vervolgens door de opening van de plastic stroken en als laatste door het tweede gaatje van het handvat. Trek de tyrap goed strak aan, zodat de stroken niet los kunnen laten. Je kunt eventueel het handvat nog voorzien van een leuk stuk papier. Doe het bovenstaande ook voor de tweede pompon.

Overige zelfmaakideetjes

Je hoeft natuurlijk niet alleen maar muziekinstrumenten te maken. Er is veel meer speelgoed dat zelf gemaakt kan worden. Hiervoor kun je verschillende materialen gebruiken, zoals:

• oude sokken
• lapjes stof
• een leeg doosje

Sokpop

Als je een sokpop wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• sok(ken)
• schaar
• lijm
• wiebeloogjes
• vilt of stof

Hoe te maken
De sokpop op de foto is als volgt gemaakt:
Knip uit een stevig stuk karton (bijvoorbeeld een schoenendoos) een ovaal (ongeveer 8 cm groot). Dit wordt namelijk de mond van de sokpop. Hou er rekening mee dat het ovaal iets kleiner is dan de breedte van de sok. Vouw het stuk karton doormidden (in de breedte). Je krijgt nu als het ware een mond die open en dicht kan. Knip een stuk stof of vilt uit dat net zo groot is als het ovaal en plak dit op. Knip dan nog een kleiner stukje uit en plak dit in het midden van het ovaal (daar waar het ovaal dubbel is gevouwen). Als je het prettig vindt, kun je ook aan de achterkant een stuk stof of vilt plakken. Dat is namelijk het deel dat je uiteindelijk in je hand neemt.

Vervolgens moet je een stukje van de sok afknippen, anders kun je de kartonnen bek er niet in plaatsen. Het deel waar de tenen zitten moet worden afgeknipt. Als het een vrij elastische sok is hoef je minder af te knippen. In het algemeen volstaat ongeveer 3 centimeter. Zodra je dat hebt gedaan kun je het stuk karton in de opening schuiven. Het is het mooiste om de sok over de randen van het stuk ovaal te laten vallen. Lijm de sok vast aan het stuk ovaal. In het voorbeeld zijn de randen ook nog extra vastgelijmd.
De pop is bijna klaar. Lijm er nog een paar ogen op, plak een tong in de bek. Als je wilt, kun je de pop nog haar geven. Is je pop helemaal naar de zin? Stop dan je hand in de sok en plaats je duim in het onderste deel van de bek en je vingers in de bovenkant. Veel speelplezier!

Stoffen bal

Als je een stoffen bal wilt maken, heb je de volgende materialen nodig:

• verschillende lapjes stof
• naald
• draad
• eventueel een naaimachine
• karton
• schaar
• opvulmateriaal (bijvoorbeeld oude sokken)

Hoe te maken
Teken een vijfhoek op het karton. De grote van de vijfhoek kun je zelf bepalen. Het hangt er namelijk van af hoe groot je de bal wilt maken. Knip het uit. Dit is je malletje. Teken met behulp van het malletje 12 keer een vijfhoek op willekeurige lapjes stof. Vervolgens knip je deze lapjes uit. Naai nu alle lapjes stof aan elkaar vast, zodat er uiteindelijk een bal ontstaat. Let op: laat een stukje van de bal open. Deze opening moet je namelijk gebruiken om de bal te kunnen vullen. Stop het vulmateriaal - dit kunnen oude sokken zijn, maar ook panty's - in de bal. Naai op het laatst het naadje vast en klaar is de bal.

Kloslopen met blikken

Als je wilt kloslopen op blikken, heb je de volgende materialen nodig:

• twee lege en schone conservenblikken
• priem
• touw of veters

Hoe te maken
De onderkant van het blik wordt uiteindelijk de bovenkant van de klossen. Hierop kun je namelijk je voeten plaatsen. Maak met behulp van de priem of een ander scherp voorwerp twee gaatjes in de zijkant van beide blikken. Doe dit zo hoog mogelijk. Deze gaatjes moeten trouwens tegenover elkaar liggen. Pak een stuk touw of eventueel een lange veter (zelf de lengte bepalen) en haal dit door de gaatjes van het blik. Begin bij het eerste gaatje van binnenuit naar de buitenkant. Leg een goede knoop in het touw of de veter. De knoop komt dus aan de binnenkant van het blik. Steek vervolgens van de buitenkant naar de binnenkant het andere uiteinde van het touw door het andere gaatje. Leg ook hier een stevige knoop in het touw. Ook hier komt de knoop aan de binnenkant van het blik. Doe dit ook bij het tweede blik en je klossen zijn klaar. Nu kun je er op lopen.

Blikwerpen

Als je wilt blikwerpen heb je de volgende materialen nodig:

• minimaal zes lege schone conservenblikken
• stoffen bal (zelf gemaakt; zie hierboven)

Hoe te spelen
Stapel de blikken op. Begin met drie, zet daar twee bovenop en als laatste plaats je daar nog één blik op. Probeer nu met de zelfgemaakte stoffen bal de blikken om te gooien. Als je wilt, kun je natuurlijk nog veel meer blikken gebruiken.

Shake met de heupen

Materiaal

• een leeg tissuedoosje
• touw
• pingpong-balletjes
• eventueel breed plakband

Hoe te maken
Bevestig het touw aan het lege tissuedoosje. Je kunt dit touw aan de onderkant goed vastplakken (met plakband), maar je zou aan de zijkant ook een gaatje kunnen maken waar het touw doorheen kan. Let op: door het spel te spelen kan het doosje dan wel gaan scheuren. Je kunt dit voorkomen door het doosje met breed plakband te verstevigen. Doe de pingpong-balletjes in het doosje.

Hoe te spelen
Bevestig het touw om de middel van de persoon die aan de beurt is om het spel te spelen. Het is nu de bedoeling dat de persoon - zonder zijn of haar handen te gebruiken - de pingpong-balletjes uit het doosje krijgt. Dit kan door het schudden van de heupen of door heen en weer te springen.

Tot slot

Veel knutsel- en speelplezier! Wil je nog meer zelf maken? Dan is het ook erg leuk om zelf feestelijke versieringen te maken.