Je eigen fotostudio thuis: wat heb je nodig?

Een eigen fotostudio in huis. Welke fotograaf droomt er nu niet van? Je kunt er immers prachtige portretten schieten of productfoto's met een kraakheldere achtergrond maken. In dit artikel is te lezen wat je nodig hebt voor je eigen fotostudio, van softbox tot en met de opnametafel.

Amateur- of semiprofessionele fotografen

Dit artikel is met name bedoeld voor gevorderde amateurfotografen die meer uit hun foto's willen halen en werken met een compactcamera met manuele bediening of een digitale spiegelreflexcamera (SLR). Ook voor semiprofessionele fotografen die hun kiekjes verkopen en professionele foto's willen maken in hun eigen huis, staat informatie in dit artikel. In deze bijdrage komen met name product- en modelfotografie aan de orde.

Thuis je fotostudio inrichten: accessoires en belichting

De ruimte

Als je thuis een eigen fotostudio wilt maken is een aparte ruimte voor fotografiebezigheden ideaal. Je kunt er allerlei spullen in kwijt en hoeft niet steeds alles opnieuw op te stellen. Als er thuis ruimte over is, is het aan te raden een apart kamertje te creëren. Bij productfotografie heb je aan een klein kamertje vaak al genoeg. Voor portretfotografie geldt vaak dat er voldoende afstand moet zijn tussen de fotograaf, de lichtobjecten en het model. Hiervoor is een wat grotere ruimte (minstens 3 bij 4) noodzakelijk. Als deze ruimte er thuis niet is, kun je overwegen samen met een aantal collega- fotografen een ruimte te huren. Soms zijn er leslokalen in scholen beschikbaar, staan er bedrijfspanden leeg of heeft het lokale buurthuis nog ruimte over.

Camera en Lenzen

Allereerst is het natuurlijk van belang dat je over een goede compact- of digitale spiegelreflexcamera beschikt waarbij je de belichting manueel kunt instellen. Op deze camera's zitten vaak standaarzoomlenzen. Hiermee kun je veel van de foto's maken. Heb je eenmaal de smaak te pakken en wil je specifiekere foto's maken? Dan zijn er tal van aparte lenzen te koop. Sommige fotografen zweren voor productfotografie vooral bij een kleinbeeldcamera. In dit artikel wordt uitgegaan van een normaal frame.

Lens voor portretfotografie
Richt je je specifiek op portretfotografie, dan is het het overwegen waard een portretlens aan te schaffen. Deze lenzen hebben vaak een vast brandpuntsafstand. Je kunt zo dichterbij het model komen, of bij sommige lenzen juist verder weg en toch veel scherpte in de foto bewaren. De lenzen bieden vaak een hogere optische kwaliteit.

Lens voor productfotografie
Voor productfotografie is het aan te raden een macrolens te gebruiken. Ook macrolenzen hebben een vast brandpuntsafstand. Bij macrofotografie kun je zeer dicht bij het onderwerp komen en het onderwerp levensgroot op de sensor zien verschijnen. Ook kan veel met scherpte-diepte worden gespeeld, mooi voor wazige achtergronden.

Statief

Een statief is in veel gevallen aan te raden. Hiermee kan bewegingsonscherpte in de foto voorkomen worden. Een bijkomend voordeel is dat je de compositie beter kan bepalen. Bij macrofotografie is het altijd aan te raden een statief te gebruiken om bewegingsonscherpte te voorkomen. Let er bij de aankoop op of het statief ook plat kan om kleine voorwerpen dicht bij de grond te fotograferen.

Studiobelichting

Het grote voordeel van studiobelichting is dat je de belichting helemaal zelf kunt instellen. Je kunt zacht en hard licht creëren en bent niet afhankelijk van weersomstandigheden. Voor de studiobelichting geldt dat je het zo gek kunt maken als je zelf wilt. Er zijn softboxen en flitslampen in allerlei soorten en maten te krijgen. Van duur tot goedkoop. Over het algemeen kun je het beste beginnen met twee goede softboxen. Ook de reflector wordt veel ingezet om hinderlijke reflecties te voorkomen. Hieronder een overzicht van de belangrijkste studiobelichters.

Softbox
Een softbox is een koepelvorming raamwerk dat met stof is bekleed. De zijkanten van de softbox zijn als het ware reflectoren. Door de stof aan de voorkant wordt het licht verspreid. Het geeft vaak zacht licht, vergelijkbaar met licht dat door het raam valt. Een softbox is één van de meest gebruikte studiobelichters. Meestal worden twee softboxen opgesteld om een model of het product perfect te belichten.

Studioflitsers
Deze flitsers zijn zeer krachtig en bedoeld om een model of product extra uit te lichten. De ingebouwde flitser van de SLR heeft vaak niet zo'n grote lichtbron. Ook kan de studioflitser precies zo worden opgesteld dat het model of product perfect belicht wordt. Indirect flitsen is mogelijk en ook zijwaarts flitsen waardoor schaduwvorming beperkt wordt.

De sterkte van de flitser is afhankelijk van het wattage. Hoe hoger het wattage, hoe meer mogelijkheden. Hier hangt echter ook een prijskaartje aan. Echter, niet voor elke foto is een hoog vermogen noodzakelijk. Het belangrijkste is dat het vermogen van de flitser afgesteld is op het onderwerp dat je wilt fotograferen. Voor portretten geldt bijvoorbeeld dat een vermogen van 200 w/sec al volstaat.

Het is mogelijk om op de flitskoppen accessoires aan te brengen zoals:

• metalen reflectoren (dit richt de lichtbron)
• kleppen (om met spreiding van de lichtbundel te variëren)
• snuit (om het licht te bundelen).
• paraplu (dient als reflector of diffuser)

Achtergronddoeken, tentjes en opnametafels

Bij studiofoto's is het mooi als er een egale achtergrond is. Drukke achtergronden hebben soms storende elementen en leiden vaak af. Een neutraal witte, grijze of zwarte achtergrond wordt vaak gekozen bij model- of productfotografie. Doe je veel aan modelfotografie? Dan kun je wellicht een achtergronddoek gebruiken. Productfotografen hebben baat bij tentjes of een opnametafel.

Achtergronddoek
Een achtergronddoek is los te verkrijgen. Ze zijn ook in allerlei kleuren te bestellen en zelf te bevestigen. Er zijn ook speciale ophangsystemen. Werk je af en toe op locatie dan is een mobiele achtergrond een aanrader. Dit achtergronddoek kan aan een systeem met statieven worden bevestigd. Het kan ook worden ingeklapt en is hiermee makkelijk te vervoeren en weer op te zetten.

Opnametent voor schaduwvrije fotografie
Een veelgebruike accessoire bij productfotografie in je eigen fotostudio is een (invouwbaar) opnametentje. Deze zijn vaak vierkant van vorm en hebben de kleur wit. Veel foto's zijn immers mooi tegen een witte egale achtergrond. Het voordeel van een opnametent is ook dat er schaduwvrij gefotografeerd kan worden en dat de lichtbronnen precies zo kunnen worden opgesteld als jij dat wil. Zo hou je de compositie en belichting in eigen hand. Bij sommige opnametentjes worden inlegvellen in verschillende kleuren zoals blauw en rood geleverd. Dit is handig voor wat variatie in de foto's. Bij de opnametentjes zijn ook specifieke lampjes te koop. Informeer hiervoor bij de fotograaf.

Opnametafel
Bij kleine objecten kan het ook erg handig zijn om vanaf de opnametafel te werken. Het voordeel hiervan is dat je op stahoogte kunt werken. Omdat de achtergrond gewelfd is lopen de voor- en achtergrond vloeiend in elkaar over. De opnametafel wordt doorgaans in de kleur wit geleverd. Met filters zijn de kleuren aan te passen. Hou er altijd rekening mee dat de achtergrond breed genoeg moet zijn om het product ook van de zijkant te kunnen fotograferen. Belichtingsmogelijkheden bij de opnametafel zijn eindeloos. Doordat de plaat deels doorzichtig is kun je het onderwerp ook vanaf de onderkant belichten.

Modellen en producten

Als je al het basismateriaal verzameld hebt kun je aan de slag. Wil je veel met portretfotografie gaan doen? Dan is het aan te raden om een (etalage)pop te hebben om te oefenen met de belichting. Als je dit onder de knie hebt kun je met echte modellen aan de slag.

Voor productfotografen is het leuk om van te voren voorwerpen te verzamelen en al over de compositie en de belichting na te denken. Wees vooral creatief. Orden de producten eens op een andere manier. Speel met in- en uitzoomen. Met de belichting kun je natuurlijk eindeloos variëren. In een fotostudio kunnen zeer creatieve opnames worden gemaakt.

Investeren in studiobelichting en accessoires

Studiobelichting en accessoires zijn over het algemeen relatief kostbaar. Bedenk van te voren goed wat je wilt met studioapparatuur voordat je van alles aanschaft. Een goede camera, mooie belichting en wat accessoires zijn essentieel. Ga pas uitbreiden als je de camera en de mogelijkheden van studiobelichting heb leren kennen. Een opnametafel is een kostbare investering, doe dit alleen als je je echt wilt richten op productfotografie.

Je eigen fotostudio: wees creatief

Als je thuis een eigen fotostudio wilt maken maar je hebt de loterij nog niet gewonnen moet je creatief zijn.Tweedehands-bijvoorbeeld op marktplaats of fotografieverkoopsites- is ook veel apparatuur te koop en als je echt creatief bent kun je zelf ook achtergronden maken van stof, reflectieschermen van piepschuim en belichting van normale of bouwlampen. De mooiste effecten kunnen uiteraard verkrijgen worden met degelijke apparatuur. Er zijn buiten de producten die in dit artikel zijn genoemd nog vele andere vormen van belichting en bijbehorende accessoires mogelijk.