Het schrijfproces voor een roman of kort verhaal

Veel mensen hebben de droom hun eigen boek uit te geven, maar verwezenlijke deze droom niet om verschillende redenen. Zo kan iemand toch niet het juiste verhaal hebben, weet men niet hoe hij/zij moet beginnen, denkt men dat het niet goed genoeg is, neemt men niet de tijd om te schrijven. Toch is het heel simpel. Heb je een verhaal dan heb je een basis. Hier staat waar je aan moet denken voordat je een verhaal begint.

De Plot

Het belangrijkste om te hebben is de plot. Dit is de verhaallijn. Een plot loop van het begin naar het einde met daartussen allerlei verwikkelingen. Soms wordt er een rode draad gevolgd, soms verwikkelingen om de personages interessanter te maken. Een plot hoeft niet altijd zichtbaar te zijn voor de lezer. Soms kan met, door de plot niet direct inzichtelijk te maken, een verhaal spannender maken. Bijvoorbeeld in detective verhalen. Van belang is dat de auteur wel op de hoogte is van het gehele plot, anders blijf je zweven in hetzelfde plaatje als de lezer.

Personages en achtergronden

Het volgende om te bedenken is wie er als hoofdpersonages meespelen in het verhaal. In welke situaties raken zij verwikkeld en wat is hun historie. Daarnaast is goed om te bedenken wat hun uiterlijk en leeftijd is. Ook de connectie tussen personages is belangrijk: met wie zijn ze getrouwd, wat is hun familie en spelen deze ook een actieve rol in het verhaal? Het is dus ook aan te raden voor elke personage een biografie te schrijven, dit geeft je als schrijver een goed beeld van jouw personage. Je kunt beter teveel bedenken en de helft van de biografie niet gebruiken dan in onwetendheid belanden.

Na die tijd kun je verder gaan met beknopte beschrijvingen van bijpersonages. Deze vormen niet de hoofdrol, maar zijn zeker noodzakelijk. De kruidenier op de hoek hoeft bijvoorbeeld niet per se een naam te hebben, maar heeft zeker uiterlijke kenmerken. De lezer wil graag weten hoe hij eruit ziet. Heeft hij een iets grotere rol dan is het handig in ieder geval een voornaam te hebben.

Omgeving

Wat is de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt. Is het een bestaande omgeving zoals een stad of dorp of een park? Of ben je super in het bedenken van een hele nieuwe stad. Let wel bij deze laatste: geef je stad een naam en maak het jezelf niet te moeilijk. Hou het plot klein voor de eerste verhalen, zodat je er gevoel mee krijgt, ga daarna breder te werk en bedenk je naam. Teken desnoods schematisch een plattegrond, zodat je de omgeving overzichtelijk hebt en weet waar je je bevind. Omgeving kun je dan zelf bedenken.

Tijdsbestek

Wanneer speelt het verhaal zich af. Dit kan voor historische romans bijvoorbeeld in de Romijnse tijd zijn, maar het kan ook nu of vorige week plaatsvinden. Dan is het nog om te bedenken of het verhaal zich in een maand of in een jaar afspeelt.

Welke tijd?

In welk tijdsbestek het verhaal zich ook afspeelt, blijf altijd in de tegenwoordige tijd of in de verleden tijd schrijven en haal deze niet door elkaar. Ook al schrijf je een historisch verhaal, dan nog kun je tegenwoordige tijd gebruiken. Dit is geheel aan jou om te bepalen.

Enkele voorbeelden:

• Verleden tijd: Hij liep naar de stoep en raapte het papiertje op.
• Tegenwoordige tijd: Hij loopt naar de stoep en raapt het papiertje op.
• Niet doen: Hij loopt naar de stoep en raapte het papiertje op.

Wanneer je verleden tijd gebruikt is er natuurlijk wel iets als uitzondering. Je gesproken taal is altijd in de tegenwoordige tijd, want de personages beleven het nu.

Schrijf je in de verleden tijd dan kun je denken aan bijvoorbeelde deze zin:

• Goed: Hij liep naar hem toe en zei: ‘Ik ben niet gek. Denk je werkelijk dat ik gek ben?’
• Of als je helemaal in de verleden tijd schrijf, wat je dus beter niet kunt doen:
• Fout: Hij liep naar hem toen en zei: ‘Ik was niet gek. Dacht je werkelijk dat ik gek ben?’

Wij hebben nog wel eens de neiging om zelf in de verleden tijd te spreken (bijvoorbeeld: “wat was uw naam ook alweer?”). Doe dit met je personages niet.

Schrijfwijze

Hoe ga je het verhaal schrijven. Wordt de lezer meegesleurd met de personages en ziet hij het verhaal afspelen als een film of neem je hem/haar mee in een personage die een verhaal vanuit de ik-vorm beleefd. De keus is geheel aan jou, wel is een ik-vorm verhaal vaak makkelijker te schrijven.

Research

Je kunt niet overal van weten. Als je een verhaal wilt schrijven waarin twee personages elkaar ontmoeten in een afkickkliniek, dan moet je wel weten hoe een afkickkliniek te werk gaat. Wat men daar doen, hoe de peronages benaderd worden etc. Ga hiervoor research doen. Zoek op internet, in de bibliotheek en maak desnoods een afspraak met een instantie en vraag of je een kijkje in hun keuken mag nemen. Schrijf je geheel in fantastische stijl, dan kun je hier je eigen draai aangeven, wel is het verstandig niet te veel te stoeien met een werkelijkheid zoals wij die kennen.

Hoe begin ik?

Je bent klaar om te schrijven. Er zullen nog enkele dingen onduidelijk zijn, maar die komen in de loop van je verhaal naar voren. Het is nu belangrijk hoe je begint. Stel je de personages direct voor of begin je met een introductie van je omgeving. Schrijf je over een man die door de regen loopt of een vrouw die op een bankje in het park zit of begin je liever direct de eerste zin die je personage uitspreekt? Het maakt niet uit, bedenk wel dat het de eerste indruk is. Schrijf kort en bondig, maar wel duidelijk en fantasierijk. De eerste indruk, de introductie, is belangrijk en vaak tekenend of je verhaal wel of niet gelezen wordt. Verval na je mooie opening dan ook niet in onwetendheid of lange verhalen waar niemand op zit te wachten.

Herschrijven en laten lezen

Je verhaal is klaar. Nu kun je beginnen met het verhaal doorlezen en aan te scherpen. Je zult dingen toevoegen of verwijderen. Laat daarna het verhaal aan minstens twee lezer lezen en hun mening geven. Desnoods vraag je of ze met rode pen willen strepen en toevoegen. Daarna is je verhaal klaar en is het aan jou om het uit te geven, weg te gooien of te bewaren. Uitgeven kan ik twee vormen: Je kunt uitgevers benaderen met de vraag of ze het willen uitgeven, maar in eigen beheer kan het natuurlijk ook.

Succes!