Technische voorzieningen voor het aquarium

Een aquarium houden met tropische vissen, is meer dan alleen een glazen bak met water vullen en er de vissen in plaatsen. Het is daarbij belangrijk rekening te houden met de filterpompen, de verwarming en de verlichting willen we een mooie aquarium maken en behouden.

Filterpompen

Het aquarium is door uw werkzaamheden enigszins troebel geworden. Natuurlijk moet u het water zo snel en zo goed mogelijk schoon en helder maken. In de praktijk zijn daar eigenlijk maar een paar methoden voor: het buiten-motorfilter, het binnen-motorfilter, het binnen-luchtbelfilter, het buiten-luchtbelfilter en een biologische filter.

Met een buitenfilter is het veel makkelijker om de techniek te verbergen. Alles wat groter en dikker is dan een plastic pijp van 1,5 cm, is natuurlijk moeilijk achter de planten te verstoppen. Bij een jong aangeplant aquarium, zullen de hulpmiddelen bijna altijd te zien zijn. Die moeten op den duur door de groei van de planten aan het oog onttrokken worden. De hulpmiddelen moeten daarvoor wel op de juiste plaats worden aangebracht.

De werking van de pomp is als volgt. In principe komt het erop neer dat water uit het aquarium wordt gezogen en via een filtersubstraat weer terug in het aquarium wordt gepompt. Dat filtersubstraat zal bij een nieuw aquarium bestaan uit filterwatten en actieve koolstof. Altijd eerst een laagje filterwatten onder de actieve koolstof plaatsen, om het grove vuil op te vangen. In de keuze van de filterkool kunt u twee kanten op. Er zijn complete patronen, maar u kunt de filterkool ook los per pak kopen, wat voordeliger is. U moet ervan uitgaan dat er ongeveer 0,7 liter kool nodig is om 100 liter water goed te filteren. De losse filterkool gooit u in een schone afwasteil of pan en spoelt de kool goed om met kokend water. Dit doet u om de lucht uit de kool te verdrijven. Bovendien wordt dan het zwarte stof dat tussen de kool zit eruit gespoeld. Dan schept u de kool in een oude nylonkous die zowel boven als onder de kool wordt dichtgeknoopt en boven de knoop wordt afgeknipt. U heeft nu een zak met kool die in het filter op de filterwatten geplaatst kan worden. Nu nog een pluk filterwatten boven op de kool en klaar is kees.

Een filter heeft altijd een aanzuig- en afvoerslang. De aanzuigslang wordt op de aanzuigkant van de pomp aangesloten en aan de andere kant naar het aquarium geleid. Dat gaat bijna altijd via de achterkant van de aquariumtafel of het meubel. In het aquarium is de aanzuigslang aan een buis verbonden die aan het uiteinde een zuigkorfje heeft, teneinde te voorkomen dat vissen naar binnen worden gezogen. Raadzaam is het om de aanzuig- en afvoerslang via een in de handel zijnde koppelkraan aan te sluiten. Dat vergemakkelijkt straks het schoonmaken van de pomp. Zet die koppelkranen zo dicht mogelijk bij de pomp.

Plaats de aanzuigslang altijd zo dicht mogelijk tegen de achterwand links of rechts in de hoek van het aquarium. De aanzuigkorf moet daarbij + 5 cm van de bodem verwijderd blijven. De afvoerslang wordt in de andere hoek geplaatst, maar blijft aan de oppervlakte.

Aan de afvoerslang bevestigt u een uitstroombuis, waarin zich een fors aantal gaten bevinden. Deze zijn bijna altijd aan de uitrusting van de pomp toegevoegd. Voor een groot aquarium zult u nog één of twee van deze buizen extra moeten kopen. Dit doen we om oppervlaktebeweging te bewerkstelligen.

Nu is het een kwestie van pomp aanzuigen en op de stroom aansluiten. Altijd controleren of er geen lekkages zijn. Een motorfilter is in het algemeen niet zelf aanzuigend, en moet dus aangezogen worden aan de afvoerkant. De pomp werkt alleen als het filter volstaat met water.

Afhankelijk van de grootte van het aquarium, zal het formaat van het: filter moeten worden aangepast. Deze informatie is bij de handelaar voorhanden. Er zijn filterpompen met een capaciteit van 100 tot 1500 liter water per uur.

Zorg nu, met behulp van de koppelkraan in de afvoerslang, dat het afgevoerde water fors uit de buis druppelt, zodat er een beetje oppervlaktebeweging ontstaat.

Soms wil de pomp in het begin wat geruis maken, maar dat kan worden verholpen door even voorzichtig met de pomp te rammelen, waardoor de lucht uit de waaier van de pomp gaat. Even uit- en weer inschakelen is ook een methode. Nu kunt u filteren en ervaren dat het aquarium na korte tijd helder is. De bevestigingsbeugels en zuigers van de slangen en buizen die bij de pomp behoren, zitten bij de aankoop.

Verlichting voor professionals

Nu het water in het aquarium helder wordt gefilterd, is de verleiding groot de verlichting boven het aquarium te plaatsen en aan te schakelen. Geduld is hier een schone zaak. De verlichting mag even aan om aan vrienden en kennissen te laten zien hoe het aquarium is geworden, maar onmiddellijk nadien gaan de lampen weer uit. U laat het aquarium namelijk gedurende drie tot vier dagen in het donker staan. Wanneer ik praat over donker, dan heb ik het over het licht dat in de kamer aanwezig is. Zo krijgen de planten de kans om recht te gaan staan, en zich te zetten. Nu en dan controleert u of er niet te veel luchtbellen aan de planten zitten, want dit moet u er even afwaaieren door met de hand voorzichtig tussen de planten te bewegen.

Natuurlijk weet ik dat de verleiding groot is om toch de verlichting aan te doen maar u moet zich nog even beheersen. Gerekend naar de tijdsduur van de verlichting, komt het erop neer dat er in België en Nederland gemiddeld 14 uur per dat licht brandt boven het aquarium. Als 's morgens om 08u30 uur het licht aangaat en in de avond om 22u30 uur uit, dan is dat voor de meeste aquaria goed. Een half uur meer of minder zal geen grote rol spelen voor het aquarium. Regelmaat is echter wel belangrijk. De planten zijn deze regelmaat bij het opkomen en ondergaan van de zon al vele eeuwen gewend. We kunnen dan ook het beste de lichtduur laten regelen door een schakelklok. Deze zijn in allerlei uitvoeringen tegen redelijke prijzen te koop. Op die manier laat u het licht gedurende een week voor de helft branden. Indien u drie lampen boven het aquarium heeft, adviseer ik slechts één lamp te laten branden.

Na die week een gedeelte van uw verlichting gebruikt te hebben, mogen alle lampen aan. Dan is echter de tijd gekomen om een tweede schakelklok aan te schaffen. We doen dit om de zon na te bootsen. Het licht wordt nu als volgt geregeld. 's Morgens om 08.30 uur schakelt er één lamp aan. Dat is de lamp die voor onze ogen het meeste rood bevat. Daarna schakelt om 08.55 uur de rest van de verlichting aan. 's Avonds om 22u05 uur schakelt de rest van de verlichting weer uit. De lamp die 's morgens het eerste aan is gegaan, blijft nog 25 minuten branden. Deze gaat om 22u30 uur ook uit. Dat voor en na branden van die ene lamp zorgt ervoor dat de toekomstige vissen en de aanwezige planten kunnen reageren op het begin en het eind van de dag. Planten hebben ook een dag- en nachtritme. Laat wel steeds de voorste lamp vroeger en later schakelen. De planten zullen hier erg positief op reageren. U kunt dit waarnemen in de natuur, waar het ook langzaam licht en donker wordt. Indien u het ongezellig vindt dat de verlichting 's avonds uitgaat terwijl u nog in de kamer zit, dan kunt u de schakeltijd in zijn totaal verschuiven. Door deze manier van belichten heeft u de meeste kans om een helder aquarium te houden en niet meteen met een algenexplosie geconfronteerd te worden.

De aquariumverwarming

Daar u een tropisch aquarium heeft, zou het water op temperatuur moeten blijven. Dit is van belang voor vissen en planten Een variabele temperatuur tussen de dat en de nacht, met een verschil van 2 °C tot 3 °C, zou fantastisch zijn. Het is beter voor de slijmhuid van de vissen. Een lagere temperatuur 's nachts is ook beter voor de zuurstofhuishouding in het aquarium. We zien 's nachts ook temperatuur verlaging in plassen, poelen en slempen is de natuur. Dit is echter in een aquarium moeilijk te verwezenlijken.

Er zijn verschillende manieren om een aquarium te verwarmen. Een thermostaat en verwarming inéén, een losse verwarming plus een losse thermostaat en door gebruik te maken van de voorschakelapparaten die onverbrekelijk verbonden zijn met de TL-verlichting.

Alle hebben ze voor- en nadelen:

Een verwarming en thermostaat inéén, zal vaak schakelen en kan moeilijk reageren op de temperatuur in de andere hoek van het aquarium. Daar tegenover staat dat er maar één ding te camoufleren valt.

De verwarming door de voorschakelapparaten van de verlichting, die dan onder het aquarium gebouwd moeten zijn, vragen langere elektriciteitskabels naar uw verlichting en geven ongewild verwarming. In de zomer zorgen deze apparaten er vaak voor dat de bak te warm wordt. Het voordeel van deze warmte is, dat er geen camouflagetechnieken toegepast hoeven te worden, dat de planten met hun voeten in een warme bodem staan en dat er geen extra elektriciteit wordt gebruikt om te verwarmen.

Indien u gaat voor de losse verwarming en thermostaat, dan kunt u de thermostaat in de linker- of rechterhoek boven in het aquarium hangen en de verwarming in het midden van de bak tegen de achterwand, zo'n 5 cm boven de bodem. Wanneer de verwarming bovendien horizontaal komt te hangen, zult u er het meeste plezier aan beleven. Het verwarmingselement zal dan minder vaak schakelen. Dit is voordelig omdat de startstroom van warmtebronnen het hoogst is, waardoor de contactpunten makkelijk inbranden. Hierdoor zullen zij sneller defect raken.

Het is raadzaam de thermostaat in te stellen op 21 °C. In het algemeen zal het aquarium warmer zijn door de invloed van de warmte van de TL-lampen, de kamer temperatuur of door het in de bak schijnen van de zon op een zomerse dag. U heeft wel de zekerheid dat het water niet onder de 21 °C komt, want daar is de thermostaat op afgesteld.

Temperatuurscontrole van het aquarium

De temperatuur moet zijn af te lezen. Daartoe zijn geweldig mooie thermometers ontwikkeld. Thermometers die buiten de bak staan en met een voeler meten en thermometers die op de voorruit kunnen worden geplakt. Maar er is ook een thermometer die gewoon van glas is. Deze thermometers blijven drijven, en kunnen tegen een zijwand in het aquarium geplaatst worden, zodat wel de temperatuur afgelezen kan worden, maar het geheel niet met technische attributen wordt ontsierd. Dit zijn de beste en goedkoopste maar ze hebben ook een nadeel. Als de thermometer bovenin hangt weet u niet wat de temperatuur onder in het aquarium is. Hang daarom de thermometer ergens halverwege de hoogte. Zo verkrijgt u een algemeen gemiddelde temperatuur.