Cartografie: verzamelen van landkaarten en atlassen

Er is een grote groep verzamelaars van oude landkaarten en wereldbollen. De landkaarten kunnen op verschillende plaatsen worden gekocht en verkocht. Een groot deel van de handel is de afgelopen jaren verschoven naar het internet en vindt plaats op sites als Ebay en Catawiki. Veel cartografen zoals de verzamelaars ook wel worden aangeduid, hebben een eigen specialisme. In Nederland Is er een grote groep verzamelaars van oude mappen en landkaarten. Zij houden zich bezig met cartografie. De eerste landkaarten werden gemaakt door de Grieks Ptolemeus. Tot de 15e eeuw waren de meeste landkaarten gebaseerd op zijn klassieke werk Kosmographia of Geographia. Dat is een gids voor het maken van kaarten inclusief een lijst met daarin de geografische lengte en breedte van ongeveer 350 plaatsen. Zijn serie kaarten omvatte de destijds geheel bekende wereld. Tot de 16e eeuw werden er 31 Italiaanse of Latijnse edities van zijn kaart gedrukt. Op de kaart worden ookk de Friezen aangeduid en verschillende bekende plaatsnamen.

De eerste kaarten en atlassen

Vanaf de 15e eeuw begonnen de verschillende Europese landen, waaronder Engeland, Nederland, Portugal en Spanje met de kolonisatie van gebieden buiten Europa. Er was daarom ook behoefte aan nieuwe kaarten. De Italiaan Battista Agnese ontwierp tussen 1536 en 1564 verschillende handgetekende atlassen. Hij had niet de gewoonte om gebieden zelf in te vullen, zoals later gebruikelijk was, maar alleen de bekende wereld in kaart te brengen. Van zijn kaarten zijn nog 71 exemplaren bewaard gebleven. Deze zijn zeer gewild onder verzamelaars en bijna niet te betalen. De eerste atlas van de lage landen verscheen in 1570 in Antwerpen en werd gemaakt door Abraham Ortelius. Van zijn atlas verschenen er 41 edities.

Cartografen

In Nederland is er een groep van enkele duizenden cartografen. Een grote groep van hen verzameld de kaarten actief. Verder is er een nog grotere groep liefhebbers die bijvoorbeeld een of meerdere kaarten aan de muur hebben hangen. Ook in het buitenland is er een grote groep verzamelaars. De meeste verzamelaars hebben een eigen specialisme. Zo zijn er verzamelaars die zich richten op een bepaalde periode of atlassen van een bepaalde landkaartenmaker verzamelen. Ook zijn er cartografen die kaarten verzamelen van een bepaald gebied, zich soms zelfs gespecialiseerd hebben in een bepaald gebied.

Waar koop ik mooie atlassen, globes en kaarten?

De kaarten worden op verschillende plaatsen verhandeld. Zo zijn er gespecialiseerde winkels. Bekende winkels in Nederland zijn reisboekwinkel De Zwerver in Groningen en Stanley & Livingstone in Den Haag. Zij hebben een ruim aanbod van globes, atlassen, reisboeken en gidsen. Ook veel grote antiquariaten hebben vaak wel kaarten in de aanbieding. Ook wordt er online veel verhandeld, bijvoorbeeld op de internationale veilingsite Ebay. In Nederland heeft binnen een paar jaar tijd de veilingsite Catawiki een belangrijke plaats ingenomen. Daar wordt elke week een veiling georganiseerd waarbij tientallen kaarten en kopergravures van eigenaar wisselen. Mooie kaarten kunnen honderden euro’s opleveren, indien ze in goede staat zijn en zeker in het geval dat ze zeldzaam zijn.

Beurzen

Verder worden er nog verschillende grote beurzen georganiseerd. Deze hebben het tegenwoordig wel steeds lastiger. Dat komt omdat en groot deel van de handel zich verplaatst heeft naar het internet. Zo werd de European Map and Book Fair in 2012 voor de laatste keer gehouden. Deze beurs werd daarvoor jaarlijks georganiseerd, maar had te maken met een teruglopende belangstelling van handelaren en kopers. Een andere grote beurs is de Antique Map Fair die elk jaar in Putten wordt georganiseerd.