recensie

Het kleine meisje dat niet meer kon lachen

Soms heeft een kind een verschrikkelijk geheim, lijdt het kind in stilte. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van seksueel kindermisbruik. Het verhaal van Lisa in het boek Het kleine meisje dat niet meer kon lachen kan kinderen mogelijk helpen om over het onderwerp te praten en misschien wat troost en hoop geven. Het is een zwaar onderwerp, het boek moet met zorgvuldigheid ingezet worden.

Inhoud artikel

• Over de schrijver, Gilles Tibo
• Over de illustrator, Zaü
• Gegevens van het boek
• Het verhaal Het kleine meisje dat niet meer kon lachen
• De tekst en de illustraties
• Een fragment uit het boek
• Het bespreekbaar maken van incest

Over de schrijver, Gilles Tibo

Gilles Tibo heeft meer dan zeventig kinderboeken geschreven en geïllustreerd. Verder heeft hij meer dan honderd posters en zeefdrukken voor theater gemaakt en voor verschillende culturele evenementen. Zijn illustraties zijn ook verschenen op de covers van platen, romans en tijdschriften.

Over de illustrator, Zaü

De echte naam van de illustrator is Andre Langevin, hij is een Franse kunstenaar geboren in Rennes in 1943. Hij heeft veel boeken geïllustreerd voor jongeren.

Gegevens van het boek

• Titel: Het kleine meisje dat niet meer kon lachen
• Oorspronkelijke titel: La petite fille qui ne souriait plus
• Tekst: Gilles Tibo
• Vertaald uit het Frans door: Ineke Ris
• Illustraties: Zaü
• Uitgeverij: De Vier Windstreken
• Gepubliceerd: 2003
• Genre: prentenboek
• Aantal pagina’s: 26
• ISBN: 90 5579 946 7
• Geschikt voor: kinderen vanaf vijf/zes jaar

Het verhaal Het kleine meisje dat niet meer kon lachen

Lisa heeft een verschrikkelijk geheim en kan het aan niemand vertellen, zelfs niet aan haar beste vriendin Paulien. Dat geheim heeft ze met een man. Hij kijkt samen met haar televisie, wil haar altijd wassen, hij koopt snoep voor haar, geeft haar geld, want hij wil niet dat ze het geheim verklapt. Dan zou haar mama niet meer van haar houden, zegt hij. Haar moeder zou haar een leugenaar vinden en ze zou naar de gevangenis moeten. Lisa is heel erg bang voor de nieuwe vriend van haar moeder.

Lisa praat niet meer, ze lacht niet meer. Als haar moeder vraagt hoe het met haar gaat, durft Lisa niets te zeggen, ze is bang dat het geheim er uit zal glippen. Het hart van Lisa lijkt wel van steen, ze kan ook niet meer spelen. Ze voelt zich vies en staat uren onder de douche, ze zou willen dat ze een ander vel zou kunnen aantrekken, dat ze zich weer mooi en schoon zou voelen, dat ze weer kon lachen.

Lisa probeert haar geheim kwijt te raken door hard te gaan lopen, maar het helpt niet. Het geheim gaat mee, hoe hard ze ook loopt. Op school tekent ze zichzelf en de grote man die achter haar aan zit, maar niemand ziet haar schreeuw om hulp. Tijdens een pauze maakt ze een tekening in het zand, de juf vraagt wie het meisje is dat ze tekent. De juf vraagt door en Lisa vertelt haar geheim. Lisa vindt het vreselijk dat ze haar mond voorbij heeft gepraat, maar juf houdt haar vast en vertelt haar dat ze niet bang moet zijn. Dat Lisa haar mama altijd van haar zal houden en dat ze het samen aan haar gaan uitleggen. Lisa gaat niet naar de gevangenis, zij heeft geen schuld zegt juf. Lisa voelt, nu ze het geheim heeft verteld, dat het in twee stukken is gebroken. Ze kan het nu aan haar moeder vertellen en misschien aan Paulien. Ze zal erover praten totdat het in duizend piepkleine stukjes is gebroken.

De tekst en de illustraties

De afbeelding op de voorkaft laat een klein meisje zien met wat verwarde haren, ze kijkt niet vrolijk, peinzend. De titel maakt ook duidelijk dat het geen vrolijk verhaal is: Het kleine meisje dat niet meer kon lachen. Op de achterkant kun je lezen dat het verhaal over kindermisbruik gaat. De illustraties in het boek beslaan een dubbele pagina. De illustrator heeft veel donkere tinten gebruikt die ook passen bij de strekking van het verhaal, maar ook wel wat warme tinten. De donkere kleuren blijven tot het einde van het verhaal, maar op de laatste pagina’s komen er ook wat lichtere kleuren bij, Lisa voelt zich opgelucht omdat ze eindelijk haar geheim kan delen. Hoe Lisa zich voelt kun je het hele boek door zien op de tekeningen en horen in het verhaal. Zoals op de eerste tekening, je ziet Lisa, in de verte staren, haar armen en handen dichtbij haar lichaam, vriendin Paulien lacht en vertelt, met haar handen gebarend. Op de tweede pagina zie je Lisa op de hoek van een bank zitten, peinzend, cadeautjes naast haar op de grond. Van de andere persoon op de bank, de man waar Lisa bang voor is, zie je alleen een stukje van zijn achterhoofd. Je ziet op een tekening de moeder die vrolijk lacht, ze vraagt wel aan Lisa of er iets is maar Lisa durft niets te zeggen, zit ineengekrompen op haar bed. Op een van de laatste pagina’s zie je Lisa die een tekening maakt in het zand, je ziet de juf gehurkt naast haar zitten, als lezer ben je blij dat juf doorvraagt. Je ziet dat het om een jong kind gaat die niet weet wat ze moet doen. Op het schutblad aan het einde van het boek zie je Lisa lopen, ze loopt rechtop en de kleuren om haar heen zijn licht. Het verhaal wordt verteld vanuit Lisa.

Het bespreekbaar maken van incest

Ik denk dat dit een boek is dat kinderen die in de situatie van Lisa verkeren kan helpen om over hun gevoelens te praten. Hoe Lisa zich voelt komt heel goed naar voren in het boek, Lisa vertelt het verhaal zelf. De tekeningen laten zien hoe Lisa zich voelt, je ziet hoe ongelukkig ze is, geen raad weet met het geheim. Er wordt benoemd dat de man Lisa allerlei dingen geeft om haar maar niet het geheim te laten vertellen. Hij zegt zelfs dat haar moeder niet meer van haar zal houden en dat ze naar de gevangenis moet als ze het verklapt.

In het boek vertelt Lisa niet precies wat er gebeurt, maar ze vertelt bijvoorbeeld wel dat de man ’s nachts in haar kamer komt en dat hij bij het meisje in bed gaat liggen, dat ze dan probeert om aan andere dingen te denken. Je ziet alle personen uit het boek op de tekeningen, behalve de vriend van haar moeder. Dit maakt dat het verhaal niet te bedreigend is voor kinderen en ze hopelijk kan helpen om te gaan praten net als Lisa.