recensie

Boekbespreking Haar naam was Sarah

Het Amerikaanse debuut van Tatiana de Rosnay is een relaas, gebaseerd op de ware gebeurtenissen rond de arrestatie en deportatie van duizenden joden in het Parijs van 1942. Alvorens te worden afgevoerd naar Auschwitz werden zij gevangen gehouden in het Vélodrome d’Hiver, een overdekte wielerbaan in de buitenwijk Drancy. Julia is journalist voor een Amerikaans tijdschrift waarvan zij de opdracht krijgt een artikel te schrijven over de 60e verjaardag van deze dramatische gebeurtenissen. Al gauw komt Julia er achter dat het appartement in Parijs waar zij en haar man Bertrand van plan zijn te gaan wonen, dat eigendom is van familie van Betrand, ooit heeft toebehoord aan een joodse familie van wie deze tijdens de bezetting is onteigend. Zij stelt zich ten doel het lot van de vorige eigenaars, Wladyslaw en Rywka Starzynski,en hun kinderen, de 10-jarige Sarah en 4-jarige Michel, te achterhalen.

Historische fictie

Hoe meer Julia te weten komt, in het bijzonder over Sarah die als enige van de familie de oorlog heeft overleefd, hoe meer zij ontdekt over de familie van haar echtgenoot, over Frankrijk en uiteindelijk ook zichzelf.

Dit boek, dat inmiddels in 15 talen is vertaald, is de 15e roman van De Rosnay, maar de eerste die zij schreef in het Engels, haar moedertaal. Het omschrijft op indringende wijze de beproevingen van de onschuldige Sarah terwijl het Julia tegelijkertijd confronteert met haar eigen tegenstrijdige gevoelens. Dit alles maakt het een boek dat je moeilijk weg kan leggen.

Met een perfecte mix van historische fictie en vrouwen literatuur, heeft Tatiana de Rosnay een indrukwekkende en hartverscheurende roman afgeleverd. Evenals haar karakter Julia, was ook ik onbekend met de gebeurtenissen rond de Vél d’Hiv in het Parijs van de Tweede Wereldoorlog. Mijn liefde voor historische fictie vind zijn oorzaak in de vragen die deze verhalen vaak oproepen en de antwoorden die in menig roman zijn terug te vinden.

Het verhaal

Haar naam was Sarah is beslist geen vrolijk boek. De twee hoofdrolspelers van de roman zijn Rarah en Julia. Sarah, het kleine meisje, leefde haar gelukkig leven met haar liefdevolle ouders en haar broertje Michel, totdat de Nazi’s hun spoor van vernieling trokken in Europa. Het verhaal beschrijft de gebeurtenissen voorafgaande aan hun deportatie, waarin Sarah haar broer verbergt in een geheime ruimte in een kast in hun kamer met de belofte hem gauw weer te bevrijden. Haar plan mislukt als zij beseft dat zij met haar ouders met duizenden andere joden worden opgepakt en gedeporteerd.

In een flash forward maken wij vervolgens kennis met Julia. Deze Amerikaanse woont al een groot deel van haar leven in Parijs, is getrouwd met een Fransman en moeder van een dochter. Als journalist van een Amerikaans tijdschrift krijgt zij de opdracht de 60ste verjaardag van de Vél d”Hiver te verslaan. Tijdens haar onderzoek stuit zij op het verhaal van Sarah en haar familie en de relatie die haar schoonouders daarmee blijken te hebben. Zij wordt geconfronteerd met de gruwelijke feiten van het menselijk lijden en tegelijkertijd wordt ook haar eigen leven niet van tegenslagen gespaard. Ze is gedwongen beslissingen te nemen die van grote invloed zijn op haar leven en realiseert zich dat het leven niet altijd biedt wat je ervan had verwacht.

De Holocaust

Doordat De Rosnay de namen van Sarah en haar familie pas later in het boek bekend maakt, vertegenwoordigen zij de miljoenen joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Dat de overige bevolking daar zo bar weinig aan heeft gedaan, maakt de lezer in zekere zin ook medeplichtig en voegt een extra dimensie toe die het boek naast indrukwekkend ook bijzonder schrijnend maakt.

Nu de generatie die de verschrikkingen van de oorlog, als soldaat, burger of slachtoffer van de Holocaust in levende lijve heeft meegemaakt vrijwel is verdwenen, is het misschien nog wel van groter belang dan tevoren deze zwarte bladzijden uit onze recente geschiedenis niet te vergeten. Aan de roman Haar naam was Sarah van Tatiana de Rosnay zal het in ieder geval niet liggen.

Haar naam was Sarah (Sarah's Key) is in Nederland uitgegeven door Artemis & Co.