recensie

Recensie: De Terugkeer van de Dansleraar

De terugkeer van de dansleraar is een thriller van Henning Mankell. Maar deze keer niet met de populaire inspecteur Wallander in de hoofdrol, maar met inspecteur Stefan Lindman. Het is een verhaal over angst en ziekte, lichamelijk zowel als geestelijk.

Het Boek

Titel: De Terugkeer van de Dansleraar
Oorspronkelijk (Zweedse) Titel: Danslararens Aterkomst
Auteur: Henning Mankell
Uitgeverij: De Geus
Plaats en Jaar van Uitgave: Amsterdam, 2005
ISBN: 90-445-0998-5

Het Verhaal

De Terugkeer van de Dansleraar begint met een proloog in 1945. We maken kennis met een beul die enkele oorlogsmisdadigers terechtstelt. En we horen voor het eerst over Waldemar Lehman, een nazi-beul die vooralsnog niet gearresteerd is.

Tango

Dan keren we terug naar het heden (1999) en ontmoeten Herbert Molin, een oude man die in het noorden van Zweden, diep in de bossen woont. Hij is bang voor de nacht en brengt de tijd door met het maken van legpuzzels en het dansen van de tango. Dan dringt iemand zijn huis binnen en wordt Molin vermoordt.

Nazisme

Nu maken we kennis met Stefan Lindman, rechercheur met ziekteverlof. Er is bij Lindman kanker geconstanteerd en terwijl hij in het ziekenhuis een afspraak heeft leest hij in de krant over de moord op Molin, een voormalige collega bij de politie en degene die hem de kneepjes van het vak heeft bijgebracht. Lindman besluit naar het noorden te gaan om uit te vinden wat er precies gebeurd is. Guiseppe Larsson is degene die het onderzoek naar de moord op Molin leidt en hij maakt Lindman bekend met de voortgang van het onderzoek. Lindman gaat, zonder het echt te willen, zich steeds meer met het onderzoek bemoeien. Hij ontdekt dat er iemand vlakbij het huis van Molin gekampeerd heeft. En wanneer hij kennismaakt met een van de weinige vrienden van Molin, Elsa Berggren ontdekt hij in haar kledingkast een SS-uniform. Later vindt hij een dagboek in het schuurtje van Molin, waaruit blijkt dat ook hij een nazi was en voor de Duitsers heeft gevochten. Dan wordt ook de buurman van Molin vermoord en dit compliceert het onderzoek.

Intussen maakt de lezer kennis met Aron Silberstein, ook bekend als Fernando Hereira. Hij is degene die Molin heeft omgebracht, vanwege zijn misdaden in het verleden. Hij wil terugkeren naar Argentinië waar hij na de Tweede Wereldoorlog is gaan wonen, maar wanneer hij over de nieuwe moord hoort keert hij terug naar het noorden van Zweden, want met deze moord heeft hij niets te maken.

Neonazi’s

Lindman maakt intussen kennis met Veronica Molin, de dochter van Herbert. Ze is naar Zweden gekomen vanwege de dood van haar vader. Wanneer Lindman haar vertelt over het verleden van Molin geeft ze aan stomverbaasd te zijn. Zij vermoedt dat haar vader is vermoord door een ex-minnares, die in Schotland woont. Een vrouw die ook in het dagboek van Molin wordt genoemd. Lindman ontdekt dat ook zijn eigen vader het nazi-gedachtengoed had omhelst en is zeer geschokt. Lindman, Guiseppe Larsson en het team beginnen tot de conclusie te komen dat de moorden door twee verschillende daders moeten zijn begaan. Elsa Berggren geeft zichzelf aan en beweert schuldig te zijn aan de moord op de buurman van Molin, die hij afperste vanwege zijn verleden. Dan duikt Silberstein op en maakt Lindman duidelijk wat zijn beweegredenen zijn geweest voor de moord op Molin. Hoe die zijn vader, die dansleraar was op brute wijze heeft vermoordt, vanwege zijn joodse achtergrond. Hij wil zijn verhaal ook aan Veronica Molin vertellen, om haar te laten zien waarom haar vader stierf. Wanneer dit gesprek gevoerd wordt ontdekt Lindman wat er werkelijk gaande is. Een jonge neonazi is degene die de buurman heeft vermoord, er blijkt een wereldwijd vertakt netwerk te zijn van oude en nieuwe nazi’s die het gedachtengoed trouw zijn. En Veronica Molin blijkt daar een belangrijke rol in te spelen. Wanneer Lindman achter de waarheid komt probeert Veronica hem te doden, maar wordt uiteindelijk zelf doodgeschoten.

In de epiloog blijkt Lindman inmiddels genezen te zijn en gaat hij naar Schotland, op zoek naar Margaret Simmons, de vrouw die in het dagboek van Molin werd beschreven. Simmons is stomverbaasd en vertelt dat Molin haar in vertrouwen nam wat zijn verleden betrof en over wat hij met de vader van Silberstein had gedaan. En ze vertelt hem over de angst die Molin bleef achtervolgen.

Mijn Mening

De Terugkeer van de Dansleraar is een van de beste boeken van Mankell. Voortdurend neemt het plot nieuwe wendingen en het feit dat we weten wie Molin vermoord heeft doet daar niets aan af. Daarnaast is er de ziekte van Lindman, die het verhaal extra diepte geeft. Er is niets zieligs aan de beschrijvingen van hoe hij zijn ziekte ervaart, het is zeer menselijk beschreven. De aandacht van Mankell voor het nazi-gedachtengoed, niet alleen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog maar ook vandaag de dag is erg interessant. Hij laat zien dat dit gedachtengoed niet alleen leeft bij het type skinhead, maar bij mensen die een respectabel leven leiden. En dat we de mensen die we dachten te kennen vaak helemaal niet zo goed kennen.