Granny squares maken en toepassen

Granny squares zijn populairder dan ooit. Het omavierkantje is iets dat je voor een heleboel dingen kunt gebruiken. Denk eens aan een deken, sloffen of aan een kussenhoes. Je kunt er natuurlijk veel meer dingen van maken. Eigenlijk zijn de mogelijkheden eindeloos. Het basisvierkantje is helemaal niet moeilijk. Zo kun je dus snel leuke gebruiksvoorwerpen maken. De granny square komt uit de jaren zeventig, maar het is niet te merken dat dit een ouderwets iets is. Sarah London is een van de vele haaksters die het vierkantje weer populair heeft gemaakt. Inmiddels is de granny square niet meer weg te denken. Heel wat mensen zijn verslaafd aan het haken van de vierkanten. Het vierkantje wordt massaal omarmd door jonge haaksters. Het vierkantje heet in de letterlijke vertaling omavierkantje. De meeste haaksters spreken echter altijd van een granny square of de afkorting gs.

Het basispatroon

Het basispatroon bestaat uit stokjes en lossen. Je moet dus wel een beetje kunnen haken om het vierkantje te kunnen haken. De meeste mensen zeggen dat het een van de gemakkelijkste dingen is. Andere mensen zijn het hier niet mee eens en vinden dit moeilijker. Het is gewoon proberen en doorkrijgen wat de logica is achter het vierkantje. Op sites als Youtube is van elke haaksteek minstens een filmpje te vinden.

Voor het voorbeeld van het patroon zijn vijf kleuren gebruikt: De kleuren groen, felblauw, donkerblauw, roze en offwhite. De eerste zal niet mooi worden. Dit kun je het beste als een testversie zien. Bewaar deze wel!

Het patroon
Toer 1. Begin met groen: met een ketting van vier lossen en sluit deze met een halve vaste.
Toer 2. Haak drie lossen. Dit telt als een stokje. Haak daarna nog twee stokjes. Haak daarna weer drie stokjes. Dit herhaal je zolang tot je vier groepjes van drie stokjes hebt. Zo'n groep stokje wordt ook wel cluster genoemd.
Toer 3. Begin met felblauw. Haak drie lossen. Deze telt weer voor een stokje. Haak hierna een losse en weer drie stokjes. Herhaal dit tot je acht clusters hebt.

Voor de donkerblauwe rand, roze rand en offwhite rand geldt hetzelfde als voor de felblauwe rand, behalve dan dat het steeds vier stokjes clusters meer worden. Je maakt steeds clusters van drie stokjes. Als je de laatste rand hebt gehaakt kun je kiezen om een rand vasten er omheen te haken. Je kunt er ook voor kiezen om dit niet te doen. Het is vaak wel mooier om wel deze rand te haken.

Soorten vierkanten en het materiaal

Dit is de standaardvariant van vijf rijen. Je kunt ook kiezen voor tien, twintig of misschien wel een grote granny square van een rij of vijfhonderd. Er zijn heel veel soorten van de vierkanten. Je kunt ook kiezen voor een bloem in het hart van het vierkant. Het is net wat jij mooi vindt en wat bij de gelegenheid past. Jan Eaton heeft een boek '200 crochet blocks for blankets, throws and afghans. In het Nederlands heet dit boek gewoon 200 blokken. Het is echter niet meer verkrijgbaar. Je kunt het natuurlijk lenen in de bieb of Marktplaats afspeuren.

Kleuren

Dit geldt ook voor kleurencombinaties en materiaalkeuze. Ga bijvoorbeeld voor het effect van een dambord: Om en om zwarte vierkanten. Hier tussenin doe je dan de witte versie. Of in elke granny square een patroon van zwart en wit. Om de kleuren te bepalen kun je denken aan wat het doel is. Als het bijvoorbeeld een deken voor een pasgeboren jongen is, dan ga je voor blauw. Is het een tas voor jezelf en draag je heel veel vaak zwart? Kies dan bijvoorbeeld voor appeltjesgroen.

Materiaal

Het materiaal dat je voor een granny square gebruikt kan zowel wol als katoen als acryl zijn. In het artikel katoen om mee te haken staan verschillende soorten katoen genoemd die bij uitstek geschikt zijn voor granny squares. Voor een tas kun je goed Drops Paris gebruiken. Drops Paris is wat grover dan de meeste katoensoorten. Hierdoor komt het goed uit de verf als je een tas ermee maakt. Ook dekens kunnen hier goed van gemaakt worden.

Natuurlijk kun je ook kiezen voor een goedkopere variant: Acryl. Acryl is er al vanaf een euro bij winkels als Zeeman en Wibra. Je krijgt een bol van honderd gram en hier kun je best wat granny squares mee maken. Hoeveel is niet te zeggen, omdat het van de naald afhangt. Bij acryl wordt meestal gebruikgemaakt van een naald van 3.5 mm. Bij katoen is dit meestal drie mm.

Het aan elkaar maken

Wanneer je vierkantjes klaar zijn, moet je ze aan elkaar gaan zetten. Wanneer je vierkantjes met verschillende kleuren haakt, moeten de eerst de begin - en einddraadjes afgehecht worden. Het meest slimme om dit te doen is zodra je vierkantje klaar is. Dan heb je aan het einde geen berg die nog niet klaar is om verwerkt te worden. Draadjes wegwerken kost namelijk behoorlijk wat tijd.

Je kunt ze aan elkaar haken of naaien. Voor gebruik kun je ze even stomen met de strijkbout en een natte doek. Doe dit voor de zekerheid altijd eerst op de granny square die je als test hebt gemaakt. Je weet nooit hoe het materiaal erop reageert. Als je ze aan elkaar haakt, is een randje vasten verstandig. Op deze manier heb je tijdens het haken meer houvast dan wanneer je alleen stokjes en lossen hebt. De haaksteek die bij aan elkaar zetten gebruikt wordt, is meestal een vaste. Hiermee krijg je het mooiste resultaat.

Aan elkaar naaien kan ook. Het voordeel is dat dit sneller gaat dan haken. Daarbij krijg je bij het haken een dikkere en opvallendere rand om de vierkantjes heen. Dit kan leuk zijn om dit als finish touch te doen, maar dat is smaakgebonden. Bij het aan elkaar naaien zie je dit niet. Als je het goed doet, is het onzichtbaar dat de vierkantjes aan elkaar genaaid zijn.

Toepassen in gebruiksvoorwerpen

Veel mensen vinden haken wel leuk, maar ze weten niet zo goed wat ze met het eindresultaat moeten. Beestjes staan in de weg als er geen kinderen zijn en wat moet je met een stapel vierkantjes in alle kleuren van de regenboog? Beestjes kun je weggeven of ergens droppen voor de gelukkige vinder. Je kunt ze ook verkopen. De vierkantjes verwerken tot iets leuks is makkelijk. Er zijn legio voorwerpen waar je ze voor kunt gebruiken.

Heb je in het najaar altijd koude voeten? Maak dan sloffen van je vierkantjes. Voor een laptop- of iPadcase zijn ze ook uitermate geschikt. Het is wel slim om tegen beschadigingen een zachte binnenkant te maken van bijvoorbeeld fleece. Je kunt ook gaan voor een deken over je bed of een folan over de bank. Vestjes, shawls, poncho's, mutsen, je kunt het zo gek niet bedenken.

Elke dag een vierkantje

Projecten van 365 dagen zijn hip. Dit is een project dat je elke dag doet. Dit kan het schrijven van een gedicht zijn of het tekenen van een uil. De granny squares zijn hier ook uitermate geschikt voor. Het kost niet veel tijd om te maken en het eindresultaat is erg bevredigend. Vooral wanneer het eindelijk die deken of die poncho is. Na 365 dagen heb je dan een flinke stapel vierkantjes waar je alle kanten mee op kunt.

Haken voor het goede doel

Regelmatig worden er vierkantjes ingezameld om te verwerken tot dekens voor mensen in rampgebieden. Sarah London is een van die mensen. Ze roept mensen op op haar blog om vierkantjes te doneren. Mensen die het moeilijk hebben door een overstroming of andere ramp, wil zij een beetje kleur teruggeven in het leven. Crochet a rainbow heet haar project. Je kunt hieraan meedoen of zelf een project starten.