Tellen in het Japans

Leren te tellen in het Japans is aan de ene kant heel eenvoudig, maar heeft aan de andere kant een behoorlijk pittige diepgang. Simpelweg tellen van nul tot een miljoen is heel eenvoudig, maar door de aanwezigheid van telwoorden is het zeggen van, bijvoorbeeld, "drie bier" of "2 personen" best pittig. Hier vind je een korte les die je de basis hiervan leert zodat je kunt tellen en een aantal veelgebruikte telwoorden kent.

Wie tot tien kan tellen...

De eerste tien cijfers zijn het belangrijkste van allemaal, de rest is veelal een combinatie van deze cijfers. Hieronder zie je de vertalingen van de eerste tien japanse cijfers:

• Een - Ichi
• Twee - Ni
• Drie - San
• Vier - Yon
• Vijf - Go
• Zes - Roku
• Zeven - Nana
• Acht - Hachi
• Negen - Kyu
• Tien - Juu

Als je ooit op Judo les hebt gezeten ben je nu misschien een beetje verward, want mogelijk heb je een andere vertaling van vier en zeven geleerd. Shi (vier) en Shichi (zeven) stammen uit het oude Japans, maar worden in het moderne Japans nog maar weinig gebruikt.

Nu je tot tien kunt tellen, kun je ook verder tellen door simpelweg deze getallen samen te voegen. Dit is een van de meest eenvoudige onderdelen van het tellen in het Japans, want er zijn nu tot honderd vrijwel geen nieuwe woorden. Laten we eens kijken hoe je telt tot twintig:

• Elf - Juuichi
• Twaalf - Juuni
• Dertien - Juusan
• Veertien - Juuyon
• Vijftien - Juugo
• Zestien - Juuroku
• Zeventien - Juunana
• Achtien - Juuhachi
• Negentien - Juukyu
• Twintig - Nijuu

Je ziet dat er, tot aan vijftien, in het Nederlands hier allemaal uitzonderingen zitten. Deze zitten in het Japans niet, de getallen elf tot twintig zijn eenvoudigweg het getal tien met daarachter de getallen voor een tot en met negen. Bij de twintig is het net andersom en zeg je "twee-tien". Dit geldt ook voor dertig, veertig, vijftig, etc. Simpelweg het eerste getal plus "juu" voor tien. 42 bijvoorbeeld is dus: Yonjuuni.

Meer is beter

De Japanse munteenheid de Yen werkt iets anders dan onze Euro. Er zijn geen centen, alles is een veelvoud van een enkele Yen. Iets wat bij ons dus twee of drie Euro kost, kost in Yen twee- tot driehonderd Yen. Je zit dus heel snel op heel hoge getallen, dus is het handig om deze te kennen:

• Honderd - Hyaku
• Duizend - Sen
• Tienduizend - Man

Verder gelden vrijwel dezelfde regels als voor elf tot honderd. honderdentwee is bijvoorbeeld Hyakuni en driehonderdenzeven is Sanhyakunana. Echter zijn er wel een paar uitzonderingen vanaf honderd:

De "S" in "sen" wordt een "Z" als er een getal voor komt dat eindigd op een "N". Drieduizend is dus niet Sansen, maar Sanzen.
600 en 800 zijn respectievelijk "Roppyaku" en "Happyaku". De eerder genoemde alternatieven voor vier en zeven mogen niet gebruikt worden, tenzij ze helemaal achteraan staan. 400 is dus niet Shihyaku, maar altijd Yonhyaku. 404 mag worden uitgesproken als Yonhyakushi en Yonhyakuyon. Dit geldt zelfs voor veertig, dat dus niet Shijuu is maar Yonjuu
8000 is "Hassen"

Telwoorden

Nu kun je tot 10.000 tellen, maar je kunt nog steeds niet zeggen "vier dozen" of "twee kippen". Dit komt omdat het Japans telwoorden kent, heel heel veel telwoorden. Deze telwoorden komen achter het getal om aan te geven waar het over gaat. Er zijn telwoorden voor platte voorwerpen, cylindervormige, dieren, planten, apparaten, kledingstukken, etc. etc. Bijna alles heeft wel een eigen telwoord. Een paar voorbeelden:

• Kan - voor oorlogsschepen
• Ki - o.a. voor een graf of een CPU
• Kire - voor plakken (zoals een snee brood, of een plakje worst)
• Mon - voor vragen

En zo kun je nog wel een tijdje doorgaan. In principe plaats je dit telwoordje achter het getal. Het kan heel moeilijk worden om het juiste telwoord te onthouden voor alles. Daarom vind je hieronder een lijst met de meestvoorkomende, vrij globale, telwoorden:

• Dai - voor mechanische voorwerpen, hiermee kun je dus alle apparaten aanduiden
• Hiki - Dieren
• Hon - Cylindervormige voorwerpen, pennen, wc-rollen, komkommers, etc.
• Mai - Platte voorwerpen, zoals papier
• Nin - Personen
• Satsu - Boeken
• Tsu - Levenloze voorwerpen, eigenlijk bijna alles, deze kan zelfs gebruikt worden als er betere telwoorden beschikbaar zijn

Wanneer je het over een persoon of twee personen hebt, zeg je "Hitori" en "Futari", dus niet "Ichinin" of "Ninin" (vanaf drie personen gebruik je "nin"). Dit is gebaseerd op een ander talstelsel dan hierboven beschreven staat. HUH?! Hoor ik je denken... Ja, de moderne Japanse getallen zijn van oorsprong Chinees, maar het Japans kent ook een oorspronkelijk Japans talstelsel, die ook gebruikt kan worden en samen met het telwoord "tsu" een magische vereenvoudiging voor beginners is. Hieronder zie je een tot tien in dit talstelsel:

Samen met "tsu" kun je bijvoorbeeld "Mitsu" gebruiken voor "drie bier" ("Mitsu Bieruu" mocht je je ondertussen afvragen hoe je "bier" in het Japans zegt). Dit is niet hoe de Jappaners het zelf zouden doen, maar je wordt wel begrepen.

Lees verder

• Japans voor beginners