Zandstralen, waarom en hoe?

Uitleg over de techniek van het zandstralen, wat je ervoor nodig hebt en wanneer het toegepast kan worden. Kan ook gebruikt worden voor decoratieve doeleinden.

De techniek

Zandstralen is het onder hoge druk, lucht vermengd met korrels tegen een object sturen, zodat het oppervlak wordt blootgesteld aan een schurende werking. Zand wordt niet meer hiervoor gebruikt, omdat dit uiteen kan vallen in heel fijne deeltjes die niet gezond zijn. Vaak wordt corundum of smeltslak toegepast, er kan ook gekozen worden voor glasparels. Hoe grover de korrels, hoe grover de structuur van het oppervlak wordt. De glasparels zijn glad, het resultaat is een gladder oppervlak.
Smeltslak blijft over bij de productie van ijzer. De slakken worden gemalen en gezeefd, zodat de verschillende groottes uit elkaar gehaald worden. Grit dat gemaakt is van smeltslak is goedkoop en is meestal voor eenmalig gebruik. Nadeel van smeltslak is dat er ijzer inzit, waardoor er ijzerdeeltjes op en in het object kunnen blijven liggen. Corundum is een mineraal dat bestaat uit aluminiumoxide en wordt veel gebruikt om te slijpen en schuren.

Wat is er nodig

Om te kunnen zandstralen is, uiteraard, zand of een ander soort grit, plus een flinke hoeveelheid samengeperste lucht uit een compressor nodig. Verder is een pistool met een beker of aanzuigslang benodigd, zodat het grit gemengd wordt met de samengeperste lucht. Als je zo zou gaan werken, dan vliegt het grit tegen het werkstuk aan en valt daarna op de grond. Dit wordt gedaan met grit dat niet herbruikbaar is, of als het werkstuk niet een straalkast of -cabine past.
Meestal wordt er namelijk gewerkt in een straalcabine, of straalkast, zodat terugwinning mogelijk is. Er zijn ook speciale sets in de handel waarmee je zonder straalkast kleine oppervlaktes kan zandstralen met de mogelijkheid om terug te winnen. Het terug te winnen materiaal wordt dan opgevangen in een zakje die leeggemaakt kan worden.

Terugwinning van het grit

Het meeste grit kan meermalen gebruikt worden, tenzij het sterk vervuild, of te fijn geworden is. Soms is het nodig het gebruikte grit weer te laten drogen, dit komt omdat in samengeperste lucht meer vocht zit wat ervoor zorgt dat het grit gaat klonteren. Het grit kan dan niet meer worden opgezogen en er komt alleen maar vochtige lucht uit de spuit. Een waterafscheider op de compressor voorkomt dit probleem., want die zorgt ervoor dat in de perslucht geen water meer zit. Dit is ook beter voor de aangesloten apparatuur, omdat er dan geen vocht meer in het gereedschap komt.

Te behandelen materialen

Er zijn veel soorten materiaal die gezandstraald kunnen worden, soms wordt stralen als een voorbewerking ingezet, andere keren is het de laatate bewerking.
Metaal en hout worden gestraald om losse delen te verwijderen, zoals roest en verf. Glas kan worden gestraald om het te matteren. Het zandstralen kan plaatselijk zijn, of het gehele oppervlak. Bij plaatselijke bewerking zal het object moeten worden afgeplakt om de rest niet te beschadigen. Bij glas wordt voornamelijk afgeplakt om een motief aan te brengen op het glas. Dit motief kan je snijden uit zandstraalfolie met een snijplotter.

Nabehandeling

Is het zandstralen klaar, dan wordt het object gereinigd en kunnen de eventueel afgeplakte delen weer zichtbaar gemaakt worden, zodat het uiteindelijke motief zichtbaar wordt. Is het zandstralen als voorbewerking uitgevoerd, dan kan het nu verder behandeld worden. Op glas zal het motief pas duidelijk te zien zijn als het droog en vetvrij is gemaakt.