Het boek “Misha” van Misha Defonseca

Het boek Misha pretendeert een waargebeurd verhaal te zijn over een zeven jarig meisje (de schrijfster), dat tijdens de Tweede Wereldoorlog een afstand van vijfduizend kilometer te voet aflegt op zoek naar haar ouders en onderweg wordt opgenomen in een wolvenroedel. Het verhaal is wat simplistisch geschreven en bleek achteraf ook niet waar te zijn. Wat is dan het werkelijke verhaal van Misha?

Het verhaal Misha

Misha is een klein Joods meisje van slechts vier jaar wanneer ze bij wildvreemde mensen terecht komt. Ze weet niet waar haar ouders zijn en wat hiermee gebeurd is. De mensen behandelen Misha niet bepaald aardig en zij besluit wanneer ze zeven jaar is, weg te lopen op zoek naar haar ouders. Ze legt helemaal alleen een afstand af van vijfduizend kilometer, dwars door België, Duitsland en Polen. Ze overleeft door diefstal, maar is uitgehongerd en half bevroren wanneer ze een wolvenroedel ontmoet. Een wolvin adopteert Misha, beschermt haar en zorgt voor haar eten. Misha blijft lange tijd bij de roedel maar na de dood van de wolvin trekt ze verder. Ze komt onderweg een Nazi tegen die haar wil verkrachten, waarna ze hem neersteekt. Haar voettocht naar Polen en weer terug naar België duurt vier jaar. Na de oorlog wordt duidelijk dat Misha’s ouders waarschijnlijk zijn omgekomen in Auschwitz.

Het verhaal wordt onderhoudend maar op een wat eenvoudige manier vertelt. De herinneringen lijken zeer gedetailleerd maar op alle controleerbare feiten laat het geheugen van de schrijfster haar in de steek. In het deel van het verhaal waarin de wolven voorkomen is de diepe passie die de schrijfster voor deze dieren koestert duidelijk voelbaar. In 2007 wordt het verhaal verfilmd. De film heet “Survive avec les loups”.

Misha als verzonnen persoon

De schrijfster heeft lang volgehouden dat Misha een autobiografisch verhaal is. De eerste die twijfelde aan het verhaal van Misha was Henry M. Broder. In 1996 schreef hij hierover een stuk in de Duitse krant “Der Spiegel”. Hierna werd er van verschillende kanten onderzoek gedaan. De feiten waren duidelijk. Het verhaal kon geen waarheid bevatten. Uiteindelijk heeft de schrijfster op 28 februari 2008 toegegeven dat het verhaal niet de werkelijkheid was, maar haar werkelijkheid. Dit omdat ze haar eigen verleden graag wilde vergeten.

Misha Defonseca

Wie is Misha Defonseca dan in werkelijkheid? Misha Defonseca heet eigenlijk Monique de Wael, wanneer ze op 12 mei 1937 in Etterbeek (België) geboren wordt. Een naam die lijkt op Monique Valle, de naam die Misha in het boek krijgt wanneer ze naar het onderduikadres toe gaat. In de Amerikaanse versie van het boek wordt in plaats van Monique Valle wel de naam Monique de Wael gebruikt. Blijkbaar was ze toch bang voor herkenning toen het boek in het Nederlands en Frans werd vertaald en heeft ze de naam bij vertaling laten veranderen.

Monique was de dochter van verzetsstrijders. Ze was geen Jodin. Haar ouders werden opgepakt door de Duitsers toen Monique vier jaar oud was. Haar vader heeft uit angst voor het leven van zijn vrouw de namen van collega verzetsstrijders doorgegeven aan de Gestapo. Als dank hiervoor kon hij in Duitsland een nieuw leven beginnen. Hij is daar later in de oorlog gestorven. Monique blijft alleen achter in België. Ze komt eerst bij haar opa in huis en later bij haar oom. Monique heeft het zwaar als dochter van een verrader. Ze wordt gepest en getreiterd en door niemand geaccepteerd. Ze was een eenzaam kind en is verhaaltjes gaan verzinnen om haar leven dragelijk te maken. Blijkbaar was ze hier zo goed in dat ze haar verhalen uiteindelijk zelf is gaan geloven.

Monique leert in Brussel haar echtgenoot Maurice Defonseca kennen. Ze krijgen een zoon en in 1985 emigreren ze naar Amerika. Daar woont ze in Boston, vlakbij een wolvenreservaat wat ze geregeld bezoekt.