Tips voor het kopen van een telescoop of sterrenkijker

Op een mooie heldere avond kijk je naar de sterrenhemel en zie je de maan en de sterren. En je denkt: ik wil een telescoop of sterrenkijker kopen maar waar moet ik beginnen? Inmiddels ben je zo nieuwsgierig geworden naar de sterrenhemel dat je bijna niet meer kunt wachten tot je de eerste beelden van de maan of Jupiter kunt zien. Maar alle informatie die er over een telescoop is, maakt de keuze voor aanschaf er niet gemakkelijker op. Het kopen van een sterrenkijker is niet altijd eenvoudig maar met een goede voorbereiding kun je een hoop plezier beleven aan je kijker. Waar moet je nu zoal op letten bij het kopen van een telescoop?

Inhoudsopgave

• Vergeet de beelden van de Hubble-ruimtetelescoop
• Let op de opening of diameter van een telescoop
• Bedenk vooraf wat wil je gaan bekijken
• Een automatische telescoop is niet gelijk een goede
• Koop een goed en stevig statief voor je sterrenkijker
• Zoek een bereikbare en donkere plek
• Neem de tijd voor het kopen van een telescoop en vraag om advies of tips

Vergeet de beelden van de Hubble-ruimtetelescoop

Veel startende amateurastronomen hebben voordat ze door een sterrenkijker hebben gekeken allemaal de prachtige beelden van de Hubble-ruimtetelescoop in hun hoofd. Deze ruimtetelescoop heeft de afgelopen jaren de meest adembenemende beelden gemaakt van ons heelal. Deze kijker van de NASA liet prachtige beelden van sterrennevels en planeten zien.

Helaas, zulke prachtige beelden zul je niet gaan zien met een telescoop van enkele honderden euro's. Vaak is de eerste aanblik van een planeet door je eigen telescoop ook een lichte teleurstelling. Je had een heel ander beeld in je hoofd. Maar met een sterrenkijker kun je wel de sterren, maan en planeten zelf bestuderen en misschien ook wel vanuit je eigen achtertuin. Dat je zelf de ringen of de manen van Jupiter kunt waarnemen geeft voor veel mensen al een enorme kick. Ook op de maan met haar kraters zijn veel details te zien, zelfs al met een kleine beginnerstelescoop.

Let op de opening of diameter van een telescoop

Belangrijk bij het bekijken van het heelal is het vermogen van een telescoop om licht te verzamelen. Zonder voldoende lichtinval ga je weinig zien van de sterrenhemel. Een voorbeeld: een kijker met een buisdiameter van 70 millimeter zal veel minder lichtzwakke sterrennevels kunnen waarnemen dan een sterrenkijker met een buisdiameter van 200 millimeter. Met de laatst genoemde zul je veel meer details en zwakke lichtobjecten gaan waarnemen omdat deze meer licht ontvangt. Kortom: hoe groter de opening, hoe meer objecten en details je gaat waarnemen. Een van de belangrijkste tips voor aankoop is zorgen voor voldoende opening van je telescoop.

Bedenk vooraf wat wil je gaan bekijken

Vooraf is het belangrijk om te bedenken wat je wil gaan bekijken met je telescoop. Heel kort door de bocht is het heelal te verdelen in deepsky-objecten (sterrenstelsels en sterrennevels) en planeten (ook de manen). Om planeten te bekijken heb je namelijk een ander type kijker nodig dan wanneer je deepsky-objecten wil gaan bekijken.

Refractortelescoop

Wil je voornamelijk de planeten bekijken dan is een refractortelescoop hier meer geschikt voor. Je kunt er ook deepsky-objecten mee waarnemen maar over het algemeen zijn ze hiervoor wat minder geschikt. Een refractortelescoop gebruikt een lens om licht te verzamelen. Een voordeel van dit type kijker is dat het zeer scherpe beelden laat zien van de planeten en de maan. Een ander voordeel is dat de telescoopbuis geheel afgesloten is. Stof en vuil kan hierdoor bijna niet in de sterrenkijker komen. Nadeel aan dit type sterrenkijker is dat hoe groter de opening hoe duurder deze is.

Spiegeltelescoop

Het andere type telescoop dat veel wordt gebruikt is een spiegeltelescoop (ook wel een reflector genoemd). Dit type wordt voornamelijk gebruikt om sterrenstelsels en nevels mee te bekijken. Deze kijker gebruikt spiegels om licht te verzamelen en het beeld naar je oog te transporteren. Vaak hebben deze telescopen voor het zelfde bedrag een grotere opening dan refractortelescopen. Een nadeel aan dit type telescoop is dat er vuil in de telescoop en op de spiegels kan komen omdat de telescoopbuis open is.

Catadioptrische telescopen

Dit type sterrenkijker maakt gebruik van een combinatie van spiegels en lenzen. De Schmidt-Cassegraintelescoop is een bekend voorbeeld dat door veel amateur-astronomen gebruikt wordt. Omdat deze kijker beide technieken gebruikt is de prijs meestal ook wat hoger. Doordat deze kijker gebruikt maakt van twee technieken ontstaat er een goede beeldkwaliteit en lichtverzamelend vermogen.

Een automatische telescoop is niet gelijk een goede

Op het internet zijn voldoende sterrenkijkers te vinden die na een paar toetsen automatisch planeten en sterrennevels voor je opzoeken. Deze telescopen worden ook wel 'Go-To-telescopen' genoemd. Ook blijven deze kijkers de objecten in het heelal automatisch volgen. Voor het volgen maakt een automatische telescoop gebruik van volgmotoren. Dit is handig omdat door de draaiing van de aarde de hemellichamen na enkele seconden verdwijnen uit het beeld van je kijker.

Een ander voordeel is dat dit soort sterrenkijkers het hemellichaam automatisch voor je opzoeken en je ook helpen bij het uitlijnen. Je kunt dus gelijk je favoriete planeet of sterrennevel gaan bekijken en er gaat geen tijd verloren naar het zoeken.

Een nadeel van al deze gestuurde technieken is dat dit de prijs flink opschroeft.. Dit geld kun je ook uitgeven aan een sterrenkijker zonder elektronica maar met een grotere diameter. Een automatische kijker kopen is handig maar als het meeste geld zit in de elektronica en niet in de opening en ga je niet veel waarnemen.

Koop een goed en stevig statief voor je sterrenkijker

Een stevig statief waar je telescoop op staat is zeer belangrijk. Heb je een licht statief dan ga je elke trilling merken tijdens het kijken. Dit leidt er toe dat als je bijvoorbeeld een planeet aan het bekijken bent dat je hele waarnemingsveld trilt omdat het statief steeds beweegt of omdat het waait. Dit is voor het waarnemen zeer onrustig. Bezuinig dus niet bij de aanschaf van je sterrenkijker op het statief. Een goed statief zorgt ervoor dat je tijdens het donker rustig kunt waarnemen.

Zoek een bereikbare en donkere plek

Hoe mobiel ben je met je? Belangrijk voor het sterren kijken is een donkere plek. In de stad of dichtbij veel lichtbronnen ga je niet veel zien van de sterrenhemel zelfs niet met de beste kijker. Probeer alle vormen van verlichting tijdens het kijken te vermijden. Ook belangrijk is dat je de kijker gemakkelijk kunt verplaatsen als je even moeten reizen naar je waarneemplek. Hou er rekening mee dat sommige sterrenkijkers 25 kilo of meer wegen en als je daarbij ook een half uur moeten reizen naar een donkere plek is dit misschien niet zo handig.

Neem de tijd voor het kopen van een telescoop en vraag om advies of tips

Neem rustig de tijd voordat je overgaat tot het kopen van een telescoop. Bezoek desnoods een kijkdag van een sterrenwacht in de buurt. Vaak mag je ook even kijken met hun sterrenkijker. Daarnaast krijg je zo ook ongeveer een beeld wat je ongeveer kunt verwachten. Ook als je vragen hebt over een kijker helpen deze vrijwilligers je graag verder met enkele tips.