Meer doen met collage

Een tekening of illustratie die gemaakt is in collage ziet er zeer plastisch uit. Bij het zien ervan, krijg je meestal meteen zin om er zelf aan te beginnen, om zelf repen papier of vormen te knippen of te scheuren en op een blad te plakken. Collage ziet er makkelijk en laagdrempelig uit. Soms hoor je wel eens dat iemand zegt: “Ik ga dit zelf illustreren en omdat ik niet goed kan tekenen, zal ik collage gebruiken.” Dat is geen verkeerde redenering, maar er is meer: Ook wie wel goed kan tekenen, kan collage gebruiken, en heeft zelfs de mogelijkheid om zijn tekenkundige vaardigheden te koppelen aan de aantrekkelijke collagetechniek. Het probleem met collage is dat het vaak te eng bekeken wordt. De techniek beperkt zich niet tot het samenbrengen van interessante papierstukken, maar heeft veel meer mogelijkheden.

Enkele algemeenheden over collage

• Er bestaan twee soorten collage: manuele en digitale collage. Dit artikel zal zich beperken tot manuele collage.
• In principe combineer je hier het knippen en plakken van papiersoorten met andere tekentechnieken. Worden er ook voorwerpen en andere materialen gebruikt, dan is er sprake van assemblage.
• Gebruik je collage in een illustratie, ga er dan vanuit dat het werk ingescand zal moeten worden. Hou het werk daarom zo plat mogelijk om vervelende schaduwen te vermijden.
• Normaalgezien kan je gewoon papierlijm gebruiken om een collage te maken.

Soorten papier

• Gekleurd papier uit de handel: Dit is beschikbaar in meerdere kwaliteiten. Dik, dun, glad of korrelig.
• Zelfgemaakt gekleurd papier: Als ondergrond gebruik je het papier dat je zelf kiest. Je kan zelf kleuren mengen en eventueel te zorgen voor een levendige textuur. Ook interessant in zelf beschilderd papier is de mogelijkheid om een mooie scheurrand te bekomen.
• Bedrukt papier uit de handel: Deze zijn in vellen op een blok te koop, maar het kan ook cadeaupapier of inpakpapier zijn.
• Zelf beschilderde texturen: Je kan vellen vol bloemen, ruiten, bollen,… tekenen of schilderen. Dat is echt mooi en leuk om bij de hand te hebben als je een collage wilt maken.
• Foto’s uit tijdschriften: Zeker in doodgewone reclamefoto’s zitten vaak prachtige texturen. Zo vind je in reclame voor shampoo vaak grote vlakken textuur van haren. Hier kan je veel mee doen, zoals dieren uit knippen of gebruiken voor het haar van een personage. Het leuke aan reclamefoto’s is dat je ze gedurende een bepaalde periode zeer regelmatig opnieuw ziet. Dat laat je toe om een flinke voorraad van de gewenste texturen aan te leggen. Ook etenswaren hebben vaak erg mooie kleuren. Probeer er eens op te letten.

Collage in combinatie met andere technieken

• Druktechnieken hebben hetzelfde ruwe effect als collage. Beide technieken zijn dan ook ideaal om samen te gebruiken. Laagdrempelige druktechnieken zijn: hoogdruk, materiaaldruk en monotype. Het geeft een zeer speels effect om een afdruk van bijvoorbeeld een oude schoenzool te maken, die daarna te scannen en te verkleinen. Om dan te gebruiken in collage. Je kan aan hoogdruk doen door linosnede of houtsnede, maar ook door stempels te maken van gommen.
• Collage is meestal ruw. Goed te combineren dus met andere ruwe technieken, of je kan juist een tegenstelling op zoeken. Door fijn getekende figuren (in bijvoorbeeld potlood en aquarel) uit te knippen en bij de collage te voegen, bekom je een verrassend effect.
• Verder kan collage heel goed gecombineerd worden met acrylverf. Deze verfsoort kan zowel transparant als dekkend gebruikt worden zodat je kan kiezen om bepaalde texturen te bedekken of juist te laten doorschemeren.

Tot slot

Collage is als techniek veel rijker dan meestal wordt aangenomen. De mogelijkheden zijn gewoon eindeloos. En dan hebben we het hier alleen nog maar over manuele collage. Voeg daar ook nog eens de digitale mogelijkheden aan toe, en je blijft tot het einde der tijden experimenteren met collage.