recensie

Een kinderboek over logopedie: Wat zeg je?

Dit boek met als onderwerp logopedie, richt zich op kinderen tussen de vier en de zeven jaar. Het is een zeer belangrijke periode in de ontwikkeling van de spraak en taal van kinderen. Ze gaan naar school en leren in deze periode de meeste woorden en klanken juist uitspreken. Kinderen bouwen hun woordenschat verder op en leren spreken in volledige zinnen. Een achterstand zou kunnen leiden tot problemen in de sociaal-emotionele en/of de schoolse vaardigheden.

Inhoud artikel

• Over de auteur, Stefan Boonen
• Over de illustrator, Pauline Oud
• Gegevens van het boek
• Het verhaal Wat zeg je?
• De tekst en de illustraties
• Een fragment
• Extra informatie achterin het boek/bijsluiter

Over de auteur, Stefan Boonen

Stefan Boonen, de schrijver van het boek, is geboren in Hamont en woont nu in Kessel-Lo. Hij werkte voorheen als opvoeder in de jeugdzorg, maar is sinds ongeveer zes jaar fulltime schrijver. Stefan schrijft kinder- en jeugdboeken maar ook scenario’s en theater.

Over de illustrator, Pauline Oud

Pauline is geboren in 1963 en in 1985 is ze afgestudeerd aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Utrecht. Ze heeft daarna een aantal jaren als beeldend kunstenaar gewerkt en als docente tekenen en schilderen. Sinds 1994 werkt ze als illustrator. Voor Clavis (uitgeverij) schrijft en illustreert ze de serie peuterprentenboeken over konijntje Fien en muisje Milo. Pauline heeft nog meer gedaan: voor (aanstaande) moeders heeft ze een aantal babyboeken geïllustreerd (zoals Baby’s eerste jaar). Samen met Betty Sluyzer heeft ze boekjes gemaakt over Tijn en over drie haasjes

Gegevens van het boek

• Titel: Wat zeg je?
• Tekst: Stefan Boonen
• Illustraties: Pauline Oud
• Uitgeverij: Clavis
• Gepubliceerd: 2008
• Genre: prentenboek
• Aantal pagina’s: 24
• ISBN: 978 90 448 0926 8
• Geschikt voor: kinderen vanaf vier jaar

Het verhaal Wat zeg je?

Lita vindt het moeilijk om alle woorden juist te zeggen. Ze zegt bijvoorbeeld dak in plaats van dat. Die ochtend heeft Lita een nieuwe juf, ze vraagt aan Lita hoe ze heet. Lita zegt Lika, omdat ze de t niet goed kan uitspreken, enkele kinderen in de klas moeten daarom lachen. Als Lita langzaam praat kan ze haar eigen naam wel goed uitspreken. Woorden met een t of een k zegt Lita liever niet, haar mond maakt van de t vaak een k.

De mond van Lita vergist zich vaak en daarom gaat ze twee keer per week naar Ellen. Ellen is logopedist, samen met haar maakt Lita allemaal oefeningen. Lita vertelt haar over de taak die ze van haar juf heeft gekregen, iedereen moet een dier meebrengen naar de klas om er iets over te vertellen. Lita heeft thuis geen dieren en iets vertellen voor de klas vindt ze niet prettig omdat haar mond dat nog moeilijk vindt.

Het oefenen bij Ellen gaat goed, maar thuis en op school gaat het nog vaak fout. Na de les zegt Ellen dat Lita Bolleboos mag meenemen naar haar klas. Bolleboos is de papegaai van Ellen. Als Lita thuiskomt gaat ze woordjes oefenen met haar vader en daarna gaan ze aan het versje werken wat ze zal gebruiken in de klas als ze Bolleboos laat zien.

De volgende dag vraagt de juf of Lita wat meer tijd nodig heeft voor haar taak omdat ze het soms moeilijk heeft met praten. Maar Lita vindt dat niet nodig. De volgende dag lukt het om het grappige versje foutloos op te zeggen. Bolleboos zit op het hoofd van Lita en luistert toe.

De tekst en de illustraties

• Op de voorkaft een afbeelding van een meisje, ze praat tegen een papegaai. Voor haar liggen boekjes en vellen met plaatjes. De titel staat in grote letters gedrukt: Wat zeg je? Op de achterkant kun je lezen waar het boek over gaat, verder drie kleine afbeeldingen die terugkomen in het boek. De schutbladen hebben een frisse appelgroene kleur. De illustraties in het boek zijn verschillend van formaat, een dubbele pagina, een enkele pagina maar ook meerdere kleine illustraties op een pagina. De illustrator heeft alle figuren en voorwerpen omlijnd met een zwarte rand en ingekleurd met hele frisse kleuren als roze, appelgroen en hemelsblauw. Er is genoeg te zien op de tekeningen, zoals de tekeningen in de klas, leuke spulletjes bij de logopediste en natuurlijk de papegaai.
• Bij iedere tekening hoort tekst, ongeveer tien regels per keer. De auteur heeft korte zinnen gebruikt. Mogelijk zijn er een paar woorden die je uit moet leggen aan een kleuter zoals: aanloop, logopedist. De tekst staat buiten de tekeningen in een wit vlak, soms naast de tekening maar ook wel onder of boven de tekening.

Extra informatie achterin het boek/bijsluiter

Na het verhaal om voor te lezen volgen er twee pagina’s met tips voor ouders en leerkrachten.
De onderwerpen die aan bod komen:

• Dit boek kan gebruikt worden om kinderen voor te bereiden op logopedie of om over logopedie te praten in de klas.
• Spraak: het meisje uit het boek wisselt de t en de k met elkaar, kinderen kunnen ook de r, de l, of de r en de j wisselen. Er zijn ook kinderen die moeite hebben met de s-klanken en slissen. Het zijn problemen met de articulatie die kinderen waardoor ze wat minder makkelijk te verstaan zijn. Verder kan afwijkend mondgedrag voorkomen bijvoorbeeld door duimzuigen, fout slikken, mondademen een spraakprobleem in de hand werken. Afwijkend mondgedrag kan een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van kaken en gebit. Stotteren behoort ook tot de spraakproblemen, het is belangrijk om tijdig met een behandeling te starten zodat het niet uitgroeit tot een sociaal probleem. Ook kinderen met een hese stem of hun stem verkeerd gebruiken kunnen hulp zoeken bij een logopedist.
• Taal: onder taal valt alles wat te maken heeft met het zelf gebruiken en begrijpen van de taal. Bij sommige kinderen zijn de taalvaardigheden nog niet voldoende ontwikkeld. Een beperkte woordenschat, nog niet of te weinig spreken in volledige zinnen, zwak op luistervaardigheden zoals bijvoorbeeld het opsplitsen van eenvoudige woorden in lettergrepen. Deze kinderen kunnen terecht bij een logopedist, maar ook kinderen met dyslexie en dyscalculie.
• Gehoorstoornis: kinderen met een aangeboren of op jongere leeftijd opgelopen gehoorstoornis hebben aangepaste begeleiding nodig bij de ontwikkeling van taal en spraak.
• Wat doet een logopedist: het hangt af van de problemen waar een kind mee te maken heeft. Met tests, observaties en gesprekken zal een logopedist proberen vast te stellen wat de moeilijkheden zijn. Daarna komen de oefeningen aan bod, soms fysiek, bijvoorbeeld het juist leren bewegen van de tong, maar ook oefeningen om afwijkend mondgedrag af te leren. Door middel van woordenlijstjes, opdrachten, taaloefeningen en luisteroefeningen wordt de taal- en spraakbeheersing verbeterd. De logopedist leert het kind ook omgaan met spraak- en taalprobleem en begeleidt de ouders door uitleg en advies te geven.
• Wat kun je als ouders doen: veel oefenen met het kind en het kind stimuleren om met taal bezig te zijn. Het is ook belangrijk dat de leerkracht van het kind op de hoogte is als een kind logopedie krijgt.
• Tips en weetjes: leg een kind goed uit wat logopedie inhoudt. Praten is leuk en dat moet ook zo blijven, in eerste instantie moet je als ouder luisteren naar wat een kind te vertellen heeft en een kind niet te vaak wijzen op de fouten. Je kunt bijvoorbeeld een zin van het kind herhalen en zo onopvallend laten horen hoe het moet. Het is belangrijk dat je als ouder positief staat ten opzichte van logopedie, een positieve houding is een belangrijke stimulans voor een kind. Tandenwisseling heeft weinig tot geen invloed op een spraakprobleem.
• Signalen die erop kunnen wijzen dat een kind logopedie nodig heeft:
1. Opdrachten regelmatig niet goed begrijpt
2. Het te veel of weinig neusklank praat
3. Vaak hees is
4. Geplaagd wordt om of geremd wordt door zijn spreken
5. Nog niet in volledige zinnen spreekt
6. Niet in staat is om een verhaaltje te spreken
7. Moeite heeft met het onthouden of aanleren van eenvoudige gedichtjes
8. Onduidelijk spreekt of niet alle klanken goed uitspreekt
9. Stottert of slist
• Twijfel je of je kind logopedie nodig heeft bespreek dat dan met de huisarts of de arts van het consultatiebureau.
• Handige websites: www.vvl.be, www.nvlf.nl.