Jonathan Swift – Gulliver’s Travels (Gullivers reizen)

Gulliver’s Travels (in het Nederlands vertaald als Gullivers reizen) is een satirisch avonturenboek door Ierse schrijver Jonathan Swift dat in 1726 voor het eerst werd uitgebracht. Het verhaal beschrijft de vier reizen van hoofdpersoon Gulliver naar fictionele plaatsen. Doordat Swift met zijn schrijfstijl de achttiende-eeuwse Engelse regering parodieerde werd het boek niet alleen door kinderen maar ook door volwassenen gelezen. Tegenwoordig wordt het gezien als een van de klassiekers uit de Engelse literatuur.

Gulliver's Travels

Het verhaal van Gulliver’s Travels wordt verteld in vier delen, die elk een van de reizen van hoofdpersoon Gulliver beschrijven. De boeken worden elk gepresenteerd als een deel uit Gulliver’s dagboek.

Deel 1: A Voyage to Lilliput

In het eerste deel komt Gulliver na een schipbreuk terecht op het eiland Lilliput, waar alle inwoners rond de vijftien centimeter groot zijn. In eerste instantie nemen de eilandbewoners Gulliver gevangen, maar nadat hij bewezen heeft goedaardig te zijn raakt hij met ze bevriend. Gulliver wordt vervolgens omwille van zijn grootte ten opzichte van de eilandbewoners gebruikt als een militair wapen.

Deel 2: A Voyage to Brobdingnag

In het tweede deel maakt Gulliver een reis naar Brobdingnag; een schiereiland waar de bewoners rond de 22 meter groot zijn. Een van de eilandbewoners misbruikt Gulliver door hem tentoon te stellen voor geld. Uiteindelijk wordt Gulliver verkocht aan de koningin van het schiereiland. Vervolgens heeft hij een gesprek met de koning over de toestand van Europa, waarin de koning zijn afkeer tegen wapens laat blijken.

Deel 3: A Voyage to Laputa, Balnibarbi, Luggnagg, Glubbdubdrib and Japan

In het derde deel komt Gulliver eerst op Laputa terecht: een vliegend eiland waar men geïnteresseerd is in zaken als sterren- en wiskunde maar deze nooit voor een praktisch doeleinde gebruikt. Onderweg naar Japan maakt hij een omweg langs Glubbdubdrib: een eiland waar hij de geesten van overleden grootheden als Homerus, Aristoteles en Julius Caesar tegenkomt.

Deel 4: A Voyage to the Land of the Houyhnhnms

In het vierde en laatste deel wordt Gulliver achtergelaten op een eiland waar misvormde, mensachtige wezens leven die Yahoos genoemd worden. Deze Yahoos staan onder leiderschap van Houyhnhnms, een ras van pratende paarden. Gulliver raakt bevriend met de Houyhnhnms en keert zich af tegen de Yahoos. Wanneer hij terugkeert naar huis negeert hij zijn familie veelal en praat hij uren per dag tegen paarden.

Terugkerende thema’s

In de vier delen van Gulliver’s Travels wordt met regelmaat het Europese regeringsstelsel geparodieerd. Zo wordt er in het eerste deel een oppositie tussen twee groepen mensen beschreven die ontstond door een meningsverschil over hoe men een ei dient te openen. Hiermee refereert Swift aan de destijds rivalerende Engelse politieke partijen van de Whigs en de Tories. Hiernaast spelen tegenstellingen een belangrijke rol door de delen heen. Zo is Gulliver in het eerste deel relatief groot, terwijl hij in het tweede deel relatief klein is. In het derde deel is hij intelligent, terwijl hij in het vierde deel als dom wordt afgeschilderd. Ook antifeminisme is een thema dat vaker terugkeert in het boek: Gulliver omschrijft vrouwelijke personages meermaals op een vernederende manier.

Jonathan Swift

Jonathan Swift was een Ierse schrijver die werd geboren op 30 november 1667 en overleed op 19 oktober 1745. Hij was schrijver van gedichten, essays en politieke pamfletten. Tegenwoordig wordt hij gezien als een van de belangrijkste schrijvers van satire, vooral door bekende werken als Gulliver's Travels (1726), A Tale of the Tub (1704) en A Modest Proposal (1729). Uit een onderzoek uit 2017 onder bibliotheken bleek dat Swift wereldwijd de populairste Ierse schrijver is.

Schrijfproces

Jonathan Swift richtte in 1713 samen met een groep andere schrijvers de Scriblerus Club op: een club die als doel had populaire literaire genres te parodiëren. Swift kreeg van deze club de opdracht om een satire te maken op conventionele avonturenverhalen. Deze satire werd uiteindelijk het boek Gulliver's travels. Deel 1 en deel 2 voltooide Swift in 1720; in 1723 schreef hij het vierde deel en in 1724 schreef hij het derde boek. Vervolgens bleef hij aanpassingen maken tot hij de laatste hand aan het boek legde in augustus 1725.

Publicatie

In maart 1726 reisde Swift af naar London om Gulliver's Travels gepubliceerd te laten worden. Zijn uitgever, Benjamin Motte, was echter bang om veroordeeld te worden voor het uitgeven van een boek dat de Engelse regering parodieert. Hierom censureerde hij sommige passages en werden sommige stukken compleet verwijderd. Hij voegde aan het tweede deel een passage toe waarin de Britse koningin Anne geprezen wordt. In latere uitgaven voegde Swift een voorwoord toe waarin hoofdpersoon Gulliver zich verontschuldigt voor de gecensureerde stukken.

Ontvangst

Gulliver’s Travels was direct een grote hit. Het was om zijn avontuurlijke aard een populair boek onder kinderen, maar het werd ook door volwassenen gelezen om zijn satirische observaties. Toch was er ook kritiek op het boek; vooral door zijn antifeministische aard. Tegenwoordig wordt Gulliver’s Travels gezien als een van de belangrijkste werken in de Engelse literatuur. De verschillende boeken van Gulliver’s Travels zijn talloze keren verfilmd en geparodieerd voor verschillende films en series.

Culturele impact

Veel termen en namen die werden geïntroduceerd worden tegenwoordig nog dagelijks gebruikt. Zo is de Nederlandse term lilliputter afgeleid van de naam van het eiland dat Gulliver bezoekt in het eerste deel. Daarnaast is 'Yahoo' in het Engels tegenwoordig een synoniem voor woesteling of bandiet.

Specificaties

• Titel: Gulliver’s Travels
• Auteur: Jonathan Swift
• Eerste uitgave: 28 oktober 1726
• Oorspronkelijke taal: Engels
• Genre: satire, avontuur, fantasy
• Uitgever: Benjamin Motte