Recensie: 'Persoonlijke herinneringen' van Ruud Lubbers

Ruud Lubbers was premier van Nederland van 1982 tot 1994. Hij was de premier die Nederland tijdens de crisis van de jaren tachtig economisch boven water wist te houden. In 'Persoonlijke herinneringen' neemt de voormalig premier de lezer in vogelvlucht mee door zijn leven. Hij doet dit aan de vooravond van zijn tachtigste levensjaar. Aan bod komen de herinneringen aan zijn ouders en grootouders, zijn katholieke jeugd en de oorlogsjaren. Maar ook zijn politieke jaren in binnen- en buitenland en ontmoetingen met wereldleiders passeren de revue. In 'Persoonlijke herinneringen' worden zowel de mooie als de minder mooie herinneringen besproken.

Boekgegevens

Titel: Persoonlijke herinneringen
Auteur: Ruud Lubbers
Geboortedatum: 7 mei 1939
Sterfdatum: 14 februari 2018
Eerste druk: april 2018
Uitgeverij: Uitgeverij Balans
Copyright: Erven Ruud Lubbers
Aantal pagina's: 271
ISBN: 978 94 600 3871 6

Omschrijving

Aan het begin van Persoonlijke herinneringen beschrijft Lubbers het leven van zijn grootouders en ouders. Vervolgens besteedt hij veel aandacht aan zijn jeugd in Rotterdam, de oorlogsjaren, zijn jaren in het internaat en zijn studententijd. Ook beschrijft Lubbers zijn rol als directeur bij het constructiebedrijf Hollandia. Toen zijn vader in 1963 plotseling overleed werd hij samen met zijn broer Rob directeur van Hollandia. Of zoals hij het zelf schrijft: "Terwijl ik opgroei als boekenjongen, word ik zo met vierentwintig jaar geheel onverwacht werkgever in de metaal. Na twee jaar als directiesecretaris te hebben gewerkt neem ik daarna plaats in de directie." (p. 109).

Vervolgens beschrijft Lubbers zijn jaren in de landelijke politiek: zijn tijd als minister van Economische Zaken en fractievoorzitter van het CDA. Uiteraard besteedt Lubbers ook aandacht aan zijn periode als minister-president, van 1982 tot 1994. Tijdens zijn jaren in de politiek, maar ook daarna, had hij goede relaties met de (wereld)leiders president George Bush, Michail Gorbatsjov, de Indiase premier Rajiv Gandhi en de Noorse premier Gro Harlem Brundtland. Met sommige mensen was zijn relatie minder goed. Aan de vooravond van de verkiezingen van 1994 maakte Lubbers bekend niet te stemmen op lijsttrekker Elco Brinkman, maar op minister Ernst Hirsch Ballin. Lubbers geeft nu toe dat hij fout zat: ''Maar ik was mijnerzijds toch zeer deloyaal tegen Elco Brinkman. Kennelijk was ik over de rooie. Een keuze waarvan ik later denk: fout, fout, fout, Ruud.'' (p. 194).

Tenslotte vertelt Lubbers over zijn leven na het minister-presidentschap. Dit ging vaak gepaard met negatieve ervaringen. In 1994 wilde hij voorzitter van de Europese Commissie worden. Dit werd echter tegengehouden door Helmut Kohl. Na enige tijd werd Lubbers Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen bij de UNHCR. Na te zijn beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag, legde Lubbers zijn functie bij de UNHCR neer. In 2010 was Lubbers als informateur betrokken bij de kabinetsformatie. Hij wilde Ernst Hirsch Ballin in het kabinet als de bewaker van Wilders. Lubbers legde dit plan ook voor aan Wilders: ''Ik heb het Wilders zelf nog gevraagd: 'Als jij deelneemt, ben je dan bereid om af te spreken dat je alleen maar dingen roept als ze het groene licht hebben van de minister van Justitie? Je doet toch stevige uitspraken tegen moslims. Ik vind dat je aan de grens zit, zo niet onredelijk bent; soms doe je dingen die niet kunnen.''' (p. 250). Volgens Lubbers stemde Wilders in met zijn voorwaarde. Uiteindelijk ging dit alles niet door omdat Hirsch Ballin geen minister wilde worden in een kabinet met Wilders.

Perspectief en structuur

Met Persoonlijke herinneringen wilde Lubbers zijn herinneringen delen met zijn nageslacht. Hij wilde zijn herinneringen eigenlijk al opschrijven na zijn tijd in Den Haag, maar besloot hier mee te wachten. Lubbers schreef aan Persoonlijke herinneringen van 2016 tot kort voor zijn dood in 2018. Hij deed dit samen met zijn zoon Bart en de historica Hannah Aukes. In 2017 ging het dermate slecht met de gezondheid van Lubbers dat hij besloot met het schrijven van zijn herinneringen te stoppen. Het boek zou er volgens hem niet komen. Bart en Hannah Aukes besloten het project voort te zetten, zonder medeweten van Lubbers. Ondanks het feit dat Lubbers er mee wilde stoppen vertrouwde hij Bart en Hannah toch nog enkele herinneringen toe. De laatste waren van januari 2018. Persoonlijke herinneringen is voor de helft gebaseerd op geschreven herinneringen van Lubbers, en voor de resterende helft op vier lange gesprekken met Hannah Aukes. Waar nodig zijn deze aangevuld met research.

Persoonlijke herinneringen is verdeeld in vier hoofdstukken, die in totaal uit 65 korte stukjes bestaan. Hierin neemt Lubbers de lezer mee door zijn leven en loopbaan. De hoofdstukken zijn geschreven in chronologische volgorde. Persoonlijke herinneringen is geschreven in de ik-vorm en in de tegenwoordige tijd. De herinneringen worden extra benadrukt door een aantal toegevoegde foto's.

Een inkijk in het persoonlijke leven

De persoonlijke herinneringen van Lubbers zijn interessant om te lezen. Sommige herinneringen zijn misschien een beetje saai of braaf. Andere herinneringen bevatten de nodige humor of opmerkelijke anekdotes. In Persoonlijke herinneringen ligt de nadruk voornamelijk op het persoonlijke leven van Lubbers. Hij gaat nauwelijks in op wat hij bereikt heeft op politiek gebied. Persoonlijke herinneringen kan dus niet echt een autobiografie worden genoemd, in ieder geval geen boek waarin alles verteld wordt. Positief is dat Lubbers niet schuwt om de minder mooie herinneringen te beschrijven, zoals de kwestie Brinkman, de botsing met Kohl, zijn treurig vertrek bij de UNHCR en het drama Wilders. Interessant is om te lezen hoe Lubbers met deze tegenslagen omgaat. Aan het waarheidsgehalte van de herinneringen kan som getwijfeld worden. Bij de UNHCR werd Lubbers beschuldigd van ongewenste intimiteiten. Hij beweerde onschuldig te zijn. Dit komt niet echt geloofwaardig over omdat bekend is dat Lubbers zich in het verleden ook aan ongepast gedrag schuldig maakte. Desondanks is Persoonlijke herinneringen een interessant boek om te lezen. Het geeft een boeiend kijkje in het leven, werk en karakter van de man die een onuitwisbare politieke rol speelde.

Over de auteur

Ruud Lubbers (1939-2018) studeerde economie aan de Nederlandsche Economische Hoogeschool in Rotterdam. Van 1965 tot 1973 was hij samen met zijn broer directeur van het constructiebedrijf Hollandia. Van 1973 tot 1977 was Lubbers minister van Economische Zaken onder PvdA-leider Joop den Uyl. Na zijn ministerschap zat hij in de Tweede Kamer voor het CDA. Van 1977 tot 1978 was Lubbers vice-fractievoorzitter en van 1978 tot 1982 fractievoorzitter. Van 1982 tot 1994 was Lubbers premier van de kabinetten Lubbers I, Lubbers II en Lubbers III. Na zijn tijd als premier bekleedde hij diverse functies. Van 1996 tot 2001 was Lubbers hoogleraar globalisering aan de Tilburg University. In die zelfde periode was hij ook docent economie, klimaat en globalisering aan de Harvard University. Van 2001 tot 2005 was Lubbers Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties. Vanaf 2005 zette Lubbers zich in voor het Rotterdam Climate Initiative. Van 2006 tot 2014 was hij voorzitter van het Universitair Asiel Fonds. In 2010 was Lubbers als informateur betrokken bij de kabinetsformatie.