recensie

Boekbespreking "Leven aan de onderkant" van T. Dalrymple

Theodore Dalrymple schreef het boek: "Leven aan de onderkant" "Het systeem dat de onderklasse in stand houdt". De auteur is een geengageerde psychiater, die reeds jaren in een gevangenis en een ziekenhuis in een grote achterstandswijk werkt. Hij voerde duizenden gesprekken met daders en slachtoffers van mishandeling, roof, drugsmisbruik en andere vormen van geweld. Hij concludeert: "Hoe meer criminologen, des te meer criminaliteit. Een aanklacht tegen het systeem.

Het boek vormt een grote aanklacht tegen het zogenaamde waarderelativisme

Het zogenaamde waarderelativisme is terug te voeren op de de zestiger jaren, waarin een misdrijf op het conto werd geschreven van een beroerde jeugd, waardoor de dader eerder slachtoffer was dan pleger van een strafbaar feit. Feitelijk diende hij daardoor eerder op voorhand te worden vrijgepleit van hetgeen hem ten laste werd gelegd, dan te worden veroordeeld. Hij kon daar zelf immers niet de verantwoordelijkheid voor dragen, omdat hij een willoos instrument was van een door en door verrot systeem. De abolitionisten gingen nog een stap verder door elke vorm van detentie af te keuren.
Het systeem diende te worden aangeklaagd en de "slachtoffers" ( zij die vaak de meest weerzinwekkende daden hadden gepleegd) dienden te worden geholpen. De echte slachtoffers , intussen, hingen er zo n beetje bij en moesten maar zien hoe zij met de opgelopen trauma s verder moesten leven.

Het gilde der criminilogen werd niet moe om verklaringen aan te dragen voor de werkelijke oorzaak van de alsmaar stijgende criminaliteitscijfers. Dat moest wel toe te schrijven zijn aan de reeds gememoreerde beroerde jeugd, armoede, discriminatie en achterstelling in het algemeen. De respectieve overheden volgden serviel de meningingen van het gilde en er ontstond een ware "help de dader cultuur" De werkeloosheid onder hen nam schikbare vormen aan, evenals het aantal veroordelingen. De reclassering had haar handen vol aan de "opvang" van al die ongelukkigen, die al snel vastgemetseld zaten in de orde van het slachtofferschap. En zij gingen zich als gevolg daarvan ook navenant gedragen. Naarmate de vigerende opvatting van het "slachtofferschap" meer en meer de toen heersende moraal ging vertegenwoordigen, verdween het idee dat een ieder verantwoordelijk is voor de keuzen die hij of zij maakt op de achtergrond, totdat dat besef bij een grote groep geheel en al achter de horizon was verdwenen. In bepaalde steden in Engeland is vaak meer dan 70 procent van de wijkbewoners werkloos, zonder dat er enig uitzicht op verbetering is. Het begrip werk is in deze wijken sowieso een onbekend begrip, omdat de werkeloosheid van vader op zoon gaat, enz. Het behoeft geen betoog dat de criminaliteit daar gelijke tred mee houdt.

Dalrymple beschrijft in zijn boek hoe de mensen die hij in behandeling had alle verantwoordelijkheid voor hun daden buiten zichzelf plaatsten

Ruw, ruig en onaangenaam is de wereld die Dalrymple schetst. De relaties zijn er vluchtig, eenoudergezinnen de regel, net als werkloosheid, waarvan een ieder vindt dat hem daarvoor geen blaam treft en de overheid moet zorgen voor een uitkering, want: "Daar hebben wij recht op"! Citaat dalrymple: "Elke dag luister ik naar de verhalen die mensen vertellen over hun eigen leven en steeds weer sta ik versteld van het uiterst minieme deel dat zij toeschrijven aan hun eigen streven, hun eigen keuzen en daden. Ze ervaren zichzelf juist als was in handen van het lot". Einde citaat.

Een man werd bewusteloos en totaal uitgedroogd gevonden vlak voor een luxueus hotel

Honderden mensen moeten hem zijn gepasseerd en hebben gezien in welke conditie de arme drommel verkeerde. Niettemin vervolgde een ieder zijn of haar weg, in gedachten al relaxend in de sauna van het hotel en daarna een hapje en een drankje toe. De hypothese die Dalrymple voor deze onverschilligheid hanteert is dat de gegoede burger het idee koestert dat hij al voldoende belasting betaalt. Het ligt dus niet op zijn weg om in te grijpen, maar op die van de overheid, die immers ook de belastingpenningen heeft geincasseerd.

Het zijn twee voorbeelden, die ogenschijnlijk niet veel met elkaar hebben te maken. Maar schijn bedriegt. Het belangrijkste punt van overeenkomst is uiteindelijk onverschilligheid, waaraan bij de een een ander motief ten grondslag ligt dan bij de ander. Dalrymple noemt de samenleving die hij waarneemt dan ook ijskoud, ongevoelig en puur individualistisch.

Armoede: een relatief begrip

Een van de ( vele) oorzaken van de relatieve armoede onder de lagere standen in Engeland schrijft Dalrymple toe aan het gegeven dat het instituut huwelijk en de daarmee gepaard gaande gezondheidsbevorderende regelmaat en structuur in genoemde standen een verschijnsel is geworden, waarnaar je met een olielampje moet zoeken. Met andere woorden: bijna 90 procent bstaat uit een ouder gezinnen, waarvan de moeders kinderen alleen opvoeden. Dat deze kinderen uit het zaad van vele voorbijtrekkende vaders zijn ontsproten is in confesso!

Nog schokkerder is het gegeven dat zelfmoord de meest voorkomende doodsoorzaak is in de leeftijdscategorie van vijftien tot vijvenveertig jaar. Daarbij zij aangetekend dat het aantal zelfmoorden nog het sterkst is gestegen onder degenen die leven in de onderklassewereld van tijdelijk stiefouderschap en een totale onverschilligheid ten aanzien van wet en moraal. Aldus Dalrymple

Nederland en Engeland kennen de hoogste misdaadcijfers van West Europa

Voor de lezers van dit artikel zal het tot nu toe wellicht een geruststellende gedachte zijn dat het bovenstaande zich in het Verenigd Koninkrijk afspeelt en het wellicht in ons onvolprezen kikkerlandje niet zo n vaart zal lopen.

Het feit, echter, dat datzelfde landje , samen met Engeland, de hoogste criminaliteit kent van West Europa helpt hen wellicht uit de droom. Dat hoeft ook geen verwondering te wekken, wanneer men zich bedenkt dat criminologen hier te lande grosso modo dezelfde premissen erop nahouden als hun Engelse collega s. De criminaliteitscijfers worden vaak gebagatelliseerd en zodanig geklassificeerd dat wij ( het volk) het idee moeten krijgen dat het allemaal niet zo n vaart loopt. Feit is dat de criminaliteit vanaf 1960 met 300 procent is gestegen. Het aantal geweldsdelicten neemt hier een prominente plaats in! Terug naar Dalrymple.

Het boek leest als een trein. Het biedt de lezer inzicht in een mechanisme, waarin de mores en goede zeden, waarden en normen door "het systeem" en haar boodschappers grondig om zeep kunnen worden geholpen. De mens wordt erin gereduceerd tot een instrument, dat geen enkele invloed meer uitoefent op zijn eigen handelen. Het is, zoals een van de door Dalrymple ondervraagde gevangenen het treffend verwoordde: "Ik moest het mes wel in zijn keel steken, anders had ik niet voor mijzelf ingestaan".