recensie

Boekrecensie - Hersenschimmen J. Bernlef

Het boek ‘Hersenschimmen’ is geschreven door Hendrik Jan Marsman, beter bekend als J. Bernlef. Het boek dateert uit het jaar 1984 en is vier jaar later in 1988 verfilmd door regisseur Heddy Honigmann. Het boek ‘Hersenschimmen’ is geschreven door Hendrik Jan Marsman, beter bekend als J. Bernlef. Het boek dateert uit het jaar 1984 en is vier jaar later in 1988 verfilmd door regisseur Heddy Honigmann.

Het verhaal

Het verhaal gaat over Maarten Klein, die plotseling begint te dementeren. Hij woont met zijn vrouw Vera al vijftien jaar in Amerika en is al vier jaar met pensioen. Het boek begint op een zondag midden in de winter, Maarten staat voor het raam te wachten op de schoolbus die de kinderen naar school brengt, maar die komt niet want het is zondag en al drie uur ’s middags. Zo begint Maarten af te takelen, steeds vaker vergeet hij dingen, is in de war met vroeger of ziet hij bepaalde mensen voor iemand anders aan. Hij zegt zelf telkens dat dat komt vanwege de sneeuw, doordat alles wit is herken je niets meer. Uiteindelijk wordt Maarten meegenomen naar een inrichting.

Het boek

Als je dit boek leest denk je dat het zich over een lange periode afspeelt, maar in werkelijkheid zijn het maar negen dagen. Het boek is geschreven vanuit de ikpersoon, dus je leest wat Maarten denkt en voelt. Daardoor is het af en toe heel verwarrend omdat hij zelf niet meer alles kan onthouden en steeds in de war is met het verleden.

Het boek is erg knap geschreven omdat het natuurlijk heel moeilijk is om jezelf in te leven in iemand die aan het dementeren is. Je moet het boek niet lezen als je opzoek bent naar spanning en sensatie, want af en toe kan het boek ook best saai en langdradig zijn, bijvoorbeeld wanneer Maarten terugdenkt aan zijn werk en zijn collega’s, dit kan af en toe zo langdradig zijn dat je de neiging hebt om dat stuk over te slaan.

Zo kan je je af en toe ook onbewust aan Maarten gaan ergeren, bijvoorbeeld als hij vraagt waard e hond is en ze hem vertellen dat Vera hem aan het uitlaten is en hij vervolgens drie regels verder weer hetzelfde vraagt en dit gaat dan vervolgens twee bladzijdes lang zo door. Maar Maarten kan hij ook niks aan doen, het kan iedereen overkomen, ook jezelf, en dat is best een eng idee.

Conclusie

Het einde van het boek is een beetje een open eind, Maarten wordt wakker en hoort zijn vrouw zeggen dat het raam gemaakt is en de ze weer naar buiten kunnen kijken naar de beginnende lente. Het is dus niet een boek waarbij aan het eind de ontknoping van het verhaal te vinden is, maar zo als op de achterkant staat beschreven: “Het boek laat zich lezen als een detective, maar terwijl in een detective tenslotte alle stukjes in elkaar passen, raken ze in Hersenschimmen steeds meer uit hun verband.”