recensie

Boekrecensie: Les héritiers du fleuve van Louise Tremblay

Les héritiers du fleuve is een Canadese vierdelige saga van Louise Tremblay d'Essiambre. Het verhaal van drie vriendinnen van 1887 tot 1939. Hoe ze trouwen, kinderen krijgen en kinderen verliezen. Hoe hard het leven wel kan zijn wanneer je van het weer afhankelijk bent om je geld te verdienen of je gezin te onderhouden. Hoe de machtige rivier tussen de twee oevers het leven van iedereen bepaalt en families scheidt. Hoe het leven in de stad is, hoe het leven op het platteland is. Kortom, het leven van elke dag op het ritme van de seizoenen.

Les héritiers du fleuve: saga over het mooie Canada van 1887 tot 1939

Les héritiers du fleuve is een saga in voorlopig (2016) vier boeken. Er zou er nog een vijfde moeten bijkomen, want de schrijfster wil tot 1955 gaan en voorlopig is het verhaal gestopt in 1939, juist wanneer Wereldoorlog II uitbreekt in Europa. Het eerste boek beschrijft de periode van 1887 tot 1893, het tweede boek van 1998 tot 1914. In boek drie gaat het van 1918 tot 1929 en boek vier van 1931 tot 1939. Voor elk boek geeft Louise Tremblay d'Essiambre in een voorwoord wat uitleg over de ontbrekende periodes en over dingen die in haar eigen leven zijn gebeurd.

Emma, Alexandrine en Victoire

De saga begint in het rurale Canada van 1887 met drie vriendinnen: Emma, Victoire en Alexandrine. De vriendinnen trouwen en een van hen gaat aan de andere kant van de rivier wonen. Emma en Alexandrine krijgen heel wat kinderen, zoals dat toen de gewoonte was en zelfs moest van meneer pastoor. Victoire blijft kinderloos. Zij start een taartenbedrijf in haar eigen keuken en heeft heel wat succes. Haar man, Albert, heeft een smidse. Clovis, de man van Alexandrine doet zijn gezin leven van cabotage. Hij brengt goederen en mensen van de ene kant van de rivier naar de andere. Matthieu, de man van Emma, is landbouwer. Zijn gezin leeft van de opbrengst van de boerderij en de eigen tuin. Het boek vertelt het wedervaren van de drie families, in een tijd waarin het leven hard is en waar mensen leven op het ritme van de seizoenen. Vooral in Canada, waar het leven wel lijkt stil te vallen tijdens de strenge winters en de families moeten leven van wat ze tijdens de mooie periode verdiend hebben.

Het leven evolueert

Het leven evolueert en ook de mensen moeten zich aanpassen. De smidse brengt niet meer op met het verdwijnen van paard en kar. Albert moet zijn smidse te koop zetten. De koper komt uit een onverwachte hoek. De keuken van Victoire reikt niet meer voor de vele bestellingen. Albert geeft haar geld om haar keuken aan te passen en uit te breiden. Op de boerderij van Matthieu komen er in eerste instantie koeien en later ook varkens bij.

Wereldoorlog I

Wereldoorlog I breekt uit. Jong en overmoedig wenst Leopold, de zoon van Clovis en Alexandrine, naar Europa te trekken. De oorlog zal niet lang duren en op die manier kan hij het oude continent leren kennen. Het draait anders uit. De oorlog duurt vier jaar en Leopold komt niet ongeschonden uit de strijd. Op het einde van het vierde boek is Wereldoorlog II net uitgebroken in Europa. De Canadezen zijn bang dat ook dit keer weer tal van hun zonen en kleinzonen zullen moeten overgaan en zullen sneuvelen in de strijd.

Louise Tremblay d'Essiambre

Geen doktersstudies, wel een passie voor schrijven

Louise Tremblay d'Essiambre is geboren in Canada, meer bepaald in Quebec, in 1953. Ze begint een opleiding als verpleegster, omdat haar vader niet wil betalen voor doktersstudies. Al snel ontdekt ze haar liefde voor het schrijven. Een huwelijk en de geboorte van acht kinderen zetten haar opleiding en beroepscarrière on hold, maar dat vindt ze zelf niet erg. Ze heeft nu volop tijd om te schrijven. Met haar gezin woont ze in St. Nicolas, op de oevers van de Saint-Laurent.

Meer dan 30 boeken in evenveel jaar

Louise Tremblay d'Essiambre is een veelschrijver. Haar eerste boek komt uit in 1984. Le tournesol, later heruitgegeven met een andere titel: La fille de Joseph. Naast een aantal saga's bestaande uit steeds een vijftal boeken, heeft Louise Tremblay d'Essiambre ook twee politieromans uitgegeven. Ze schreef 'L'infiltrateur" en "Boomerang" met de medewerking van Loui Sansfaçon, een geëxperimenteerde politieagent. De boeken werden met veel lof onthaald, zowel bij politiemensen als bij liefhebbers van het genre. Daarna volgden drie boeken over waar gebeurde verhalen. Een over een vrouw met overgewicht, een over haar eigen schrijfcarrière en een over een man die een zwaar auto-ongeluk had. Sinds begin 2000 heeft Louise Tremblay d'Essiambre een nieuwe echtgenoot en beviel ze van een dochter. Samen met de dochter van haar nieuwe echtgenoot wonen ze nu met vier in Montréal. De auteur ontdekt een nieuwe passie: schilderen. Veel van haar boeken worden nu geïllustreerd met tekeningen van haar hand. Memoires d'un quartier wordt een saga van twaalf boeken, waarin ze de periode van 1950 tot nu (2016) beschrijft. Daarna volgde de saga Les héritiers du fleuve.

Boekenbeurzen en prijzen

Louise Tremblay d'Essiambre is een graag geziene gast op boekenbeurzen. Ze won ook al verschillende prijzen waaronder de Grand Prix littéraire Archambault in 2005. Haar laatste series "Mémoires d'un quartier" en "Les héritiers du fleuve" werden finalisten voor de Prix du Grand Public Salon du livre van Montréal / La Presse 2010, 2011, 2013. Ze was tevens Lauréate du Gala du Griffon d'or 2009-categorie Artiste par excellence-adulte en finaliste voor de Grand prix Desjardins de la Culture de Lanaudière 2009. Van al haar boeken samen zijn al meer dan twee en half miljoen boeken verkocht (2016).

Wat is een schoener?

Cabotage

In de boeken leeft de familie van Clovis en Alexandrine van cabotage. Cabotage is het van de ene oever naar de andere brengen van goederen en mensen. Hiervoor gebruiken ze schoeners. Sommige van die schoeners heeft Clovis zelf getekend en mee gebouwd. Het caboteren zorgt ook voor een noodlottige gebeurtenis in het leven van deze familie. Deze gebeurtenis zal het hele gezin voor de rest van hun leven beïnvloeden.

Schoener

Een schoener is een tweemaster. Later kwamen er schoeners met meer masten. Omdat het tuig en de zeilen makkelijk te hanteren zijn, zijn schoeners schepen waar niet veel bemanning voor nodig is. De schoener van de Canadese Saint-Laurent is speciaal omdat hij werd aangepast aan de getijden. Zij maakten er een boot met een platte bodem van, omdat er niet veel kades waren in Quebec en het schip nergens kon aanleggen bij laag water. Later verdwenen ook de zeilen, met de komst van de motors. Vandaag de dag zijn er geen schoeners meer op de Saint-Laurent. De laatste, Jean-Richard genoemd, werd gebouwd in Petite-Rivière-Saint-François in 1959. De constructie er van werd vastgelegd door Pierre Perrault, van de Office National du Film du Canada. Vandaag blijven er ook de Jean-Yvan en de Saint-André over. Zij bevinden zich in het Musée maritime van Charlevoix. Verder ook de Mont-Saint-Louis, in een privé-museum op L'ile aux-Coudres et de Grosse-Île. Deze schoeners kregen weer zeilen. De Grosse-Ile is lid van de European Maritime Heritage (EMH)1 et ligt op Québec2. Zij werd gebouwd en gebruikt als militair schip en bevoorraadde het eiland Grosse Ile in het archipel van Montmagny.

Bestaan de beschreven steden en dorpen echt?

De dorpen Pointe-à-la-Truite en L'Anse zijn verzonnen om niet heel de tijd historisch correct hoeven te zijn. De beschreven streek is wel Charlevoix. Quebec en Montréal, alsook de Saint-Laurent bestaan natuurlijk wel echt.

Eigen mening

Les héritiers du fleuve is een hartverwarmende en meeslepende saga. In het begin komt het wat traag op gang met de drie vriendinnen. Je begrijpt niet goed waar het heen gaat. Maar eens de setting klaar is, word je meegesleept door het leven van de drie gezinnen en de vele kinderen en kan je het boek niet meer wegleggen. Eens je een boek uit hebt, wil je zo snel mogelijk in het volgende beginnen. Het leven in het rurale Canada is zo eenvoudig en zo alledaags en toch ook zo moeilijk en hard. De drie gezinnen kunnen niets anders dan te leven op het ritme van de seizoenen en zich aan te passen aan hun lot en aan de evolutie. Geluk bestaat uit kleine dingen. Hopelijk komt het vijfde boek er snel aan.

Vergelijking met de saga over Canada van Marie-Bernadette Dupuy

Het grote verschil tussen de saga over Canada van Louise Tremblay d'Essiambre en die van Marie-Bernadette Dupuy is dat Louise Tremblay d'Essiambre een echte Canadese is en Marie-Bernadette Dupuy niet. Dat merk je al in de taal die in het boek gehanteerd wordt. Hoewel Marie-Bernadette Dupuy haar best doet om hier en daar een paar Canadese woorden en zinnen te gebruiken, klinken ze in de boeken van Louise Tremblay d'Essiambre zo veel authentieker en echter. In het begin is het wel wat aanpassen, omdat het Canadees Frans wel heel anders klinkt dan het gewone Frans, maar eens je door hebt wat het betekent, is het een grappig en sappig taaltje. Ook de beschrijvingen van het dagelijkse Canadese leven zijn levensechter bij Louise Tremblay d'Essiambre.

De setting in beide saga's is wel verschillend. Bij Louise Tremblay d'Essiambre speelt alles zich af in kleine dorpen en steden rond de Saint-Laurent. Bij Marie-Bernadette Dupuy speelt een groot deel van het verhaal zich af bij de indianen en in de natuur. En dat is dan weer haar sterk punt.

Moeilijke thema's

In haar boeken gaat Louise Tremblay d'Essiambre moeilijke onderwerpen niet uit de weg. Zo komen onderwerpen als het verliezen van een kind, het wegvallen van een moeder in een kroostrijk gezin, het getrouwd zijn met een oudere man of vrouw, homoseksualiteit, de macht van de kerk en nog veel meer heikele thema's aan bod. Ook dit maakt het lezen van deze boeken zo boeiend. Hoe werden al deze thema's gezien in de negentiende en begin twintigste eeuw en hoe gingen de mensen er zelf mee om. Wel moet gezegd worden dat de personages van Les héritiers du fleuve best modern zijn en vooruitstrevende ideeën hebben.

Frans

Het Frans is niet echt moeilijk, dus het boek is goed leesbaar, ook voor mensen waarvan Frans niet de moedertaal is. Je moet natuurlijk wel rekening houden met het feit dat er heel wat specifieke woorden in komen, zoals le cabotage, la forge, etc. Maar eens je door hebt wat dat is, kan je heel goed mee. Ook het Canadees Frans kan misschien een struikelblok zijn in het begin maar ook hier geldt dat wanneer je weet wat sommige woorden/zinnen betekenen, het niet echt meer stoort. De boeken werden niet naar het Nederlands vertaald (situatie 2016).

Technische gegevens van de boeken

Het gaat hier om de versie uitgegeven door Club France Loisirs, waarin telkens twee boeken worden gebundeld in een band. In de versie uitgegeven in Canada gaat het om vier aparte boeken. Bij de Canadese uitgever kunnen ook boeken worden besteld, getekend door de auteur.

Band I

• Titel: Les héritier sdu fleuve *
• Auteur: Louise Tremblay d'Essiambre
• Uitgever: Editions France Loisirs
• Uitgiftedatum: 1887 - 1893: 2013, 1898 - 1914: 2014
• ISBN: 978-2-298-08315-6
• Aantal bladzijden totaal: 687

Band II

• Titel: Les héritiers du fleuve **
• Auteur: Louise Tremblay d'Essiambre
• Uitgever: Editions France Loisirs
• Uitgiftedatum: 1918 - 1929: 2014, 1931 - 1939: 2014
• ISBN: 978-2-298-09753-5
• Aantal bladzijden totaal: 695