recensie

Het geheime logboek van topnerd Tycho: Oranje & Dekker

Het geheime logboek van topnerd Tycho. Op 24 september 2015 werd tijdens een symposium op de Evangelische Hogeschool (EH) in Amersfoort het door Jongbloed uitgegeven kinderboek 'Het geheime logboek van topnerd Tycho' gepresenteerd. Het is geschreven door kinderboekenschrijver en theoloog Corien Oranje met medewerking van Cees Dekker, professor aan de Technische Universiteit Delft. Het duo wil met het boek de boodschap overbrengen dat geloof in God als Schepper en evolutie prima bij elkaar passen en door kinderen dit al jong voor te houden, is de kans kleiner dat ze later, als ze in de collegebanken plaatsnemen, van hun geloof vallen. Ze brengen echter twee onverenigbare geloofssystemen bij elkaar en het resultaat is een conflicterend mengelmoesje. Of noem het syncretisme: een poging om twee verschillende geloven of denkkaders met elkaar te combineren. Moet dat merkwaardige brouwsel kinderen en later studenten in de kerk houden?

• Titel: Het geheime logboek van topnerd Tycho
• Auteurs: Corien Oranje & Cees Dekker
• Taal: Nederlands
• Uitgave: Hardback
• Verschijningsjaar: 2015
• Aantal pagina's: 152

'Het geheime logboek van topnerd Tycho' in vogelvlucht

'Het geheime logboek van topnerd Tycho' gaat over een jongen, Tycho Bonnema, die fossielen verzamelt, die fan is van de Donderdijdino (de dino die baby’s kreeg zo groot als een pony), die christen is en die alles wil weten over de oerknal en over hoe het heelal is ontstaan. Het is een avontuurlijk verhaal over een jongen die van zijn geleerde oom Jeroen, sterrenkundige en ook nog eens professor, leert dat je uitstekend de evolutietheorie kunt aannemen en tegelijk in de Schepper-God kunt geloven.

Het boek begint met een een enorme knal terwijl ze op school zitten. Het brandalarm gaat af, er is rondvliegend glas en er is een grote krater ontstaan op de plek waar eerst het fietsenhok stond. Het is een puinhoop op Tycho's school en iedereen vraagt zich af wat er is gebeurd. Was het echt een stuk ruimtepuin dat uit de lucht kwam vallen? Tycho's oom, Jeroen, die alles weet van sterren en planeten, denkt van wel en hij wil dit nader onderzoeken. Een meteoriet uit de ruimte, dat is wel heel erg gaaf. Tycho heeft al een paar keer bij hem thuis naar de sterren gekeken.

Oom Jeroen komt op school vertellen over het heelal, en over de oerknal. Tot ontsteltenis van een paar ouders die op grond van hun geloof beweren dat er nooit een oerknal is geweest. Wie heeft er gelijk? Tycho en zijn klasgenoten besluiten zelf op onderzoek uit te gaan. Ze willen uitzoeken hoe het zit met de oerknal en met de evolutie. Want als God alles heeft gemaakt - dan is het alleen maar 'cool' om meer te ontdekken over hoe Hij dat gedaan heeft! De meester neemt de klas vervolgens op sleeptouw in een zoektocht naar oorsprongsvragen vanuit de evolutietheorie en de Bijbel. Eerst in de klas met wat in het boek een 'mensenbibliotheek' wordt genoemd (ouders die spreekbeurten houden) en als klap op de vuurpijl een studieweekje met als hoogtepunt een bezoek aan Naturalis, een onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum in Leiden.

Opvallend is overigens dat de evolutionist een professor is en dat de creationisten in dit boek vooral bestaan uit bezorgde ouders en hun kroost. Nog erger: de creationistische visie wordt vertegenwoordigd door een nogal irritante moeder die onder valse voorwendselen in de klas wat komt vertellen over de schepping (p. 48). Over framing gesproken! De onderliggende boodschap is duidelijk: evolutie is wetenschap, want het is de professor die het vertelt en het creationisme is voor leken die niet beter weten, en bovendien hun visie op achterbakse wijze aan de man brengen.

Positief is dat meester Jan Jaap in de lijn van Paulus in 1 Thessalonicenzen 5:21 ('onderzoek alles, behoud het goede') de kinderen een open en onderzoekende houding aanleert:

"Weet je wat ik denk? Als God alles gemaakt heeft, dan mogen we het gewoon onderzoeken. (…) En dan hoef je nergens bang voor te zijn. Want je kunt alleen maar ontdekken wat God gedaan heeft." (p. 71)

Oom Jeroen moedigt dezelfde houding aan wanneer hij zegt 'dat het een goed idee is om de oerknal zelf te onderzoeken en niet zomaar te geloven wat andere mensen daarover zeggen' (p. 75). Het is alleen jammer dat de oerknal en evolutietheorie niet kritisch tegen het licht worden gehouden. Aan heersende wetenschappelijke theorieën wat betreft de oorsprong van het heelal en de mens wordt niet getwijfeld, maar bijna als een soort vanzelfsprekendheid wèl aan wat erover in de Bijbel staat. 'Je moet niet zomaar geloven wat andere mensen zeggen', maar dat geldt kennelijk niet voor wat oom Jeroen leert. Wat oom Jeroen over oerknal en evolutie zegt, gaat er bij Tycho in als Gods woord in een ouderling. Deze dubbelheid is opvallend, maar is de auteurs kennelijk ontgaan.

Het is een afwisselend, meeslepend en vlot geschreven verhaal, dat telkens wordt afgewisseld met allerlei wetenswaardigheden (die soms gelukkig ook echt wetenschappelijk zijn, bijvoorbeeld over sterren kijken (p. 23)), links naar filmpjes via QR-codes en een mailwisseling met zijn hooggeleerde oom Jeroen. Bijvoorbeeld:

'Evolutietheorie klopt gewoon'

Het boek heeft het uitdrukkelijke doel om kinderen duidelijk te maken dat je in evolutie kunt geloven en tegelijk in de Bijbel. Aanvankelijk had de uitgever aan Oranje en Dekker gevraagd een boek samen te stellen waarin zowel evolutie als creationisme aan de kinderen zouden worden aangereikt. Maar Dekker wilde niets weten van een boek dat zowel het creationisme als de theïstische evolutie als serieuze alternatieven zou presenteren. Oranje ging daarin uiteindelijk mee, omdat ze tot de conclusie kwam: "Evolutie klopt". In het interview in het Nederlands Dagblad zegt ze: "Hoe meer ik erover ging lezen, hoe meer ik dacht: evolutietheorie klopt gewoon."[1]

Vanuit welke filosofisch denkkader bekijk je de feiten?

Volgens de Bijbel is de wereld in zes dagen geschapen en minder dan tienduizend jaar oud. De meeste wetenschappers gaan echter uit van een hoge ouderdom (van het heelal en al wat daarin is) en interpreteren vanuit deze aanname hun waarnemingen. Dit komt doordat zij uitgaan van een naturalistisch wereldbeeld en daardoor alles aan de hand van natuurlijke processen, waaronder evolutionaire processen, moeten verklaren. Dergelijke processen vereisen héél veel tijd. Naturalisme is een filosofisch denkkader waar men door kijkt om de feiten te interpreteren. Daarentegen zijn er ook veel wetenschappers die uitgaan van de betrouwbaarheid van de Bijbel en die feiten of waarnemingen interpreteren vanuit een Bijbels-historisch perspectief. Het boek tracht deze twee onverenigbare paradigma's met elkaar te verzoenen door de evolutietheorie als een wetenschappelijk bewezen theorie te presenteren ('evolutie is een feit') en het Bijbelse scheppingsverslag als niet-historisch. Beide opvattingen zullen onder de loep worden genomen.

Oerknal

De suggestie van 'oom Jeroen' dat we 'via onze telescopen ontdekt hebben dat de wereld 13,8 miljard jaar geleden is ontstaan', is lariekoek. De oerknaltheorie is een onvolwaardige theorie die met allerlei onwaarneembare ad hoc verklaringen aan elkaar hangt, zoals de kosmische inflatietheorie, donkere energie en donkere materie. Deze hypothesen waar de oerknaltheorie op is gestoeld, zijn nog nooit geobserveerd – ook niet door de telescopen van oom Jeroen.[2] Mede-auteur van het boek Cees Dekker is van mening dat er sterke bewijzen bestaan voor een oude aarde vanuit de astronomie, waaronder het uitdijen van het heelal.[3] Nu zijn er sterke argumenten te geven voor een heelal dat uitdijt, maar oom Jeroen (gemodelleerd naar Cees Dekker) 'vergeet' te vermelden dat er ook argumenten zijn die richting een statisch heelal lijken te wijzen. Niet alle sterrenkundigen geloven namelijk in dat expanderende heelal dat 13,8 miljard jaar geleden begon uit een hete, dichte toestand. Er zijn ook wetenschappers die er van overtuigd zijn dat we leven in een statisch heelal. In 2014 kwamen Eric Lerner, Renato Falomo en Riccardo Scarpa met een wetenschappelijk artikel, waarin ze laten zien dat het heelal niet expandeert.[4] De fysicus John Hartnett heeft in een tweetal artikelen alle argumenten voor en tegen een heelal dat uitdijt of statisch is op een rijtje gezet en hij concludeert:

It is impossible to conclude either way whether the universe is expanding or static. The evidence is equivocal. It would seem that cosmology is far from a precision science, and there is still a lot more work that needs to be done to resolve the apparently contradictory evidence.[5]

Moordende wetenschappelijke consensus

Er zijn topwetenschappers die in het geweer zijn gekomen tegen de moordende wetenschappelijke consensus rond de oerknal. Zij stellen onder meer:

"Our ideas about the history of the universe are dominated by big bang theory. But its dominance rests more on funding decisions than on the scientific method."[6]

Hun kritiek is niet mals en ze stellen dat zelfs observaties door dit eenzijdige filter worden geïnterpreteerd, en als goed of fout worden beoordeeld gebaseerd op de vraag of zij de oerknal ondersteunen of niet.[7] En dit eenzijdige filter wordt de kinderen die het boek lezen via oom Jeroen door de strot geduwd.

Creationistische kosmologische theorieën

Er zijn door de jaren heen ook elegante theorieën ontwikkeld door creationistische wetenschappers. Deze worden vaak geridiculiseerd zonder de argumenten inhoudelijk te onderzoeken. (En als je het respect van het wetenschappelijk establishment niet wilt verliezen, kun je maar beter op geen enkele wijze geassocieerd worden met het creationisme.) Jonge-aarde creationisten gaan uit van een historische interpretatie van Genesis 1 en 2 en stellen de ouderdom van de aarde op 6.000 tot hooguit 10.000 jaar. Een van de problemen waar het jonge aarde creationisme tegenaan loopt is dat er sterren zijn die miljoenen lichtjaren bij ons vandaan staan. Aangezien een lichtjaar de afstand is die het licht aflegt in een jaar, impliceert dit dan niet dat het universum erg oud is? Dr. Russell Humphreys heeft jarenlang aan dit probleem gewerkt en heeft een creationistische kosmologie ontwikkeld dat dit probleem lijkt op te lossen.[8/9/10] Oom Jeroen doet hier echter het zwijgen over. Er is alleen ruimte voor zijn geliefde oerknaltheorie.

'Genesis is geen handleiding'

Dat God de evolutie gebruikte om het heelal en alles wat er in is te scheppen, is in tegenspraak met het Bijbelse verslag, bijvoorbeeld de aarde geschapen na de zon in plaats van voor de zon en de zes scheppingsdagen. Dit lossen de schrijvers van het boek heel handig op door een dominee van stal te halen die een historische lezing van het scheppingsverslag uit Genesis 1 ontkracht door deze uit te spelen tegen Genesis 2. Het kinderboek leert bij monde van deze dominee dat Genesis twee scheppingsverhalen kent die strijdig zijn met elkaar, Genesis 1:1-2:3, en Genesis 2:4- 25. De twee verhalen worden naast elkaar gezet. De dominee laat Tycho en de andere kinderen even in verwarring:

'Huh? Ik krabde aan mijn voorhoofd en las het nog een keer. 'Heeft God nou eerst de planten gemaakt of de mensen?'
'De planten!' zei Anna.
'Niet waar! Kijk dan! Eerst maakte God een man!'
Christi stootte me aan. 'Zie je dat? Hier staat het helemaal niet van die zes dagen!' (p.143)

De kinderen vragen zich af of het soms een sprookje is. De dominee legt vervolgens uit dat wat ze net gelezen hebben geen journalistiek of wetenschappelijk verslag is en ook geen handleiding speciaal voor mensen uit de 21e eeuw over hoe het allemaal zit met de oerknal of de evolutie. Volgens de dominee is het een heel eenvoudige uitleg over hoe God alles heeft gemaakt waaruit je onder meer kunt leren dat God de Schepper is en dat God voor de mensen zorgt (p.144). Genesis kent inderdaad twee beschrijvingen van de schepping. Er is echter geen conflict tussen beide gedeelten, zoals het kinderboek voorhoudt. De eerste is chronologisch, en de tweede is beschreven vanuit het perspectief van de mens. Genesis 2 zoomt in op de zesde scheppingsdag; de schepping van de mens. Jezus noemde in één zin beide beschrijvingen, en wist dat ze refereerden naar dezelfde gebeurtenis (Matteüs 19:4-5).

Vereenvoudigd verhaaltje

Het boek houdt zijn lezers voor dat God de dingen op zo'n manier uitlegt dat mensen van die tijd het begrepen. God speldt de mensen daarom maar een vereenvoudigd verhaaltje op de mouw van een schepping in zes dagen. Deze uitleg bevredigt geenszins. Er is in de Bijbel sprake van accommodatie: God past zich aan ons beperkte begripsvermogen aan. Deze aanpassing in Gods spreken en handelen wil zeggen dat Zijn spreken gekenmerkt wordt door volmaakte eenvoud. De Bijbel beschrijft de scheppingswerken in de taal van de alledaagse waarneming, in een taal die voor de mensen van alle tijden en culturen toegankelijk is. Maar God verzint geen verhaaltjes.

Als de Schepper zeer langzaam nieuwe levensvormen schept via een geleidelijk proces, dan is dat zeer eenvoudig uit te leggen. De evolutietheorie wordt nota bene al aan jonge kinderen uitgelegd. Waarom zouden volwassenen in die tijd het dan niet hebben kunnen begrijpen? Evolutiebioloog en uitgesproken atheïst Richard Dawkins opperde in 2011 dat kinderen vanaf vijf jaar les zouden moeten krijgen in evolutie. "Als kinderen vragen: 'waar kom ik vandaan?', zijn ze heel goed in staat om de evolutietheorie te begrijpen. Evolutie kan op een zodanige manier worden onderwezen dat het gemakkelijker te begrijpen is dan een mythe," schrijft Richard Dawkins.[11] De atheïst bracht in in 2011 een boekje uit waarmee kinderen de evolutietheorie uitgelegd krijgen. De titel van het boek is 'The Magic of Reality: How We Know What’s Really True'. (In het Nederlands uitgegeven onder de titel: 'De betoverende werkelijkheid; Hoe we weten wat we zeker weten'.) Het is volgens Dawkins bedoeld voor kinderen van rond de twaalf jaar.

Er zijn ook al vanuit de oudheid variaties van de evolutietheorie bekend bij onder meer de Grieken. De Griekse wijsgeer Anaximander, die van 611 tot 545 vóór Christus leefde, leerde dat uit vochtige elementen, waar de zonnewarmte op inwerkte, de levende wezens waren ontstaan. Uit de slijkmassa kwamen eerst visgestalten tevoorschijn en hieruit ontstonden de landwezens, waartoe hij ook de mensen rekende.[12]

Bovendien waren de mensen uit de begintijd niet minder intelligent dan de mensen van nu. Lees Genesis en je komt erachter dat het technische kunnen van de oude wereld op een hoog peil stond. Er is reeds in Genesis 4 sprake van het bouwen van steden, metalen gereedschappen en het vervaardigen van muziekinstrumenten.

Geen zes letterlijke dagen?

Ook heeft de dominee uit het kinderboek een theologisch foefje waarmee hij de kinderen leert dat de zes dagen in het scheppingsverslag niet echt zes dagen waren:

'Er staat in de Bijbel dat God in zes dagen alles gemaakt heeft. Dus het lijkt heel makkelijk. Zes dagen zijn zes dagen toch? Maar er staat ook in de Bijbel dat God een zon is. Is God een zon?' (p. 57)

In Psalm 84:12 staat: "Want een zon en een schild is de Ene, God." De Bijbel maakt veelvuldig gebruik van beeldende, symbolische taal. Met beeldtaal kan een diepere geestelijke waarheid begrijpbaar en inzichtelijk worden gemaakt, ook voor eenvoudige mensen. Maar wie zegt dat de gebruikte beeldtaal in de Psalmen van dezelfde orde is als de scheppingsdagen in Genesis 1? Allereerst gaat het hier om verschillende genres. De Psalmen vallen onder de poëtische boeken, terwijl in Genesis 1 volgens dr. P. de Vries, docent Bijbelse theologie en hermeneutiek van het Hersteld Hervormd Seminarie dat verbonden is met de Vrije Universiteit, voor het overgrote deel een voor proza kenmerkende werkwoordsvorm wordt gebruikt.[13] Het eerste hoofdstuk van Genesis dient dus niet als poëzie maar als proza gelezen te worden. En dat Genesis 1:1-2:4 een Bijbelgedeelte met een hoog literair gehalte is, betekent nog niet dat het geen historie is. God houdt van schoonheid, ook literaire schoonheid.

Voorts valt uit het scheppingsverslag niet op te maken dat het woord 'dag' ('yom') figuurlijk opgevat moet worden. Integendeel, in een prozatekst betekent volgens dr. P. de Vries het Hebreeuwse woord 'yom' altijd een letterlijke dag, afgezien van de uitdrukking 'te dien dage'[14]. Gert-Jan van Heugten die lezingen en workshops geeft over onder meer schepping en evolutie, schrijft hierover:

"Een oppervlakkige lezing van Genesis 1 laat zien dat het hier om letterlijke dagen van 24 uur moet gaan (‘dag’ staat hier in combinatie met een getal, met ‘nacht’, met ‘avond’ en met ‘ochtend’, allemaal aanduidingen dat het om letterlijke dagen gaat). Het Hebreeuwse woord voor ‘dag’ (‘yom’) komt 2301 keer voor in het Oude Testament. Van al die keren weten we de betekenis, alleen bij de 10 keer dat ‘yom’ in Genesis 1:1-2:4 voorkomt wordt er aan getwijfeld." [15]

Het gebruikte woord 'yom' heeft dus (als losstaand woord) in alle gevallen de betekenis van een gewone dag.

Bovendien zegt God zelf bij de instelling van het sabbatsgebod in Exodus 20:11: "Want in zes dagen heeft de Ene de hemelen en het aardland gemaakt, de zee en al wat er in hen is, en hij hield rust op de zevende dag; daarom heeft de Ene de sabbatdag gezegend en hem geheiligd!" Het zou zeer merkwaardig zijn als God eerst ondubbelzinnig verklaart in zes dagen de hemel en de aarde gemaakt te hebben, terwijl later zou blijken dat Hij hier miljarden jaren voor nodig had. Dat zou betekenen dat God heeft gelogen, maar God kán niet liegen. Als God spreekt, spreekt Hij waarheid.

Op het Symposium 'Schepping of evolutie, wat vertellen we onze kinderen?' waar het kinderboek werd gepresenteerd, waren naast de auteurs ook andere sprekers aanwezig, onder wie theoloog Reinier Sonneveld. Uit de zaal kwamen kritische vragen van mensen die wel met een historische lezing komen van Genesis 1: 'Waar komt de dood, het kwaad vandaan?' Sonneveld: "Ik weet niet of er een letterlijke zondeval is geweest." Zijn Adam en Eva wel historisch? Sonneveld: "Een optie is dat Adam en Eva een groep mensen zijn geweest die gefaald hebben."[16] De zondeval wordt door deze theoloog gebagatelliseerd en afgedaan met 'falen' en het bestaan van een historische Adam lijkt te worden ontkend. Hij bleef daarin wat vaag, getuige het verslag van het symposium van Gert-Jan van Heugten: "Op de vraag 'Heeft Adam echt bestaan' kwam geen duidelijk antwoord".[17] Naast de hierboven genoemde zijn er ook tal van andere Bijbelboeken die uitgaan van een historische oergeschiedenis. De geslachtsregisters in Kronieken en in Lucas gaan helemaal terug tot de eerste mens, Adam, die door God is geschapen. Wanneer Jezus wordt bevraagd over het huwelijk, haalt hij teksten aan uit Genesis 1 en 2. Paulus schrijft dat Adam een type is van Christus, Die komen zou (Romeinen 5:14). En in 1 Korinthe 15:42-49 stelt Paulus de eerste mens en de tweede Mens, de eerste mens Adam en de laatste Adam, tegenover elkaar in het kader van de opstanding.

Kernprobleem

Wat Sonneveld over de zondeval zegt legt het kernprobleem bloot waar het hier om gaat. 'Een groep mensen heeft gefaald'. Deze zienswijze gaat volledig voorbij aan het feit dat de mens sinds de zondeval –die volgens de Bijbel wel degelijk heeft plaatsgevonden– een doodsvijand van God is. Ons verstand is van nature verduisterd, waardoor wij God weigeren te (h)erkennen in Zijn Woord en in Zijn schepping. Ons verstand moet eerst verlicht worden door Gods Heilige Geest en blijft van die verlichting steeds afhankelijk. Ook de wetenschapper heeft deze verlichting nodig om Gods schepping te kunnen verstaan.[18] Dit lijkt volledig te worden miskend. Dat is de reden dat de 'oergeschiedenis’ in Genesis 1-11 zonder blikken of blozen wordt ingewisseld voor de 'wetenschappelijke' variant van het oorsprongsverhaal: de evolutietheorie. Menselijke inzichten heersen over de Bijbel en 'de wetenschap' dicteert hoe het scheppingsverslag gelezen moet worden. Men erkent niet (langer) dat de Bijbel het hoogste gezag heeft en zélf de gids moet zijn in de verklaring van haar spreken.

Theologische spagaat

Je komt onvermijdelijk in een theologische spagaat terecht als je probeert de evolutietheorie te laten rijmen met de Bijbel. Op het symposium erkende Dekker dat de evolutietheorie vragen oproept: "Laten we op dat moment eerlijk zeggen dat we het niet weten, nóg niet. Ik heb ook veel vragen aan God die niet beantwoord worden. Ik bid al tien jaar om genezing van iemand, maar het gebeurt niet. Waarom niet?”[19] Dat is merkwaardig. De nanobioloog Dekker betoogde op het symposium dat geloof in God als Schepper en evolutie prima bij elkaar passen en door kinderen dit al jong voor te houden, is de kans kleiner dat ze later, als ze gaan studeren, van hun geloof vallen. Tegelijk weet hij de vragen die dit oproept niet te beantwoorden. Alweer een dubbelheid waar de auteurs kennelijk een blinde vlek voor hebben.

Theïstische evolutie zorgt voor wezenlijke theologische problemen en fundamentele tegenstrijdigheden waar het kinderboek slechts oppervlakkig op ingaat, maar die vroeger of later onherroepelijk vragen zullen oproepen en dan bestaat de kans dat gelovigen die opgegroeid zijn met 'het geheime logboek van topnerd Tycho' alsnog van hun geloof vallen. (Tenzij ze natuurlijk de basis van Gods woord goed kennen, zodat ze gewapend zijn tegen de invloeden die van buitenaf komen zoals de evolutieleer en kritisch hebben leren nadenken zodat ze weten dat het leven en de natuurlijke processen hier op aarde niet verklaard kunnen worden met de evolutietheorie.)

Op de een-na-laatste bladzijde van het boek (p. 145) mag de dominee de vraag oplossen hoe het nu zit met dood voor de zondeval. De kinderen vragen: "God zei toch dat het goed was, toen hij alles had gemaakt, de zon en de dieren en zo? Nou, maar de dieren gingen dus gewoon dood. En de mensen ook. Dat noem ik niet goed." De dominee legt uit dat 'misschien geen lieve wereld was' maar wel 'goed', in de zin van functioneel. Volgens de dominee heeft God een wereld gemaakt 'die precies goed was voor de mensen'. In deze wereld konden ze leven en God leren kennen. Dit is in flagrante tegenspraak met de Bijbel, die de dood de laatste vijand noemt (1 Korinthiërs 15:26). Toen God de Hemel en aarde ontwierp, was de dood geen onderdeel van zijn plan. De dood, lichamelijk en geestelijk, is een gevolg van het kwaad dat in de wereld kwam (Genesis 3). De Bijbel laat zien dat de dood een vijand is. Een vijand van God en van ons mensen. Hoe kun je zo'n wereld dan 'precies goed' noemen voor de mensen? Wat een satanische misleiding!

Op de laatste pagina (p. 146) overpeinst Tycho alles wat hij heeft geleerd en komt dan tot de slotsom dat ze 'een beetje hebben ontdekt', maar dat er 'eigenlijk vooral een heleboel nieuwe vragen bij zijn gekomen'. Bijvoorbeeld over hoe je de Bijbel moest lezen en hoe God kan zeggen dat de aarde goed was als er aardbevingen waren en overstromingen. Dat is kenmerkend aan theïstisch evolutionisme: er worden meer problemen en vraagstukken gecreëerd dan opgelost. De drie belangrijkste theologische problemen van theïstische evolutie zijn:

Het loon van de zonde is de dood

Paulus schrijft dat het loon van de zonde de dood is (Romeinen 6:23, vergelijk Romeinen 5:12 en 1 Korinthiërs 15:22). De Bijbel maakt duidelijk dat vóórdat Adam zondigde, er geen dood (en lijden) was. De evolutietheorie leert echter dat geweld, pijn en dood nodig zijn voor organismen om te evolueren. Lijden, wreedheid en dood zijn de natuurlijke resultaten van het evolutieproces. Maar als de Bijbel het niet bij het rechte eind heeft over hoe zonde en dood (via Adam) de wereld binnenkwam, waarom zou je dan wel geloven dat zonde en dood overwonnen kunnen worden door het lijden, sterven en de opstandig van Jezus Christus?[20]

Jezus zei dat de mens al vanaf het begin van de schepping aanwezig was

'Maar sinds het begin, de schepping, heeft hij [God] hen mannelijk en vrouwelijk gemaakt', zegt Jezus in Marcus 10:6, in een dispuut met een aantal Farizeeërs. Als theïstische evolutionisten het bij het rechte eind hebben, heeft de mens alleen bestaan gedurende 1/1000e van de aardse geschiedenis – 10 miljard jaar na het begin van het heelal en 4 miljard na het begin van het bestaan van de Aarde, en zit Jezus er dus finaal naast.

God is niet de initiator van kwaad, lijden, sterven of ziekte

Waarom zou een perfecte en almachtige God miljoenen jaren van natuurlijke selectie, pijn, ziekte, predatie en dood als creatiemechanisme gebruiken? Het gaat hier om een verschrikkelijk wreed proces, waarbij honderden miljoenen jaren lang dieren en later ook mensen (die volgens de evolutietheorie ook dieren zijn) hebben geleden en elkaar hebben bestreden, bejaagd en gedood. Ze stierven door ziekte, honger of predatie. In de strijd om het bestaan, moesten talloze dieren het veld ruimen; alleen de best aangepaste dieren leven voort en kunnen zich voortplanten.

Dit is een pervertering van het Bijbelse beeld van een almachtige God die zich niet hoeft te bedienen van geweld, pijn en dood om te kunnen scheppen. God is niet de initiator van kwaad, lijden, sterven of ziekte. Het recht van de sterkste (of best aangepaste) prevaleert, terwijl de God van de Bijbel een liefdevolle God is die opkomt voor alles wat zwak en weerloos is. Direct na de schepping zag God dat het 'zeer goed' was. Het gaat hier om het Hebreeuwse woord 'toob', waar ons woord 'tof' van is afgeleid. Tof betekent beantwoordend aan zijn doel: aan Gods doel.[21] Het doel, dat Hij zich voor ogen heeft gesteld, waarbij alles functioneert volgens zijn plan. God is goed; hij is licht, er is in hem geen spoor van duisternis (1 Joh. 1:5). Hierin past geen lijden en sterven.[22]

Als je de theologische implicaties goed tot je door laat dringen, dan klinkt de mijmering waarmee de auteurs Tycho het boek laten afsluiten je onwaarachtig in de oren: 'Hallo God,' fluisterde ik. 'Ik vind het heel cool hoe u alles hebt gemaakt.'

'De evolutietheorie klopt'

Tycho en oom Jeroen hebben een mailwisseling waar de evolutietheorie wordt gepresenteerd als een 'theorie dat zo vast staat als een huis' (p. 116). Een aantal argumenten die deze oom Jeroen daarvoor gebruikt, passeren de revue:

Fossielen en DNA

"In de eerste 3 miljard jaren waren er op aarde alleen maar piepkleine levende wezentjes: eencelligen. En in de afgelopen half miljard jaar zijn alle grotere soorten dieren en planten ontstaan. Dat staat als een paal boven water. Er zijn talloze aanwijzingen uit verschillende vakgebieden dat dat zo is. Je ziet het in de fossielen. Je ziet het in het DNA. En iedere keer weer blijkt: de evolutietheorie klopt, en staat zo vast als een huis." (pp. 115-116)

Evolutionisten beweren vaak dat overeenkomst tussen DNA sequenties van verschillende soorten organismen is toe te schrijven aan de evolutionaire afstamming van een gemeenschappelijke voorouder. Homologie hoeft echter helemaal niet te duiden op een gemeenschappelijke voorouderlijke vorm, het wijst eerder op een gemeenschappelijke ontwerper – of de overeenkomst nu morfologisch is of biochemisch. Het volgende voorbeeld maakt dit inzichtelijk:

"Denk aan een Porsche en een Volkswagen Kever. Zij hebben allebei een achterin geplaatste luchtgekoelde, viercilindermotor, waarbij de cilinders tegenover elkaar geplaatst zijn, twee deuren, een bagageruimte voorin, en vele andere overeenkomsten (‘homologieën’). Waarom bezitten deze twee onderling zo verschillende wagens toch zoveel overeenkomsten? Omdat zij dezelfde ontwerper hadden!"[23]

Evolutie vindt plaats via vele kleine (tussen)stapjes. Darwin voorspelde dan ook dat er vele overgangsvormen tussen soorten zouden moeten zijn geweest, en dat er vele fossielen gevonden zouden worden die inderdaad overgangsvormen zijn. Fossielen vormen volgens veel evolutionisten het belangrijkste bewijs van het bestaan van een evolutie. Doch de ontbrekende schakels zouden te denken moeten geven. Het resultaat na 150 jaar zoeken is uitermate bedroevend: een handjevol betwiste fossielen. Het geringe aantal (vermeende) tussenvormen, terwijl er miljoenen fossiele overgangsvormen zouden moeten zijn, maakt de evolutietheorie ongeloofwaardig: hun zeldzaamheid past niet in het plaatje van een geleidelijke opbouw van het leven (evolutie).[24]

Voorts vormen de 'explosies' van nieuw leven een krachtig fossiel bewijs tegen evolutie. Het verschijnen van nieuw leven in de geologische kolom gebeurt meestal niet geleidelijk, maar explosief. Het bekendste voorbeeld is de zogeheten 'Cambrische explosie'. Het duidt op de plotselinge aanwezigheid van heel veel gefossiliseerde levensvormen in oude aardlagen. Het betreft een waaier aan fossielen die tientallen bouwplannen –het geheel aan kenmerken dat een plant- of diergroep definieert– vertegenwoordigen over de volle breedte van de diversiteit van het leven.[25]

Bacteriën

"Als je evolutie aan het werk wilt zien, kun je beter een bacterie gebruiken. Een bacterie splitst zich al na 20 minuten in twee dochters. Na 40 minuten heeft een bacterie dus al vier kleindochters. En na een uur is ze al overgrootmoeder van acht kleintjes! Na 12 jaar zijn er meer dan 300.000 achterachterkleinkinderen. En die kunnen best wel verschillen van hun betovergrootmoeder. Die bacteriën evolueren dus." (p. 116)

Oom Jeroen komt vervolgens met een voorbeeld van antibioticaresistentie bij bacteriën. Maar is dat evolutie in actie? Welnu, bacteriën kunnen resistentie opbouwen via mutatie en horizontale genoverdracht. Bacteriën hebben vernuftige mechanismen in hun genoom gecodeerd dat speciaal is ontworpen om genen uit te wisselen. Op deze wijze kunnen bacteriën genetische informatie overdragen, hetgeen ook kan plaatsvinden tussen verwante soorten.[26] Maar dit zijn geen voorbeelden van evolutie. Er wordt geen nieuw DNA gegenereerd, hetgeen nodig is voor de evolutie van molecuul tot mens.

Antibiotica werken tegen bacteriën via een specifiek aangrijpingspunt, dus op iets dat een bacterie (prokaryoot) wel heeft en een gastheer (eukaryoot) niet. Door een mechanisme als mutatie kan een bacterie een specifiek aangrijpingspunt van een bepaald antibioticum verliezen, waardoor het antibioticum geen vat meer op hem heeft. Door middel van natuurlijke selectie overleeft de gemuteerde bacterie, hij vermenigvuldigt zich in sneltreinvaart en er ontstaat een nieuwe populatie die resistent is tegen het antibioticum. Hoewel de mutante bacteriën het hoofd kunnen bieden tegen het antibioticum, moeten zij een prijs betalen voor de verandering die zij hebben ondergaan. Resistentie is op zich gunstig omdat de mutante bacterie overleeft in deze voor hem vijandige omgeving, maar voor zover genetisch onderzocht berust het evenwel op het verlies van de factor waar het antibioticum op kan aangrijpen. Dit kan betekent dat de gemuteerde bacteriën minder goed functioneren in een omgeving zonder het antibioticum waar ze resistent voor zijn. Het is typerend dat de niet-gemuteerde bacteriën in zulke omstandigheden beter geëquipeerd zijn om aan middelen te komen om te overleven en zich sneller reproduceren dan de mutante vorm.

Kortom, antibioticaresistentie is geen evolutie in actie, maar variatie binnen een bepaalde bacteriesoort. Mutatie en horizontale genoverdracht stelt bacteriën in staat zich aan te passen aan hun omgeving, ook als deze voor hen vijandig is door de aanwezigheid van een antibioticum. Mutatie en natuurlijke selectie worden gezien als de drijvende krachten van evolutie, maar het leidt in werkelijkheid tot een verlies van een oorspronkelijk functioneel gen waarbij de hoeveelheid genetische informatie afneemt.

Het stuitje

"Je stuitje heb je nergens voor nodig. Maar het is eigenlijk een overblijfsel van de staart die onze voorouders hadden." (p. 65)

Het stuitje of staartbeentje bestaat uit 4 tot 5 samengestelde wervels. Volgens de evolutietheorie heeft bij de mens de stuit zijn belangrijkste functie, het ondersteunen van de staart, reeds lang verloren. Het stuitje heeft gaandeweg een andere functie gekregen. Maar dit is geredeneerd vanuit een vooropgezet denkbeeld. De stuit heeft twee belangrijke functies en wel als aanhechtingspunt voor spieren als de gluteus maximus (middelste bilspier) en tot op zekere hoogte ook als schokdemper. Dit is vanuit een ontwerpgedachte goed te verklaren; het heeft altijd al deze functie gehad, daar hoeft geen staart aan te pas te komen.

Het ontstaan van leven

Over het ontstaan van leven, de eerste cel, houdt het boek de kinderen voor dat de aarde begon als een stuk ruimtepuin waar grote meteorieten tegenaan kwamen:

"Die meteorieten waren niet alleen verwoestende indringers. Ze brachten nuttige stofjes naar de aarde. Zoals aminozuren bijvoorbeeld. In de ruimte zweven allerlei moleculen die de bouwstenen vormen voor bijvoorbeeld DNA en andere moleculen die in jouw lichaam zitten. Via stukjes ruimtepuin zijn ze op aarde gekomen. Die bouwsteentjes kunnen onder de juiste omstandigheden in elkaar klikken tot grotere bouwstenen: de eerste grote moleculen ontstaan. En als die moleculen in een vetbolletje terechtkomen, dan heb je iets dat begint te lijken op een heel simpele cel. Zo is het waarschijnlijk gegaan: er kwamen steeds meer onderdelen in die bolletjes terecht – tot het uiteindelijk een echte levende cel werd. Zo'n beestje van 1 cel kon nog niet zoveel. Maar het leefde wel!" (p. 134)

Een 'simpele levende cel' is een oxymoron. De cel is een klein bedrijfje op zich waar zich op moleculair niveau voortdurend allerlei chemische reacties plaatsvinden. Uitgangspunt voor al deze reacties vormen de voedingsstoffen en de zuurstof die de cellen worden aangeboden. Het gaat hier om zogeheten 'stofwisselingsprocessen' aangezien er sprake is van omzettingen van bepaalde stoffen in andere stoffen. Er zijn enerzijds processen die gericht zijn op de structuur van de cel: celgroei, celvermeerdering of restauratie van celonderdelen. Dat wordt 'bouwstofwisseling' genoemd. Anderzijds is er de energiestofwisseling: de processen die de energie leveren om al deze activiteiten binnen de cel mogelijk te maken.[27] De moleculaire biologie leert dat eiwitten, DNA en moleculaire machines de drie basiscomponenten van elke levende cel zijn. Zelfs de meest elementaire cel is extreem complex. Het is onzinnig om te bedenken dat een cel ontstaat doordat 'allerlei bouwsteentjes in elkaar klikken'. Een cel bestaat niet uit een aantal Duplo-stenen, maar is vele malen gecompliceerder dan wat er ooit door een mens is gemaakt of zelfs is verzonnen; een levende cel bestaat uit vele miljarden niet-levende onderdelen (atomen en moleculen).

Michael Denton, een specialist in de moleculaire biologie, illustreerde als volgt dat het verhaaltje zoals Oranje en Dekker in het kinderboek verkondigen in navolging van evolutiebiologen, op louter fantasie berust:

"De moleculaire biologie heeft getoond dat zelfs de eenvoudigste van alle levende systemen die thans op aarde bestaan, eencellige bacteriën, uitermate ingewikkelde objecten zijn. Hoewel de kleinste eencellige bacteriën ongelofelijk klein zijn en minder dan 10-¹² gram wegen, is elk daarvan in feite een tot microformaat teruggebrachte fabriek die duizenden ingenieus ontworpen stukjes complexe moleculaire machinerie bevat, bestaande uit in totaal zo’n honderd miljard atomen, veel gecompliceerder dan welke door de mens gebouwde machine maar ook en absoluut ongeëvenaard in de niet-levende wereld."[28]

De eenvoudige eencellige levensvorm die aan het begin zou staan van de evolutionaire keten, is een hersenspinsel. Een eencellig organisme zou het best omschreven kunnen worden als:

"Een technisch geavanceerde fabriek, uitgerust met kunstmatige intelligentie en coderingssystemen; centrale geheugenbanken die in staat zijn enorme hoeveelheden informatie op te slaan en terug te vinden; nauwkeurige positioneringssystemen die de automatische productie van componenten regelen; foutherstellende en kwaliteitscontrolerende mechanismen die beschermen tegen fouten; lopende banden die gebruik maken van prefabricageprincipes en modulaire constructie; en een compleet reproductiesysteem dat het organisme in staat stelt om zichzelf te dupliceren met verbijsterende snelheden."[29]

Ook Cees Dekker weet donders goed hoe ingewikkeld een cel in elkaar steekt. Op pagina 106 beschrijft hij heel beeldend hoe complex een cel is, en een aantal processen die er binnenin plaatsvinden. Hij vergelijkt een cel met een ruimteschip met duizenden verschillende robots (eiwitten) die allemaal een eigen taak hebben binnen het ruimteschip. Er zijn energiecentrales die voedingsstoffen omzetten in brandstof en er is een vuilnisophaaldienst, etc. Zijn visie op het ontstaan van de eerste levende cel is daarom bizar en onbegrijpelijk.

De wortels van de evolutietheorie

Tycho vraagt op een gegeven ogenblik aan oom Jeroen of de evolutietheorie is bedacht omdat mensen niet in God willen geloven. Zijn oom antwoordt dan: "Nee, dat klopt niet. De evolutietheorie is ontdekt door wetenschappers die in de natuur zochten hoe alles werkt. Ze kwamen erachter dat er in de natuur evolutie plaatsvindt. Ze ontdekten dat het leven heel geleidelijk is ontstaan. Hoe meer onderzoek ze deden, hoe duidelijker het werd." (p. 76)

De theorie van de biologische evolutie is geen modern idee zoals vaak wordt verondersteld. De evolutietheorie is geworteld in oude, paganistische ideeën.[30] Organische evolutie werd voor het eerst onderwezen door de Grieken, zeker al in de 7e eeuw voor Christus. Hierboven kwamen de ideeën van Anaximander reeds aan bod. Griekse filosofen ontleenden hun voorstellingen waarschijnlijk aan de evolutionaire ideeën van de Hindoes, die geloven dat de zielen werden getransformeerd van het ene naar het andere dier, mens of plant, totdat ze een perfecte staat genaamd 'nirvana' bereiken en de cyclus van wedergeboorten ophoudt.[31]

Het was niet Charles Darwin die als eerste 'natuurlijke selectie' beschreef, maar hij ontleende zijn ideeën nota bene aan een creationist, Edward Blyth, ofschoon deze de term 'selectie' niet gebruikte en vooral oog had voor de conserverende rol van natuurlijke selectie.[32] Wat Darwin deed was het extrapoleren van dat idee: de verandering in snavels van vinken is een bewijs voor eencelligen-naar-mens evolutie. En hij deed dat vanuit een vooropgezet atheïstisch denkkader:

"During the nineteenth century Charles Darwin introduced his theory of evolution by natural selection. His goal was to show that life was not the result of divine intervention, but the work of blind naturalistic processes. Darwin claimed to have arrived at this truth by working strictly with the facts apart from any preconceived ideas, and this is exactly how most people today perceive Darwinism. Dissenters have argued that Darwinism is not science, but that Darwin superimposed an atheistic/materialistic worldview on nature, then searched for the facts to support his theory. Darwinians responded that Darwin’s own writings show that he was not an atheist, but always believed in some form of deity. A careful study of Darwin’s writings, especially his posthumously published private notebooks and personal communication, reveals that Darwin was indeed an atheist and his theory of natural selection was formulated to replace a Creator with naturalistic processes."[33]

Niet-wetenschappelijke naturalistisch-atheïstische vooronderstellingen hebben een grote, zo niet doorslaggevende, rol gespeeld bij het aanvaarden van de evolutietheorie door steeds meer wetenschappers.[34] De evolutieleer geeft humanisten en atheïsten een intellectuele legitimatie voor hun geloofssysteem, of zoals Dawkins het uitdrukt: "Darwin made it possible to be an intellectually fulfilled atheist".[35]

Evolutionisten beweren heden ten dage dat evolutie een modern idee is (dat wil zeggen een product van wetenschappelijk onderzoek), deels als een poging om geloofwaardigheid te verlenen aan hun wereldbeeld. Maar niets is minder waar: de evolutietheorie is geworteld in paganistische ideeën en atheïstische vooronderstellingen. Het is evenwel in een modern, wetenschappelijk jasje gestoken, waarmee de evolutieleer een air van feitelijkheid verwerft.Theïstische evolutionisten trachten deze ontstaansmythe te verenigen met het Bijbelse geloof, waarbij 'de wetenschap' primeert boven het Bijbelse gezag: 'De eerste hoofdstukken van Genesis moet je symbolisch lezen, want de wetenschap heeft uitgewezen dat de mens van een vis afstamt', ofwel : 'In den beginne was er de eencellige'. Het resultaat is een oeroud menselijk verschijnsel: syncretisme. Dat is de poging om twee fundamenteel verschillende filosofieën of geloofssystemen met elkaar te verzoenen.

Galileo Galilei

In dit kinderboek mocht natuurlijk ook Galileo Galilei niet ontbreken, die de strijd tussen verstarde gelovigen en wetenschap moet verbeelden. Op pagina 55 staat dat Galileo met zijn telescoop allemaal dingen over het heelal leerde, maar dat hij in aanvaring kwam met de mensen van de kerk:

In de tijd dat Galileo leefde, geloofde bijna iedereen dat de aarde het middelpunt van het heelal was. De zon draaide om de aarde heen.
Galileo ontdekte iets vreemds. Hij ontdekte dat er maantjes om Jupiter heen draaiden. Hij dacht: als dat zo is, dan draait de aarde vast om de zon heen. En die andere planeten óók. 'Wow! Wat cool dat God mij al die dingen laat ontdekken!' schreef hij.
Maar de mensen van de kerk waren niet zo blij 'Wat jij zegt klopt niet met de Bijbel!' zei de paus.
'Huh?' zei Galileo. 'Maar ik laat juist maar zien hoe ingenieus God alles heeft gemaakt!'
'Niks mee te maken! Het klopt niet met de Bijbel, dus je mag er niet meer over praten! Vanaf nu heb je huisarrest!' (p.55)

Wie zich echter verdiept in het verhaal van Galileo, zal erachter komen dat het hier om een conflict ging tussen een wetenschapper met nieuwe opvattingen en wetenschappers van de 'oude school' die de (kosmologische) opvattingen van de Griekse wijsgeer Aristoteles huldigden. Wel had de kerk dat oude model in haar theologie geïncorporeerd en –hoewel de kerkleiding dat graag wilde– er niet vanaf kon dan alleen via de uiterste geleidelijkheid.[36] Het was niet het geloof dat de remmende factor was en nieuwe wetenschappelijke inzichten tegenhield, maar een kerkelijke organisatie die zich op ondeugdelijke gronden voor het karretje van het wetenschappelijke establishment –dat een verouderd wetenschappelijk model aanhing– had laten spannen. Galileo kwam vooral in botsing met de wetenschappelijke consensus van zijn tijd.

De leiders van de kerk hadden de ideeën van de heidense filosofen Aristoteles en Ptolemaeus tot dogma verheven. Deze Griekse filosofen huldigden een geocentrisch beeld van het zonnestelsel. Het resultaat was dat de leiders van de kerk de Bijbel interpreteerden aan de hand van een wetenschappelijk model dat toentertijd in zwang was, in plaats van andersom: menselijke ideeën tegen het licht van de Bijbel houden. En we zien heden ten dage hetzelfde gebeuren met christenen en kerkleiders die theïstische evolutie propageren:

"Such Church leaders have accepted as dogma the belief system and philosophies of non-Christian (i.e. pagan) scientists, like Charles Darwin, Richard Dawkins, Stephen Jay Gould, et al. Thus, like their 17th century predecessors, they are using the 'knowledge' of the day to interpret Scripture, instead of using the Bible to evaluate the knowledge of the day."[37]

De les die we kunnen trekken uit het verhaal van Galileo is dat de kerk niet moet meegaan met de evolutietheorie, maar dat het juist krachtig en goed beargumenteerd ertegenin moet gaan. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat een mechanisme (mutaties) dat leidt tot kanker en erfelijke ziekten, het DNA van een bacterie kan laten uitgroeien tot dat van een mens. Het is niet alleen irrationeel en onwetenschappelijk om dat te geloven en dwaas om dat aan je kinderen te leren, maar de evolutietheorie gaat ook nog eens dwars tegen het Woord van God in; de Bijbel wordt verknipt om er antichristelijke, heidense denkbeelden aan toe te voegen.

Conclusie

Het komt vaak voor dat jongeren die opgevoed zijn met het klassieke Bijbelse scheppingsverhaal later, op de middelbare school of bij voortgezette (universitaire) studie, in verwarring raken en met hun geloof in de knoop komen wanneer ze in aanraking komen met de evolutietheorie, die niet zelden als bewezen en boven alle twijfel verheven wordt gepresenteerd, zoals ook oom Jeroen (Cees Dekker) in het boek doet. Deze theorie is onverenigbaar met de eerste hoofdstukken van de Bijbel, de oergeschiedenis zoals opgetekend in Genesis. Een geloofscrisis kan dan het gevolg zijn. Vooral jongeren die vanuit hun opvoeding geen sceptische instelling hebben ontwikkeld tegenover wat zich zonder bewijs als wetenschap aandient en geen degelijke Bijbelse basis hebben meegekregen, kunnen het er flink moeilijk mee krijgen. Het is te waarderen dat de auteurs met dit boek een poging doen om deze jongeren hun geloof niet te doen verliezen. De manier waarop ze dat doen is echter uitermate teleurstellend en mogelijk zelfs contraproductief – want fnuikend voor je godsbeeld.

De Bijbel en de natuur kunnen elkaar niet tegenspreken, aangezien beide het werk zijn van God. De natuur is als het ware na de Bijbel het tweede boek van God (Boek der Natuur). Wel kunnen de Bijbel en onze opvattingen aangaande de natuur elkaar tegenspreken. De auteurs van het kinderboek 'Het geheime logboek van topnerd Tycho' verheffen een irrationele theorie tot wetenschap, vermengen heidens-atheïstische denkbeelden met het christelijk geloof en passen hun Bijbeluitleg over de oergeschiedenis hierop aan. Consequent geredeneerd komt daar een god uit naar voren die miljoenen jaren van evolutie door mutaties en natuurlijke selectie heeft ingezet om leven te scheppen. De mens is dan het gevolg van een langdurig, blind, wreed en verspillend proces met ongekend veel pijn, ziekte, lijden, dood en talloze uitstervingen. Deze god is welbeschouwd wreed, bloeddorstig, maar ook –met Genesis 1:31 in het achterhoofd ('God keek naar alles wat hij had gemaakt en zag dat het zeer goed was')– uitermate sadistisch en boosaardig. Met zo'n god jaag je mensen weg van God die zich in de Bijbel juist bekend maakt als een God, die in liefde omziet naar de wereld.

Noten:

1. Aangehaald in: A. Geelhoed. Corien Oranje en het evolutionisme (2). 23 september 2015, http://bijbelenonderwijs.nl/bijbel-en-onderwijs/corien-oranje-en-het-evolutionisme-2/ (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 oktober 2015)
2. Men leze onder meer: Forrest W. Noble, Timothy M. Cooper. Observations that Seem to Contradict the Big Bang Model While at the Same Time Support an Alternative Cosmology. American International Journal of Contemporary Research Vol. 4, No. 9; September 2014.
3. http://wetenschep.nl/schepping-en-evolutie-deel-3/
4. Eric J. Lerner, Renato Falomo, Riccardo Scarpa, UV surface brightness of galaxies from the local Universe to z ~ 5, International Journal of Modern Physics D Vol. 23, No. 6 (2014) 1450058
5. John Hartnett. Does observational evidence indicate the universe is expanding?—part 2: the case against expansion, Journal of Creation 25(3):115–120. December 2011.
6. Lerner, E., Bucking the big bang, New Scientist182(2448)20, 22 May 2004 en het artikel Big Bang Theory Busted By 33 Top Scientists op http://rense.com/general53/bbng.htm
7. Ibid.
8. Vardiman, L. and D. R. Humphreys. 2010. A New Creationist Cosmology: In No Time at All Part 1. Acts & Facts. 39 (11): 12-15.
9. Vardiman, L. and D. R. Humphreys. 2011. A New Creationist Cosmology: In No Time at All Part 2. Acts & Facts. 40 (1): 12-14.
10. Vardiman, L. and D. R. Humphreys. 2011. A New Creationist Cosmology: In No Time at All Part 3. Acts & Facts. 40 (2): 12-14.http://bijbelenonderwijs.nl/bijbel-en-onderwijs/corien-oranje-en-het-evolutionisme-2/
11. CIP. Evolutie voor kinderen makkelijker te begrijpen', http://www.cip.nl/nieuws/september-2011/24459-Evolutie-voor-kinderen-makkelijker-te-begrijpen (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 oktober 2015)
12. Dr. W.J.A. Schouten. Evolutie. J.H. Kok N.V., kampen, 1935, p. 11.
13. Dr. P. de Vries. Genesis 1: literair én letterlijk. Reformatorisch Dagblad, 15-07-2009, http://www.refdag.nl/boeken/genesis_1_literair_en_letterlijk_1_344608 (voor de laatste keer geraadpleegd op 7 oktober 2015)
14. Ibid.
15. Gert-Jan van Heugten. Theïstische Evolutie - Christenen tussen Wal en Schip. 22 september 2015, http://wetenschep.nl/theistische-evolutie/ (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 oktober 2015)
16. Reformatorisch Dagblad. Prof. Cees Dekker: Leer kinderen dat God en evolutie bij elkaar passen. 25 september 2015, http://www.refdag.nl/nieuws/binnenland/prof_cees_dekker_leer_kinderen_dat_god_en_evolutie_bij_elkaar_passen_1_941548 (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 oktober 2015)
17. Gert-Jan van Heugten. Symposium Topnerd Tycho op de EH – Creationisten in de Leeuwenkuil. 25 september 2015, https://waaromschepping.wordpress.com/2015/09/25/symposium-topnerd-tycho-op-de-eh-creationisten-in-de-leeuwenkuil/ (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 oktober 2015)
18. Zeger Wijnands. God óf Darwin: Kan wetenschap om de Bijbel heen? Penburg, zj., p. 13.
19. Reformatorisch Dagblad. Prof. Cees Dekker: Leer kinderen dat God en evolutie bij elkaar passen. 25 september 2015, http://www.refdag.nl/nieuws/binnenland/prof_cees_dekker_leer_kinderen_dat_god_en_evolutie_bij_elkaar_passen_1_941548 (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 oktober 2015)
20. Ed Hindson, Ergun Caner. The Popular Encyclopedia of Apologetics: Surveying the Evidence for the Truth of Christianity. Harvest House Publishers, 2008.
21. Paul Voorberg. Klassieke uitleg Genesis staat nog steeds overeind. Het brein interpreteert waarheden: in de werkelijkheid en in de Bijbel. 4 december 2015. http://logos.nl/klassieke-uitleg-genesis-staat-nog-steeds-overeind (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 december 2015)
22. Voor nog meer tegenstrijdigheden en inconsequenties kun je hier terecht: Ing. F. van de Laar en ir. A. Hekstra. Is evolutie in tegenspraak met de Bijbel? http://home.kpn.nl/genesis/deel3/faq_evolutie.htm (voor de laatste keer geraadpleegd op 5 oktober 2015)
23. Don Batten, David Catchpoole, Carl Wieland, Jonathan Sarfati. Hoe bestaat het! 60 vragen over schepping, evolutie en de Bijbel. De Banier, 4e druk september 2010, p. 135.
24. Pieter Bouma. Evolutie, atheïsme en het christelijk geloof. In: Prof. dr. H.A. Bakker, dr. M.J. Kater en dr. W. van Vlastuin (red.). Verantwoord geloof: Handboek christelijke apologetiek. Brevier uitgeverij, Kampen, 2014, pp. 403-434.
25. Ibid, p. 421.
26. Dr. Peter Borger. Terug naar de oorsprong: Of hoe de nieuwe biologie het tijdperk van Darwin beëindigt. De ouder Wereld, 2009, p. 134.
27. Prof. dr. Jan A. Bernards. Zo werkt het lichaam: een geïllustreerde kennismaking. Veen magazines, Diemen, 2008, p. 22.
28. "Molecular biology has shown that even the simplest of all living systems on the earth today, bacterial cells, are exceedingly complex objects. Although the tiniest bacterial cells are incredibly small, weighing less than 10-¹² gms, each is in effect a veritable micro-miniaturized factory containing thousands of exquisitely designed pieces of intricate molecular machinery, made up altogether of one hundred thousand million atoms, far more complicated than any machine built by man and absolutely without parallel in the nonliving world.” Michael Denton, Evolution: A Theory in Crisis. Bethesda, Maryland: Adler and Adler, 1986. p. 250.
29. Rob van de Weghe. Gefundeerd geloof - Zinnige argumenten om christen te zijn. Uitgeverij Medema, 2008, p. 69. Citaat afkomstig uit: The case for faith (2000), p. 98, Lee Strobels interview met Walter L. Bradley.
30. Paul James-Griffiths. Evolution: an ancient pagan idea, http://creation.com/evolution-ancient-pagan-idea (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 oktober 2015)
31. Jerry Bergman. Evolutionary naturalism: an ancient idea. http://creation.com/evolutionary-naturalism-an-ancient-idea (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 oktober 2015)
32. Paul G. Humber, M.S. 1997. Natural Selection - A Creationist's Idea. Acts & Facts. 26 (1).
33. Bill Johnson. Is Darwinism Atheistic? Christian Research Journal, volume29, number2 (2006).
34. Men leze bijvoorbeeld: Dr. W.J.A. Schouten. Evolutie. J.H. Kok N.V., kampen, 1935, pp. 125-131.
35. Richard Dawkins. The Blind Watchmaker. New York Norton, 1986, p. 6.
36. R. Kiel. Galileo Galileï: conflict tussen wetenschap en geloof? 14 maart 2022, geheel vernieuwd 14 februari 2003, http://kiel0.home.xs4all.nl/galileo_galilei.htm (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 oktober 2015)
37. Russell Grigg. The Galileo ‘twist’. http://creation.com/the-galileo-twist (voor de laatste keer geraadpleegd op 6 oktober 2015)

Lees verder

• Natuurlijke selectie en seksuele selectie: evolutie?
• Nutteloze lichaamsdelen? - Over evolutie en ontwerp
• Evolutie en geloof: evolutietheorie is een mythe, geen feit
• E. coli-experiment Richard Lenski: bewijs voor evolutie?
• Nervus laryngeus recurrens: (geen) bewijs van slecht ontwerp