recensie

Boekbespreking Onze Slag bij Waterloo uit 2015

In 2015 wordt herdacht dat tweehonderd jaar geleden de Slag bij Waterloo plaats vond. Ter gelegenheid hiervan worden er festiviteiten georganiseerd zoals het naspelen van de veldslag in Waterloo, ook wel re-enactment genoemd. Ook verschijnen er in 2015 veel boeken over de veldslag, waarbij vaak de nadruk gelegd wordt op de militaire kant van deze historische gebeurtenis. Historicus Louis Ph. Sloos heeft met zijn boek Onze Slag bij Waterloo voor een andere aanpak gekozen, namelijk door de cultuur-historische kant van het verhaal te belichten. Hij vertelt over de Nederlandse 'Waterloocultuur'. Deze fascinatie voor Waterloo begon vanaf het moment dat de kruitdampen nauwelijks de veldslag waren ontstegen tot op het moment van vandaag. Daar is Onze Slag bij Waterloo het bewijs van. Het boek van Sloos hoort niet alleen te staan in de Napoleonbibliotheek van de Napoleon-geïnteresseerde, maar is interessant voor iedereen die in Nederlandse geschiedenis is geïnteresseerd.

Boekgegevens

• Titel : Onze Slag bij Waterloo
• Ondertitel : De beleving van de overwinning op Napoleon in Nederland.
• Auteur : Louis Ph.Sloots
• Jaar : 2015
• Druk : 1ste druk
• Uitgeverij : Vantilt
• Type : Cultuurgeschiedenis
• Binding : Paperback
• Aantal pagina’s : 320
• ISBN13 : 9789460042089
• Prijs : € 29,50 (mei 2015)

De voorkant verklaard

Op de voorkant van het boek staat een schilderij van J.J. Eeckhout uit 1826 afgebeeld. Het gaat hierbij om een voorstelling uit de Slag bij Waterloo. Op het schilderij is een marketentster zittende op een kanonsloop te zien. Zij zit daar met haar kind en een treurende hond. In haar kleding en dat van haar kind is op subtiele wijze de kleuren rood (muts), wit (rompertje) en blauw (rok) verwerkt. Aan haar voeten ligt waarschijnlijk haar gesneuvelde man. Op de achtergrond zie je uit de kanonrook Nederlandse infanterie opdoemen. Het doek heeft oorlogsleed als thema.

Over de auteur

Louis Ph. Sloots is geboren in 1972 en werkt als conservator bij het nationaal militair museum. Hij heeft geschiedenis gestudeerd aan de Universiteit van Leiden. Sloots is militair historicus en boekwetenschapper. Al twintig jaar lang publiceert hij over militair-historische onderwerpen. Zo schreef hij ook het boek Gewapend met kennis. 500 jaar militaire boekcultuur in Nederland dat in 2012 verschenen is bij uitgeverij Vantilt.

Rode draad van Onze Slag bij Waterloo

De rode draad van het boek Onze Slag bij Waterloo is de beleving die de Nederlanders vanaf 1815 tot heden hebben van deze historische gebeurtenis. Het boek betreft dan ook een cultuurgeschiedenis. Tijdens de veldslag vond in de Oostenrijkse hoofdstad nog het Congres van Wenen plaats, waar delegaties met elkaar in de clinch lagen over hoe Europa staatkundig er uit moest komen te zien. Doordat Napoleon de veldslag verloor werd in 1815 de oprichting van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden mogelijk gemaakt. De zoon van de laatste stadhouder van de Republiek werd ingehuldigd als koning Willem I. Twee hoofdsteden kreeg het nieuwe land: Amsterdam en Brussel. Het plaatsje Waterloo maakte onderdeel uit van het nieuwe koninkrijk. Daar verscheen dan ook de Butte de Lion; een hoge heuvel met daarop een stenen beeld van de Nederlandse leeuw. Daarnaast is nog belangrijk dat de latere koning Willem II, zoon van koning Willem I, aan de zijde van de geallieerden meevocht. De veldslag bij Waterloo was door al deze aspecten dus extra belangrijk als onderdeel van de eenwording van de Nederlanden. Dit blijkt dan in de Nederlandse geschiedschrijving (verschijning van Waterloo-boeken), het oprichten van monumenten (o.a. de Waterloo-obelisk bij Paleis Soestdijk), namen van straten (zo is er een Waterloolaan in de stad Groningen), klassieke muziek (Nederlandse componist Benedict Silberman, De slag bij Waterloo) en kunstuitingen (doek Slag bij Waterloo in Rijksmuseum).

De hoofdstukken

Het boek is in acht hoofdstukken verdeeld. Verder beschikt het boek over een uitgebreide notenoverzicht en een behoorlijke bronnen- en literatuuroverzicht. Het boek heeft geen zakenregister maar wel een personenregister. [I[Onze Slag bij Waterloo[/I[ telt verder honderden illustraties en foto's van prenten, boeken, ansichtkaarten, gedenktekens, een kunstgebit gemaakt van Waterlootanden, schilderijen, brochures, gedenkpenningen, pijpekoppen, onderscheidingen, militaire uniforms, vaandels, wapens, gravures en wat al dan nog niet meer te maken heeft met de Slag bij Waterloo.

De acht hoofstukken zijn:

1. De Waterloomanie in Nederland.
2. Doden, gewonden, plunderaars en hulpverlening na de Slag bij Waterloo.
3. Van ramptoerisme tot slagveldtoerisme.
4. De Nederlandse Waterloohelden.
5. 'Erkentenis der Nederlanders aan hunne verdedigers'. Invaliden, veteranen, weduwen en wezen.
6. Herdenken en gedenken.
7. 'Sire, Gij hebt veele menschen die als soldaten gekleed gaan, doch soldaten hebt Gij niet'. De betekenis van de Slag bij Waterloo in het Nederlandse leger.
8. De Slag bij Waterloo voor jong en oud in literatuur, kunst en kunstnijverheid, muziek en spel.

Recensie

Er zijn duizenden boeken in alle Europese talen over de Slag bij Waterloo verschenen. Ook in Nederland worden sinds 1815 boeken over dit onderwerp gepubliceerd. Het is dan geen gemakkelijke opgave om opnieuw een boek over dit onderwerp te schrijven en dan toch nog origineel te blijven. Dat is militair-historicus Louis Ph. Sloos zeker gelukt. Het boek is voor de liefhebber van Napoleontische geschiedenis zeker een aanwinst in zijn of haar boekenkast. Het boek is doorspekt met interessante feiten. Ooit lag het dorp Waterloo in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden totdat in 1830 de Belgische opstand uitbrak waarmee de scheiding tussen de noordelijke - en de zuidelijke Nederlanden een feit werd. Uit het onderzoek van Sloos blijkt echter dat het verloren gaan van Waterloo en daarmee ook het herdenkingsmonument 'De leeuw van Waterloo' niet heeft verhinderd dat de Slag bij Waterloo al twee eeuwen lang Nederlanders blijft boeien en interesseren. Het allergrootste schilderij dat hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam betreft 'De Slag bij Waterloo' van Jan Willem Pieneman (1779-1853). Het meet 3,8 x 4,5 meter. Met Onze Slag bij Waterloo. De beleving van de overwinning op Napoleon in Nederland heeft Louis Sloos groots bijgedragen aan de verdere uitbreiding en verbreiding van de Waterloocultuur in Nederland