recensie

Boekbespreking Stress Weg

Het boekje 'Stress weg, hoe kom je aan stress en hoe kom je ervan af', gaat uit van een visie die zich kenmerkt door een rationele benaderingswijze. Geanalyseerd wordt hoe stress in de hersenen werkt en wat je eraan kunt doen om stress te verminderen. Het geeft handvatten om zelf stress aan te pakken waarbij de aanpak aansluit bij wat de persoon zelf wil en kan. Stress weg, hoe komt je aan stress en hoe kom je ervan af?

• Auteur: Jacob de Wilde
• Uitgever: Brevier
• Jaar van uitgifte: 2015
• ISBN: 987-94-91583-49-0

De auteur

De auteur heeft het boek geschreven op basis van gedragsonderzoek bij therapie aan kinderen, adolescenten en volwassenen. Ook put hij uit eigen ervaringen.

Opzet en visie

Er zijn veel boekjes en artikels in omloop die zich richten op hoe je moet omgaan met stress. Meestal worden alleen stappen van aanpak aangeboden die als los zand aan elkaar hangen. Een visie van waaruit verantwoorde keuzes worden gemaakt ontbreekt dikwijls. In het boekje Stress weg wordt juist wel van een duidelijke visie uitgegaan van waaruit een verantwoorde keuze kan worden gemaakt voor een bepaalde aanpak.

De auteur vindt dat - voordat een aanpak wordt gekozen - eerst inzicht nodig is van hoe stress werkt. Pas dan kan een verantwoorde aanpak worden gekozen. Hij gaat er - vanuit eigen ervaring - vanuit dat een aanpak pas werkt als de persoon deze zelf als zinvol ziet en bereid is deze te gebruiken. De persoon moet er dan ook zelf volledig achterstaan. Een aanpak die te ver van hem of haar afstaat blijkt niet te werken. Goeroes die een eigen aanpak hebben ontwikkeld leggen deze vaak op aan de personen die ze behandelen. Het is dan hun aanpak geworden en niet die van de persoon die ze behandelen.

De auteur kiest voor eenvoudige, snel toepasbare en geen ingewikkelde, of langdurige wijzen van aanpak. Analyses van hoe stress werkt en de aanpak ervan zijn gebaseerd op recent wetenschappelijk onderzoek. In de tekst wordt aangegeven van welk onderzoek gebruik is gemaakt. Achterin het boek is een uitgebreide documentatie weergegeven van gebruikte onderzoeksliteratuur. Waar nodig zijn oudere onderzoekgegevens bijgewerkt naar de actualiteit. Vermeld is waar dit is gebeurd.

Het boekje is toegankelijk geschreven en zinvol voor een ieder die wil weten hoe stress werkt en welke wegen je zoal kunt bewandelen om stress onder controle te houden. De auteur heeft in het boekje een viertal thema's centraal staan. Ieder thema is onderverdeeld in een aantal vragen. De vragen zijn voortgekomen uit begeleidingsgesprekken met kinderen, adolescenten en volwassenen met stressproblemen.

• Stress en hersenen: wat is stress, welke soorten stress, welke hersengebieden en hersenstofjes zijn actief bij stress, welk gedrag veroorzaakt stress, vernielt stress het immuunsysteem?
• Stress en specifieke gedragsvormen: hoe werkt stress bij faalangst, burn-out, depressie, fobie, stotteren, anorexia en bij sport?
• Stress en leeftijdsfasen: hoe werkt stress bij zwangerschap, bij jonge kinderen, bij pubers, adolescenten, volwassenen en senioren?
• Het onder controle houden van stress: wat te doen bij plotselinge stress, welke afleidingstechnieken, hoe systematisch denken, welke middelen, welke voeding?

Het boekje is zo opgezet dat het per thema of vraag kan worden gelezen, afhankelijk van waar behoefte aan is (het hoeft dus niet van A tot Z te worden gelezen). De opzet kan worden verduidelijkt aan de hand van een praktijkvoorbeeld (ook beschreven in GGZ magazine).

Praktijkvoorbeeld

Onlangs meldde zich een jonge werknemer R. van een groot bedrijf met ernstige stressverschijnselen. Hij zei dat het hoofd van zijn afdeling hem tijdens een functioneringsgesprek had meegedeeld dat hij niet goed functioneerde en verplichte scholing moest volgen. Daarna zou worden bekeken of hij zijn baan kon behouden. Dit was een klap in het gezicht van R. Hij vertelde dat hij altijd zijn uiterste best deed in de stressvolle functie die hij had en nooit eerder klachten had gehoord. R was van slag: sliep slecht, snauwde thuis zijn vrouw en kinderen af en wisselde agressieve buien af met die van moedeloosheid. Het duurde al enkele weken. Zelf kwam hij er niet meer uit.

Eerst werd geanalyseerd en verhelderd wat de stressoorzaken waren en hoe dit in zijn hoofd (en lichaam) werkte. Ook werd voor R. duidelijk wat de gevolgen van langdurige stress zouden zijn. Voor hem een 'Aha Erlebnis'. Op grond van verkregen inzicht, werd gekeken of door systematisch denken de stress kon worden verminderd.

Daartoe werd de volgende aanpak langsgelopen:

• Het actief veranderen van de stressvolle situatie.
• De eigen kijk op de stressvolle situatie wijzigen.
• Zich voor de stressvolle situatie afsluiten.
• Het accepteren van de stress die deze situatie oproept.

R. ging anders tegen de stressvolle situatie aankijken. Hij accepteerde de situatie van scholing waarbij hij koos om zelf met een scholingsvoorstel naar het hoofd toe te gaan. Om de stress verder te verminderen wilde hij meer aan beweging gaan doen. Aan de hand van de wetenschappelijk onderbouwde Met analyse koos hij voor specifieke activiteiten in een fitnesscentrum. Ook andere methoden, werden met hem doorgenomen. Zoals onder andere:

• mindfulness
• natuurlijke en chemische middelen
• voeding
• vitaminen

Voor deze wijzen van aanpak voelde hij weinig. R. volgde een zelfgekozen scholingscursus met succes, hield zijn baan en werd rustiger. De stressweg die R. nog volgt heeft de stress nog niet helemaal weggenomen maar wel behoorlijk verminderd.

Conclusie

Een handzaam boekje met geen diepgravende diagnoses en aanpakwijzen, maar met toepasbare handvatten. Als eerste aanzet voor een ieder die met stressproblemen zit en deze wil aanpakken aan te bevelen. Het geeft goed inzicht in hoe stress werkt en hoe er op niet te ingewikkelde wijze mee kan worden omgegaan. Bij ernstige stressproblemen zullen diepergaande therapieën nodig zijn.