Theater voor kinderen: Leren improviseren

In het dagelijkse leven komt het regelmatig voor dat er zich onverwachte dingen voordoen en we ons aan moeten passen aan een situatie waar we niet op gerekend hadden. We moeten dan improviseren. Dat betekent dat we op het moment zelf naar een oplossing moeten zoeken en daarbij moeten we het doen met de middelen die we op dat moment tot onze beschikking hebben. Theater biedt een gecontroleerde omgeving waarin we kunnen leren hiermee om te gaan en kunnen we oefenen met improviseren.

Wat is improviseren?

Improviseren in het theater betekent dat we ter plekke op het toneel moeten bedenken wat we gaan zeggen en doen. Improviseren is erg moeilijk, zeker als men moet improviseren voor publiek. Het vraagt dan ook veel inzet en concentratie. Ook is een goede samenwerking en verstandhouding noodzakelijk wanneer men met meedere spelers is. Hoewel improviseren moeilijk is geldt ook hier: oefening baart kunst. Daarom volgen er hier een aantal oefeningen waarmee men kan trainen in het improviseren.

De oefeningen

Samen een verhaal verzinnen

Deze oefening is een speelse manier om creativeit, vindingrijkheid, herinneringsvermogen en samenwerking te stimuleren. Er is veel concentratie vereist.

Alle kinderen gaan in een kring staan. De spelleider neemt ook plaats in deze kring en begint met het zeggen van een zin. Het kind langs hem verzint een volgende zin, die aansluit op de eerste zin van de spelleider. Dan gaat het volgende kind verder met een andere zin die weer aansluit bij de zin van het vorige kind. Zo gaat men de kring rond en gaat men proberen een volledig verhaal te verzinnen met begin, midden en eind.

Daar wordt aan de deur geklopt

Voor een acteur is het een noodzaak om op ieder moment iets te kunnen verzinnen. Ook in het alledaagse leven kan het soms nodig zijn om ergens snel en ad rem op te kunnen reageren. Met de volgende oefening kunnen we dat trainen.

In deze oefening hebben we drie kinderen nodig. Twee ervan gaan op een stoel op het toneel zitten tegenover de rest van de groep die het publiek vormt. Een derde kind komt op de deur kloppen en vertelt de reden van zijn bezoek. De twee spelers op het toneel weten van te voren niet wie de bezoeker is, wat zijn rol is en wat hij komt doen en moeten hier spontaan op reageren en dus improviseren. De bezoeker krijgt van de spelleider van te voren wel duidelijke aanwijzingen over wie hij is en wat hij komt doen. Enkele voorbeeldsituaties:

• De bezoeker is de buurman die zijn hond kwijt is.
• Een politieman die gewaarschuwd is door de buurman vanwege geluidsoverlast.
• Een onbekende vreemde snuiter die de telefoon wil gebruiken omdat zijn auto stuk is.
• Een demente manvrouw die voor de verkeerde deur staat en denkt dat hijzij bij haarzijn dochter voor de deur staat terwijl dat niet zo is.

Theatersport

Theatersport is de term die gebruikt wordt voor improvisatiewedstrijden. Bij theatersport wordt er gestrijd tussen twee groepen die bestaan uit een aantal spelers, bijvoorbeeld 4 tot 6 spelers. De spelleider krijgt de rol van scheidsrechter. En de toeschouwers gaan bepalen welke groep de wedstrijd wint. De scheidsrechter heeft een aantal kaartjes met onderwerpen. De scheidsrechter laat één van de teams een kaartje trekken en zij vertellen wat het thema is en gaan een improvisatie houden van twee minuten. Daarna mag het andere team een kaartje trekken en mogen zij twee minuten binnen dit thema gaan improviseren. Na iedere ronde mag het publiek bloemen gooien, welk team het meeste bloemen krijgt heeft de improvisatie gewonnen. Men kan bijvoorbeeld ieder kind in het publiek een bloem van plastic geven die hij iedere keer opnieuw kan gebruiken om naar zijn favoriete groep te gooien. Zo houdt men verschillende rondes en kan men op het einde bepalen welke groep gewonnen heeft.

Een aantal voorbeelden van onderwerpenthema´s:

• Leraren en leraressen staken: kinderen willen niet meer gehoorzamen.
• De hond van de buren is boos.
• Grote droogte in Nederland leidt tot ernstige problemen.
• Ouders gaan te veel op stap en drinken te veel bier.
• Een saaie vakantie.
• Te voet door de Sahara.
• Waarom zijn bananen krom.